150 lat temu wybuchło powstanie styczniowe, skierowane przeciwko imperium rosyjskiemu. W szalonym zrywie był też kolejowy epizod.
Powstanie styczniowe w Królestwie Polskim wybuchło 22 stycznia 1863 r., 1 lutego – na Litwie. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Swój udział w powstaniu odnotowała też… kolej. Jednym z epizodów tego narodowego zrywu był atak na stację Sosnowiec, przeprowadzony w nocy z 6 na 7 lutego 1863 r. przez grupę powstańców pod dowództwem Apolinarego Kurowskiego.
Fot. Janusz Latos
Pociąg w akcji
W przygotowaniu akcji jazdy, kosynierów i strzelców wykorzystany został również pociąg. Według niektórych opisów zabezpieczone podkładami wagony stanowiły namiastkę pociągu pancernego. Jednak raport Kurowskiego do Tymczasowego Rządu Narodowego inaczej ujmuje zdarzenie:
Wsadziwszy więc piechotę i kawalerię na pociąg do Sosnowca pojechałem. Przybyłem tam około godz. 1 w nocy, o wiorstę od stacji wysadziłem konie i ludzi z pociągu; rozkazałem, aby środek mojej siły tworzyli kosynierzy, na prawym zaś i lewym skrzydle szli strzelcy w tyralierów rozsypani, sam z kawalerią ustawiłem się od strony granicy pruskiej, poza dworcem kolei żelaznej, gdyż tam, w razie naszego zwycięstwa, spodziewałem się, że moskale rejterować będą. („Wiadomości z pola Bitwy” z 18 II 1863, nr 2, za R. Szwed „Powstanie Styczniowe w Zagłębiu Dąbrowskim”).
Świadek walk
Walka z żołnierzami rosyjskimi skupiała się koło nieistniejącej już na stacji komory celnej. Zakończona sukcesem pozwoliła powstańcom przez dwa tygodnie sprawować władzę na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Niepodległościowe akcje wspierali też kolejarze z granicznych wówczas Maczek i Sosnowca, uczestniczący w przerzucie broni dla powstańców.
Do dziś „świadkiem” walk na stacji jest kościołek kolejowy, p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, stojący obok dworca, a wybudowany w 1962 r. m.in. z datków kolejarzy.
Pamięć o czynie
O powstańczym zrywie świadczy też pamiątkowa płyta wmurowana przez mieszkańców Sosnowca w ścianę historycznego dworca 15 lat temu. Sam dworzec na trasie kolei warszawsko-wiedeńskiej powstał w 1859 r.
Fot. Janusz Latos
Dla upamiętnienia powstania styczniowego 9 lutego o godz. 17.00 grupy rekonstrukcyjne odtworzą bitwę o dworzec w Sosnowcu. Wśród nich będzie m.in. Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Pułk Żuawów Śmierci”.
