Pociągiem do nieuznawanej republiki

Pociągiem do nieuznawanej republiki

20 lipca 2013 | Autor:
PODZIEL SIĘ

Podczas kolejowych podróży po Azji można trafić do ciekawych, lecz trudno dostępnych miejsc. Jednym z nich jest Republika Abchazji, której suwerenność uznało jedynie sześć krajów, w tym Federacja Rosyjska.

Fot. Przemysław B. Jezierski

Góry Kaukaz, Morze Czarne, jaskinie czy wodospady w Nowym Afonie to największe atrakcje Abchazji, które jednak wciąż nie są w stanie przyciągnąć dużej liczby turystów. Powodem są skomplikowane procedury związane z uzyskaniem wizy oraz niestabilna sytuacja w młodej republice. Stolica kraju – Suchumi – nie zdążyła się otrząsnąć ze zniszczeń wojennych w czasie konfliktu z lat 1992-1993, kiedy w 2008 r. na ulice miasta znowu wjechały czołgi. Komu jednak niestraszne powojenne widoki i trudności formalne w uzyskaniu wizy, może wybrać ten kierunek wycieczki, a dojazd do Abchazji będzie możliwy pociągiem.

Kraj absurdów
Na pierwszy rzut oka Abchazja jest krajem absurdów. Kraj ma bowiem własne koleje (AŻD), choć nie uruchamia żadnego pociągu. Z dworca głównego w stolicy odjeżdża pociąg pasażerski, choć dworzec jest nieczynny, ale opiekuje się nim naczelnik ochrony. Do kraju teoretycznie można wjechać bez wizy, za to wyjazd bez niej będzie już niemożliwy.

Aby uzyskać wizę, trzeba najpierw złożyć podanie do resortu spraw zagranicznych Abchazji. Na stronie www.mfaapsny.org/en/visa jest formularz, który należy wypełnić i przesłać mailem wraz ze skanem paszportu. W ciągu 5 dni roboczych otrzymamy odpowiedź i jeśli podanie zostało rozpatrzone pozytywnie, dostaniemy pozwolenie na wjazd, podpisane przez ministra spraw zagranicznych. Będzie ono przepustką na granicy, jednak nie będzie uprawniało do legalnego przebywania w Abchazji.

Po wjeździe do kraju trzeba dotrzeć do abchaskiego MSZ w Suchumi, by otrzymać wizę. Pięciodniowa kosztuje 10 dolarów. Wpłaty dokonuje się wyłącznie w Banku Sber, znajdującym się vis a vis Dworca Morskiego, około 1 km od ministerstwa. Dopiero mając dowód wpłaty oraz pozwolenie na wjazd, otrzymamy wizę, która nie jest wklejana do paszportu. Można ją samemu wkleić, ale wówczas naszego paszportu nie uzna Gruzja.

Wjazd tylko od Rosji
Abchazja graniczy z Rosją oraz z Gruzją, lecz granice z tym drugim krajem są zamknięte, ponieważ oba kraje są w stanie zimnej wojny. Wjazd jest możliwy jedynie od Rosji. Zachodnia granica z Rosją w Psou jest głównym szlakiem komunikacyjnym, przez który przejeżdżają także pociągi.

Obecnie do Abchazji dojeżdża tylko jeden pociąg pasażerski. Jest to rosyjski skład nr 305/306 relacji Moskwa – Suchumi, kursujący co drugi dzień. Pociąg wyjeżdża z Dworca Kurskiego w Moskwie w dni parzyste o godz. 15.32 i dociera do Suchumi następnego dnia o 10.23. Z Suchumi zaś odjeżdża w dni nieparzyste o godz. 15.14 i przyjeżdża do Moskwy następnego dnia o godz. 11.20.
Podróż trwa prawie dwie doby, w czasie której pociąg pokonuje 2000 km, w tym 101 km na terytorium Abchazji. W Abchazji wyznaczono postoje m.in. na stacjach Novy Afon i Gagra. W składzie są wagony sypialne z przedziałami dwu- i czteroosobowymi (1 i 2 klasa) oraz bezprzedziałowe (klasa 3), a także wagon restauracyjny.

Tylko jedna linia
Sieć kolejowa Abchazji liczy jedynie 220 km. Składa się na nią jedna szerokotorowa linia prowadząca od zachodniej granicy z Rosją (Psou) przez Suchumi do granicy z Gruzją (Inguri), z krótkim odgałęzieniem do Tkvarczeli. Jednotorowa linia jest zelektryfikowana i została wybudowana w latach 1940-1942.

Od czasu rozpoczęcia wojny domowej w Gruzji w 1992 r. i wysadzenia mostu kolejowego na rzece Inguri dalsza część trasy w kierunku Gruzji jest nieprzejezdna, a tor został częściowo rozebrany. Pociągi pasażerskie w Abchazji nie kursowały przez 10 lat. W 2002 r. uruchomiono międzynarodowy pociąg osobowy z Suchumi do Soczi, obsługiwany jednostką elektryczną, a dwa lata później przywrócono połączenie stolicy Abchazji z Moskwą. Bez powodzenia próbowano kilkukrotnie uruchamiać pociągi lokalne na terytorium kraju. W 2007 r. zawieszono kursowanie wszystkich pociągów pasażerskich i ponownie przywrócono je w 2010 r.

Pierwszym połączeniem obsługiwanym przez koleje abchaskie (AŻD) był jeżdżący raz dziennie pociąg elektryczny (elektriczka) relacji Gagra – Adler. Wkrótce kursowanie pociągu wydłużono do Suchumi, a zaraz potem go zawieszono. W tym samym czasie przywrócono regularne międzynarodowe połączenie stolicy Abchazji z Moskwą.

Dziś pociąg nr 305/306, obsługiwany przez koleje rosyjskie RŻD, jest jedynym składem pasażerskim kursującym w Abchazji, a jedyny czynny odcinek linii kolejowej to trasa z Psou (granica z Rosją) do Suchumi.

Malownicza trasa
Przejazd linią kolejową do Suchumi jest atrakcją samą w sobie. Malownicza trasa prowadzi w większości wzdłuż brzegu Morza Czarnego. Z okien wagonu z jednej strony podziwia się morze, z drugiej ośnieżone wierzchołki Kaukazu.

Na trasie jest też wiele tuneli oraz zabytkowych dworców, prawdziwych perełek architektonicznych. Niestety, mijane dworce są nieczynne, opuszczone, zarośnięte krzakami, a okna i drzwi zabite deskami lub blachą. Stare napisy w języku gruzińskim zostały zdemontowane lub dokładnie zamalowane. Opuszczone, wielkie dworce w takich miastach jak Gagra czy Suchumi przypominają o tym, że niegdyś w wielkim imperium ZSRR była to ważna linia kolejowa, a pociągi pasażerskie zmierzały tędy do Tbilisi i Erewania.

Linia kolejowa do Suchumi przed kilkoma laty została zmodernizowana. Wymieniono nawierzchnię i sieć trakcyjną, lecz wszelkie urządzenia srk pozostają do dziś niesprawne. Pociągi jadą maksymalnie 60 km/h i mimo trakcji elektrycznej na linii są prowadzone lokomotywą spalinową. Ma to związek z nie najlepszą jakością abchaskich podstacji trakcyjnych.

Informacja w szalecie
Główny dworzec kolejowy w Suchumi to olbrzymi gmach, wzniesiony z wielkim rozmachem. Od lat jest bezużyteczny i powoli zaczyna popadać w ruinę. Nieczynny obiekt ma jednak całodobowy posterunek milicji, a nawet naczelnika biura ochrony dworca!
W dawnym szalecie przylegającym do budynku dworca działa dziś informacja kolejowa. Aby dowiedzieć się jednak czegokolwiek o jedynym pociągu stąd odprawianym, trzeba zapłacić 10 rubli. Kasa biletowa zaś sprzedaje bilety na tenże pociąg, pobierając 300 rubli prowizji w za wystawienie biletu.

W mieście znajduje się też drugi, mniejszy dworzec na wschodnim odcinku linii. Jest on jednak nieużywany od początku lat 90., kiedy wybuchła wojna.

Brak szans na tranzyt
Koleje abchaskie nie uruchamiają dziś żadnego połączenia. Na nieaktualizowanej od kilku lat stronie internetowej kolei AŻD wciąż znajduje się rozkład jazdy odwołanego pociągu elektrycznego do rosyjskiego miasta Adler oraz zdjęcia z uroczystego uruchomienia tego połączenia.

Tabor kolei AŻD składa się z kilku wyeksploatowanych jednostek elektrycznych serii ER2 oraz lokomotyw elektrycznych WŁ8 i spalinowych CZME3.

Dopóki Abchazja będzie krajem nieuznawanym przez społeczność międzynarodową, a sytuacja geopolityczna w regionie nie ustabilizuje się na tyle, aby granice z Gruzją zostały ponownie otwarte, nie ma szans na rozwój transportu kolejowego, a przede wszystkim na przywrócenie tranzytu między Armenią i Federacją Rosyjską.

Czy wiesz, że…
…językami urzędowymi w Abchazji jest abchaski i rosyjski?
…telefony komórkowe działają tylko w miejscowej lub rosyjskiej sieci?
…walutą Abchazji jest Apsar, obecnie dostępny tylko w wersji pamiątkowej? W praktyce zaś wszędzie płaci się rublami rosyjskimi.

Koszt podróży
Przejazd pociągiem z Moskwy do Suchumi kosztuje w klasie 3 ( „płackarta”) od 2257 do 2441 rubli (ok. 228-247 zł), w klasie 2 („kupe”) od 4004 do 4314 rubli (ok. 404-435 zł), a w klasie 1 od 8052 do 8674 rubli (ok. 813-876 zł). Cena zależy od terminu podróży. Pasażerowie z biletami OSŻD mają 50-procentową zniżkę.