Regiony są niezastąpione dla zapewnienia trwałego sukcesu reformy zmierzającej do zakończenia procesu liberalizacji sektora kolejowego w Europie - tak wynika z opinii w sprawie czwartego pakietu kolejowego przyjętej jednomyślnie przez Komitet Regionów.
Komisja Europejska przedstawiła na początku roku swoje propozycje dotyczące czwartego pakietu kolejowego – ostatniego elementu reformy kolei europejskich zmierzającej do liberalizacji sektora do 2019 r. Przepisy te przewidują, oprócz otwarcia systemu transportu kolejowego na wszystkie przedsiębiorstwa kolejowe, jasne oddzielenie działalności przewozowej jako takiej od zarządzania siecią kolejową, jak też bardziej jednolitą certyfikację bezpieczeństwa pociągów.
- Liberalizacja nie może być celem samym w sobie. Celem powinna być przede wszystkim poprawa oferty i jakości usług dla użytkowników. Ważne jest także jaśniejsze określenie stosunków między przedsiębiorstwami kolejowymi i zarządcami sieci – powiedział Pascal Mangin, sprawozdawca KR-u. - Władze lokalne i regionalne są istotnymi podmiotami w systemie kolejowym, gdyż zapewniają powiązania między przedsiębiorstwami a użytkownikami końcowymi, których potrzeby dobrze znają. Absolutnie niezbędne jest włączenie tych władz w różne elementy reformy, jak też ich współpraca z nowo utworzonymi organami. Rola i jakość organów regulacyjnych jest kolejnym zasadniczym punktem reformy.
Komitet podkreśla wagę zachęcania do przenoszenia transportu z dróg na kolej ze względów ekologicznych i pragnie przedstawić zalecenia dotyczące trzech dziedzin:
Zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych
Komisja pragnie wprowadzić obowiązek ogłaszania przetargów na usługi publiczne w sektorze transportu kolejowego dla linii o niewielkim zasięgu.
KR broni elastyczniejszego podejścia zmierzającego do pozostawienia władzom samorządowym możliwości wyboru między procedurą przetargową a bezpośrednim przyznawaniem zamówień. Możliwość bezpośredniego przyznawania musi zostać zachowana, zwłaszcza w wypadku umów dotyczących niewielkiej liczby kilometrów w skali roku. Niemniej organy regulacyjne muszą ściśle określić warunki ramowe bezpośredniego udzielania zamówień, aby uniknąć tendencji monopolistycznych.
Otwarcie rynków
Komitet zaleca, aby przedstawiciele władz samorządowych byli włączani do rad administracyjnych podmiotów zarządzających infrastrukturą oraz do komitetów koordynacyjnych odpowiedzialnych za nadzorowanie działalności zarządzających infrastrukturą. Należy także informować Komitet o postępach w tworzeniu europejskiej sieci zarządców infrastruktury – nowego organu zaproponowanego w wyniku reformy.
Wzmocnieniu kompetencji zarządców infrastruktury musi towarzyszyć zwiększenie ich odpowiedzialności na poziomie lokalnym. Członkowie KR-u zalecają także, aby w ramach struktur zarządcy infrastruktury wyznaczyć przedstawiciela ds. kontaktów z władzami lokalnymi i regionalnymi.
Zdaniem KR-u twierdzenie, że całkowite oddzielenie działalności zarządcy infrastruktury od działalności operacyjnej na niej (unbundling) jest najlepszym rozwiązaniem, nie ma miejsca we wniosku dotyczącym dyrektywy, który powinien pozostać pod tym względem neutralny. Komitet oczekuje więc zmian we wniosku, aby lepiej odpowiadał on na potrzeby małych sieci.
Uproszczenie techniczne
Komitet popiera wzmocnienie roli Europejskiej Agencji Kolejowej z myślą o uczynieniu z niej punktu kompleksowej obsługi odpowiedzialnego za dopuszczenie pojazdów do eksploatacji oraz wydawanie certyfikatów bezpieczeństwa. Ze względu na fakt, że władze samorządowe współfinansują tabory kolejowe i w ich interesie leży poprawa interoperacyjności i bezpieczeństwa, należy konsultować z Komitetem przygotowywanie budżetu Agencji i zatwierdzanie jej programu prac.
