Regulacje Filar techniczny IV pakietu kolejowego – zmiany z punktu widzenia rynku

Filar techniczny IV pakietu kolejowego – zmiany z punktu widzenia rynku

28 października 2016 | Autor: Ignacy Góra | Źródło: Kurier Kolejowy
PODZIEL SIĘ

Promocja kolei jako jednego z bardziej wydajnych i ekologicznych środków transportu stała się elementem polityki transportowej Unii Europejskiej już w 1992 r. wraz z opublikowaniem Białej Księgi w sprawie przyszłego rozwoju wspólnej polityki transportowej. Od tego czasu instytucje europejskie  i państwa członkowskie podejmują szereg działań na rzecz budowy jednolitego, europejskiego rynku kolejowego, który poprawiłby konkurencyjność kolei jako jednej z gałęzi transportu – pisze Ignacy Góra, p.o. Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego w artykule eksperckim dla „Kuriera Kolejowego”.

Fot. UTK

Niestety, publikacja kolejnych wydań Białej Księgi w roku 2001 i 2011 i przyjęcie trzech pakietów kolejowych nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Udział kolejowego transportu towarowego w całości towarowego transportu lądowego w Unii Europejskiej w latach 2000-2013 spadł z 19,7% do 17,8%. Dla porównania udział kolejowego transportu towarowego w takich państwach jak Chiny czy USA stanowi 40% w całkowitym wolumenie transportu towarowego.

Sytuacja ta powoduje, że mało prawdopodobne staje się osiągnięcie celów europejskiej polityki transportowej określonych w Białej Księdze – planie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu. Komisja Europejska zakłada, że do 2030 r. 30% drogowego transportu towarów na odległościach większych niż 300 km powinno zostać przeniesione na inne środki transportu, np. kolej, zaś do 2050 r. powinno to być ponad 50%.

Aby odwrócić niekorzystne trendy, Komisja Europejska już w 2013 r. wystąpiła z inicjatywą przyjęcia czwartego pakietu kolejowego. Na pakiet składa się zestaw aktów prawnych zmierzających z jednej strony do zniesienia barier administracyjnych, chroniących rynki kolejowe państw członkowskich przed konkurencją z innych państw członkowskich (tzw. filar rynkowy lub polityczny), a z drugiej do zunifikowania technicznych wymagań dla kolei (tzw. filar techniczny).

Filar techniczny, który stanowią znowelizowane dyrektywy w sprawie interoperacyjności oraz bezpieczeństwa systemu kolei w Unii Europejskiej oraz rozporządzenie w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej, uchwalony został 11 maja 2016 r. Pomimo trzech lat prac nadal brak jest porozumienia co do filaru rynkowego. Niemniej już sam filar techniczny czwartego pakietu kolejowego przynosi znaczące zmiany, na które gotowa musi nie tylko polska administracja, ale także sam rynek. Biorąc pod uwagę znaczący zakres zmian, jakie wprowadzi filar techniczny w otoczeniu prawnym producentów, przewoźników i zarządców wydaje się, że rozpoczęcie dyskusji na temat nadchodzących zmian, także z udziałem przedsiębiorstw kolejowych, powinno rozpocząć się niezwłocznie.

Postanowienia znowelizowanych dyrektyw powinny zostać wdrożone do porządków prawnych państw członkowskich do 16 czerwca 2019 r. Wyjątkowo termin wdrożenia dyrektyw może zostać przez państwo członkowskie przesunięty o rok. Ponieważ dyrektywy nie określają, jakimi przesłankami takie przesunięcie może być uzasadnione, na chwilę obecną trudno określić, czy polski rząd z tego rozwiązania skorzysta. Bez wątpienia pomocne z punktu widzenia przygotowania do funkcjonowania w nowym otoczeniu prawnym będzie jak najwcześniejsze poinformowanie rynku, kiedy właściwe przepisy zostaną w Polsce wdrożone.

Pozostała część artykułu ukaże się w listopadowym numerze „Kuriera Kolejowego”.