W ubiegłą sobotę, 24 września minęło dokładnie 90 lat od powstania Polskich Kolei Państwowych. Ta okrągła rocznica to doskonała okazja, aby przypomnieć, jak w naszym kraju rozwijała się jedna z najważniejszych gałęzi transportu.
Poniżej prezentujemy wybrane, najistotniejsze momenty z tej długiej podróży, jaką przebyła polska kolej.
1845
Uruchomienie pierwszego odcinka Drogi Żelaznej Warszawsko–Wiedeńskiej, tzw. wiedenki.
1922
Pierwszą Fabrykę Lokomotyw w Polsce S.A. opuszcza pierwszy zmontowany w Polsce parowóz Tr21.
1926
Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP powstają Polskie Koleje Państwowe. Jedną z pierwszych decyzji nowopowstałego przedsiębiorstwa jest budowa nowych linii kolejowych i zakup taboru, w celu stworzenia spójnego systemu komunikacyjnego po latach zaborów.
Oddanie do eksploatacji linii Kalety – Podzamcze. Usprawnienie transportu węgla do portów.
1933
PKP kończy budowę linii średnicowej w Warszawie. Zakończenie inwestycji i uruchomienie trasy wpływa na decyzję o elektryfikacji linii kolejowych, która rozpoczyna się w 1936 r.
Oddanie do eksploatacji magistrali węglowej łączącej Śląsk z Trójmiastem.
1936
Otwarty zostaje pierwszy zelektryfikowany odcinek Pruszków – Warszawa – Otwock. Pół roku później pociąg elektryczny wjechał również do Grodziska i Żyrardowa, a w grudniu 1937 r. – do Mińska Mazowieckiego.
Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. produkuje pierwsze pięć „luxtorped”.
Uruchomienie przez Polskie Koleje Państwowe kolejki linowej na Kasprowy Wierch.
1937
Polski parowóz Pm36 otrzymuje złoty medal na Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika w życiu współczesnym”, zorganizowanej w Paryżu.
1939
1 września 1939 kolejarze z Szymankowa biorą czynny udział w obronie mostu kolejowego w Tczewie.
W czasie okupacji niemieckiej, polscy kolejarze pod groźbą surowych represji przeprowadzają liczne akcje sabotażowe mające na celu utrudnienie sprawnego funkcjonowanie podległej okupantowi kolei. Ponadto służą ogromną pomocą w zapewnieniu nielegalnych dostaw żywności do miast, w przewozie konspiracyjnych przesyłek i poczty kurierskiej czy ukrywających się osób, a także w ostrzeganiu przed łapankami na dworcach. Biorą również udział w pracy wywiadowczej.
1945
Już pod koniec 1945 roku udaje się zrekonstruować około 3,5 tysiąca kilometrów linii, drugie tyle udaje się przekuć z rozstawu szerokiego na normalny. Rozpoczynają się prace naprawcze przy mostach i tunelach. W tym czasie odprawione zostają łącznie 52 pary pociągów w różnych kierunkach.
1946
Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce przystępuje do montażu wojennej serii parowozów BR52 - Ty42. W 1946 roku zakład opuszczają parowozy Ty45 (174 sztuki), budowane na bazie przedwojennych Ty37. Począwszy od 1947 roku, produkowane są tu lokomotywy Pt47 (120 sztuk), skonstruowane na podstawie Pt31.
1951
Ruszają elektryczne koleje z Gdańska do Nowego Portu, przedłużane stopniowo do Sopotu, Gdyni i Wejherowa.
1971
Rozpoczyna się budowa Centralnej Magistrali Kolejowej, o długości 224 kilometrów. Infrastruktura kolejowa łącząca Śląsk z Warszawą, zostaje zrealizowana w ramach największej powojennej inwestycji PKP. Połączenie zostaje uruchomione w 1977 roku.
1975
Powstaje Dworzec Centralny – jeden z najważniejszych obiektów w ówczesnej Polsce, wybudowany według projektu Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Zmodernizowany w 2012 r. i poddawany kolejnym inwestycjom poprawiającym komfort pasażerów obiekt stanowi dziś ikonę modernizmu i jeden z symboli Warszawy. To miejsce spotkań dla ponad 24 mln podróżnych rocznie. To również pierwszy dworzec z własną identyfikacją wizualną.
1978
Rozpoczęcie szerokiego programu elektryfikacji polskiej kolei. Ukończona zostaje budowa trakcji elektrycznej, połączona z gruntowną modernizacją linii na trasie Poznań – Szczecin Główny (214 kilometrów). Rok później dociera do Goleniowa, a w 1980 roku do Świnoujścia. Zelektryfikowana zostaje również Magistrala Wschód-Zachód: Poznań – Zbąszynek (1979) – Rzepin (1984), Łuków – Biała Podlaska – Terespol (1980) – granica państwa (1981).
1979
Oddanie do eksploatacji Linii Hutniczo-Siarkowej (obecnie PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa). W latach 80-tych linia jest nadal rozwijana.
1980
Strajk lubelskich kolejarzy – jednej z najważniejszych i najlepiej zorganizowanych protestów przeciwko władzy PRL na Lubelszczyźnie.
Strajk głodowy w lokomotywowni we Wrocławiu.
1995
Przyjęcie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym PKP. Rozpoczyna się proces restrukturyzacji.
2001
Powstaje Grupa PKP. Zgodnie z Ustawą, działalność przewozowa PKP zostaje oddzielona od zarządzania infrastrukturą. Powstaje 20 niezależnych spółek, odpowiedzialnych za przewozy, utrzymanie infrastruktury i naprawy taboru. Kluczowe spółki to: PKP S.A., PKP Intercity, PKP Przewozy Regionalne, PKP Cargo, PKP Polskie Linie Kolejowe. Obecnie Grupa PKP liczy 13 spółek, a podmiotem koordynującym działania pozostałych jest PKP S.A. – spółka odpowiedzialna za zarządzanie nieruchomościami.
2005
PKP S.A. rozpoczyna przygotowania do długofalowego programu modernizacji dworców kolejowych, mającego na celu poprawę ich funkcjonalności i dostosowanie do współczesnych wymagań podróżnych. Usuwane są bariery architektoniczne, dworce zyskują lepszą estetykę. Największe inwestycje dworcowe realizowane są w 2012 r., przed mistrzostwami Europy w piłce nożnej. To wtedy podróżni zyskują zmodernizowane przy wsparciu środków unijnych dworce we Wrocławiu czy Gdyni, a także mogą skorzystać z odnowionego po estetyzacji Dworca Centralnego.
2010
PKP Cargo otrzymuje pierwsze certyfikaty bezpieczeństwa za granicą. Tym samym przewoźnik może rozpocząć prowadzenie działalności poza Polską – w Czechach i Niemczech. W kolejnych latach spółka poszerza swój zasięg terytorialny o kolejne kraje europejskie. Dziś PKP Cargo może realizować samodzielne usługi transportu kolejowego na terytorium Czech, Słowacji, Niemiec, Austrii, Belgii, Holandii, Litwy i Węgier.
2012
Grupa PKP we współpracy z innymi przewoźnikami organizuje transport kibiców podczas Euro2012.
2013
Powstaje Fundacja Grupy PKP, która zajmuje się prowadzeniem działalności społecznie użytecznej i dobroczynnej. Misją Fundacji jest pogłębianie wiedzy i świadomości w zakresie bezpiecznego korzystania z transportu kolejowego, promowanie nowych technologii i innowacji dla kolejnictwa, ochrona dóbr kolejowych o wartości historycznej i artystycznej, a także wspieranie środowisk związanych z koleją.
2014
Powstaje dworzec Kraków Główny - pierwszy w Polsce dworzec w całości zlokalizowany pod powierzchnią peronów. Obiekt jest jednym z najnowocześniejszych w kraju i stanowi element zintegrowanego węzła komunikacyjnego. To kolejny projekt realizowany przy wsparciu środków unijnych. W ciągu kilku lat funkcjonowania obiekt zostaje nagrodzony m.in. w konkursie CEE Retail Real Estate Awards. Krakowski dworzec stanowi również jeden z głównych obiektów komunikacyjnych podczas Światowych Dni Młodzieży w 2016 r.
Na tory wjeżdżają pierwsze składy Express Intercity Premium. Dzięki zakończonym przez PKP Polskie Linie Kolejowe modernizacjom pociągi mogą kursować w skróconych czasach między głównymi miastami Polski. Po raz pierwszy w historii polskiej kolei składy mogą kursować z prędkością 200km/h. Oferowany przez PKP Intercity standard nowych pociągów wpływa na wzrost liczby podróżnych.
Zakończenie modernizacji linii E65 Warszawa – Trójmiasto.
2015
PKP Cargo wkracza na rynek dalekowschodni. Spółka rozpoczyna współpracę z Chinami w zakresie wymiany handlowej w ramach Nowego Jedwabnego Szlaku. Obecnie przewoźnik obsługuje blisko 20 pociągów tygodniowo na polskim odcinku transportowym do Państwa Środka.
2015/2016
Na tory wyjeżdżają pierwsze składy Flirt i Dart, wyprodukowane dla PKP Intercity przez polskich producentów, uzupełniając tym samym dotychczasową ofertę przewoźnika. Pociągi kursują m.in. do Jeleniej Góry, Szczecina, Białegostoku i Lublina.
2016
Grupa PKP bierze aktywny udział w Światowych Dniach Młodzieży. Dzięki współpracy z pozostałymi przewoźnikami, polska kolej odgrywa niezwykle istotną rolę w przewozie pielgrzymów. To największe wydarzenie tego typu w ciągu ostatnich 25 lat.
