Do Chabówki kolej żelazna dotarła w 1884 r. Była częścią Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Linia ta miała swój początek w Zwardoniu. Przebiegała przez Żywiec, Chabówkę, Limanową, Nowy Sącz, Sanok, aż do Husiatyn nad ówczesną granicą z Rosją. Zbudowana przez Austriaków linia liczyła 570 km. Dwa miesiące przed 1900 rokiem oddano do użytku odgałęzienie z Chabówki do Zakopanego, które pełniło niezwykle ważną rolę na przestrzeni dziesięcioleci. Dopiero w czasie powszechnej elektryfikacji (1975 r.) oddano odcinek Kraków – Zakopane. Wówczas Chabówka zaczęła tracić na znaczeniu.
Dzięki zapałowi pasjonatów kolei i Pawłowi Zalewskiemu z Suchej Beskidzkiej w 1991 r. podjęto decyzję o utworzeniu w Chabówce parowozowni historycznej. W dwa lata później w 1993 r. oficjalnie otwarto skansen, który działa do dziś w strukturach PKP Cargo (Sekcja Utrzymania i Napraw Taboru Zabytkowego „Skansen” Chabówka), potocznie zwany „Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce” położony 2 km od Rabki Zdroju.
Skansen historii kolejnictwa w Chabówce to spadkobierca spuścizny założonej pod koniec XIX wieku parowozowni. W okresie jej największego rozkwitu stacjonowało tu 80 parowozów obsługujących pociągi towarowe i pasażerskie zdążające do Krakowa, Zakopanego i Nowego Sącza. Gromadzenie eksponatów rozpoczęto już w połowie lat 80-tych ubiegłego wieku (m.in. z Warszawy). Na kilku torach urządzono ekspozycję składającą się z wycofanych z ruchu parowozów, wagonów osobowych, towarowych, lokomotyw elektrycznych i spalinowych oraz pługów, żurawi itp., które poddano rewitalizacji. Część z nich przywrócono do pełnej sprawności technicznej, dzięki czemu dziś mogą prowadzić składy pociągów zestawionych z zabytkowych wagonów. W skansenie można zobaczyć także wagony-perły, jak wagon do przewozu gęsi, wapna, czy wagon- chłodnia, wagony bagażowe, pocztowe i osobowe, parowozy wąskotorowe (4 szt.) o rozstawie szyn: 600, 750 i 785mm. Do obsługi czynnych parowozów pozostawiono urządzenia umożliwiające zaopatrzenie w węgiel i wodę oraz oczyszczanie palenisk.
Skansen dysponuje sprawnymi parowozami. Są to: Ol12-7 zbudowany w Wiedniu jest najstarszym czynnym parowozem w Polsce, OKz32-2 (kusy), Tr12-25, Ty2-911 (w naprawie), Ty2-953, TKt48-191, TKh49-1 (Ferrum), Ty42-107, jednym wagonem spalinowym SN61-168 i elektrowozami: EPO3-01 i EUO6-01.
Najcenniejszymi eksponatami są: parowóz pośpieszny Pt31-64 zbudowany w Fabloku, parowozy towarowe: Tw12-12 (1920r) - produkcji austriackiej, TKt1-63 (1916r), TKt3-16 (1935r), TKh100-51 (1928r), TKb-1 (1878r) - produkcji niemieckiej oraz Tr202-79 zbudowany w Anglii i pług wirnikowy z napędem parowym (1943 r.) przeznaczony do odśnieżania torów.
Obecnie skansen dysponuje najliczniejszą i najciekawszą pod względem różnorodności kolekcją zabytkowego taboru kolejowego – 90 zabytkowych pojazdów normalnotorowych i wąskotorowych. Parowozy z Chabówki corocznie biorą udział w Paradzie Parowozów w Wolsztynie. Najbliższa Parowozjada, czyli parada czynnych zabytkowych lokomotyw parowych odbędzie się już w przyszłym miesiącu w Chabówce. Parowozowe show od lat przy różnych okazjach odwiedzają turyści i miłośnicy kolei z tak odległych krajów jak Japonia, USA czy Australia. Cieszy się on ogromną popularnością.
– Rok do roku skansen odwiedza kilkadziesiąt tysięcy osób z kraju i za granicy. Zachowana infrastruktura techniczna oraz doświadczony zespół pracowników (15 osób) pozwalają na wykonywanie napraw rewizyjnych i głównych lokomotyw parowych oraz wagonów retro. Dzięki temu możemy na bieżąco realizować zamówienia na uruchomienie pociągów retro z programem dostosowanym do potrzeb klienta, a także organizować ogólnodostępne pociągi retro w okresie wakacyjnym oraz wynajmować tabor do realizacji zdjęć filmowych zgodnie z realiami historycznymi. To właśnie od nas wynajęto czynny tabor muzealny do realizacji takich filmów jak „Lista Schindlera”, „Przedwiośnie”, „Sława i Chwała”, „Złoto dezerterów”, „Karol”, „Summer Love”, „Szatan z siódmej klasy”, „Katyń”, „Syberiada Polska”, czy do głośnego filmu „Przygody dzielnego wojaka Szwejka” – opowiada Grażyna Sysiak, zastępca naczelnika STK Chabówka.
Pani Grażyna ukończyła Politechnikę Świętokrzyską w 1983 r. Po studiach podjęła pracę w Skansenie Chabówka i pozostała jej wierna do dziś. Jeden człowiek, wiele wcieleń – naczelnik, przewodnik, sportowiec, żona. Jest symbolem wszechstronności. W każdej życiowej roli twórcza i mocno zaangażowana – mówi o planach, pomysłach i nowej wizji skansenu. Swoją pracę traktuje jako powołanie i misję. Poza pracą kocha sport w każdej postaci. Na studiach w akademickim klubie AZS grała w siatkówkę i koszykówkę. W domowych pieleszach lubi oglądać filmy przygodowe oraz czytać dobrą lekturę. Na spacery relaksujące chodzi w góry w okolice Rabki Zdroju, gdzie mieszka, aby się odprężyć i porozmyślać.
.jpg)
Skansen Chabówka poleca przejazdy retro na trasie Chabówka – Kasina Wielka – Chabówka w wakacyjne weekendy: 2,3,9,10,16,17,23,24,30,31 lipca br. – 6,7,13,14,15,21,27,28 sierpnia br. Pociąg kursuje z zawrotną prędkością 20-30 km/h. Trasa przejazdu prowadzi przez wioski, góry, pola, po drodze mijane są sielskie obrazy.
Wagony dotowane od 1924-29 roku, prowadzi sławna lokomotywa OKz32-2. W każdy wakacyjny weekend do wyboru mamy dwa kursy w sobotę i dwa w niedzielę. Poranny startuje o 9.30, zaś popołudniowy o 14.10. Przejazd w jedną stronę trwa godzinę i 10 minut. Powrót z Kasiny Wielkiej (tu mieszka nasza olimpijka Justyna Kowalczyk) o godz.12.00. Bilety można nabyć tylko u kierownika pociągu. Koszt przejazdu w jedną stronę wynosi 20 zł. Bilet w obie strony (z promocją) to wydatek 30 zł. Dzieci do lat czterech mają kurs bezpłatny.
Dla zainteresowanych dłuższym pobytem skansen oferuje 25 miejsc noclegowych w pokojach 2,3 i 4-osobowych. Goście mają do dyspozycji kuchnię, salę kominkową, salę wystawową, grill oraz bezpłatny parking.
