SEiMTS: nowelizacja prawa kolejowego ma służyć rozwojowi branży

SEiMTS: nowelizacja prawa kolejowego ma służyć rozwojowi branży

03 marca 2016 | Autor: RW
PODZIEL SIĘ

Konieczność podjęcia prac nad ustawą o infrastrukturze kolejowej, doprecyzowanie pojęcia operatora obiektu infrastruktury usługowej oraz uszczegółowienie terminologii związanej z udostępnianiem infrastruktury i tworzeniem rozkładu jazdy – to tylko część z kilkudziesięciu uwag zgłoszonych przez Stowarzyszenie Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego do nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym.

Fot. Rafał Wilgusiak

Stowarzyszenie przypomina, że projektowana nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym (ustawy o tk), zakładająca implementację Dyrektywy PE i Rady 2012/34/WE ws. utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, będzie skutkowała najpoważniejszymi od czasu uchwalenia ustawy zmianami w obszarze statusu i systemu organizacji zarządzania infrastrukturą kolejową. Dlatego powinna przede wszystkim służyć rozwojowi branży, a nie polegać na prostym przetłumaczeniu odnośnych postanowień dyrektywy i wpisaniu ich w odpowiednie miejsca krajowego aktu prawnego.

Przy okazji tak głębokich zmian warto - zdaniem organizacji - zastanowić się nad uregulowaniem kwestii własności infrastruktury kolejowej (która jest obecnie zastawiona i sprzedawana), źródeł finansowania jej rozwoju i utrzymania oraz systemu organizacji zarządzania infrastrukturą kolejową w Polsce.

„Proces wyodrębniania obiektów infrastruktury usługowej z całości infrastruktury kolejowej, jaki rozpocznie się w następstwie uchwalenia projektowanych zmian, jest właściwym czasem do podjęcia prac nad przygotowaniem założeń do ustawy o infrastrukturze kolejowej” – czytamy w stanowisku Stowarzyszenia.

SEiMTS zwraca uwagę, że taki system prawny funkcjonuje w obszarze dróg i autostrad. „Sądzimy, że był i jest to jeden z ważnych czynników, który przyczynił się do ogromnego rozwoju transportu drogowego, podczas gdy kolej przeżywa niespotykany w historii regres” – uważa organizacja.

Wiele wątpliwości budzi wprowadzenie do ustawy nowego pojęcia, czyli operatora obiektu infrastruktury usługowej, który będzie funkcjonował obok zarządcy infrastruktury i użytkownika bocznicy. SEiMTS wskazuje na nieostrość definicji, która pozwoli zakwalifikować jako operatora obiektu infrastruktury usługowej zarówno użytkownika bocznicy kolejowej (który zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym jest również szczególnym zarządcą infrastruktury), operatora dużych terminali logistycznych, zarządców dworców oraz… kasjerów sprzedających bilety w formie samozatrudnienia. Powstaje więc pytanie: co będzie czynnikiem kwalifikującym (bądź nie) dany podmiot jako zarządcę infrastruktury? Niedoprecyzowanie to może komplikować i podrażać procesy zarządzania, gdyż tym pierwszym nie postawiono odpowiednich wymagań (technicznych i ekonomicznych), a tych drugich obłożono zbędną biurokracją.

Stąd, Stowarzyszenie postuluje, aby obiekty nieruchome służące do prowadzenia przewozów kolejowych podzielone były na: infrastrukturę liniową, bocznice kolejowe oraz obiekty infrastruktury usługowej. Zbiory te powinny być rozłączne tzn. na podstawie ich cech powinno możliwe być jednoznaczne przypisanie obiektu do jednej z tych grup. Dopiero na tak zdefiniowanej podstawie można ustalić zakres dopuszczalnego łączenia funkcji w ramach jednego podmiotu gospodarczego.

Niejasności dotyczą również wniosku o przydzielenie zdolności przepustowej, który wpływa na tworzenie rozkładu jazdy pociągów przez PKP PLK. Projekt ustawy nie precyzuje jak ma wyglądać taki dokument czy jest tożsamy z wnioskiem o przydzielenie trasy pociągu, czy umowa o wykorzystaniu zdolności przepustowej zastąpi dotychczasową umowę o udostępnienie infrastruktury kolejowej, czy też jest to nowy dokument. W opinii SEiMTS niezbędne jest zatem rozszerzenie katalogu definicji w art. 4 ustawy o terminologię stosowaną w zakresie dostępu do sieci kolejowej i korzystania z niej. Szereg nieścisłości dotyczy także klasyfikacji infrastruktury kolejowej i oceny skutków regulacji.

Niezależnie jednak od zgłoszonych uwag i postulatów Stowarzyszenie pozytywnie ocenia wiele aspektów nowelizacji. Wśród nich jest m.in. możliwość wcześniejszej rezerwacji przepustowości linii kolejowych przez podmioty nie będące przewoźnikami, stworzenie warunków do kształtowania się rynku tzw. usług około kolejowych ułatwiających dostęp klientów do usługi przewozowej, ustawowe uregulowanie warunków do zawierania z zarządcami infrastruktury wieloletnich kontraktów na utrzymanie i realizację zadań inwestycyjnych, a także rozszerzenie zakresu zwolnienia z podatków i opłat lokalnych infrastruktury kolejowej, której użytkowanie leży w interesie publicznym i państwa.

Jednocześnie w nowelizacji ustawy o tk uwagę organizacji zwraca chociażby duża ilość postanowień rozstrzygania sporów pomiędzy uczestnikami procesu przewozowego (co może świadczyć o konfliktogenności relacji, jakie zostaną wdrożone) oraz przypisywanie Prezesowi UTK coraz większej liczby mniej ważnych obowiązków przy jednoczesnym odebraniu prawa zgłaszania inicjatyw legislacyjnych związanych z bezpieczeństwem ruchu.