Bezpieczeństwo na kolei powinno być zintegrowane z systemem pozostałych służb

Bezpieczeństwo na kolei powinno być zintegrowane z systemem pozostałych służb

29 czerwca 2017 | Autor: RW
PODZIEL SIĘ

Zabezpieczenia techniczne na stacjach, dworcach, przejazdach kolejowych, ochrona osób i mienia, przeciwdziałanie terroryzmowi, cyberbezpieczeństwo – to tylko niektóre zagadnienia, które omówili uczestnicy spotkania z cyklu „Debata z Kurierem”, poświęconej bezpieczeństwu pasażera, która odbyła się w Warszawie. Przedstawiciele przewoźników pasażerskich i towarowych, Instytutu Kolejnictwa, Urzędu Transportu Kolejowego, PKP SA oraz branżowi eksperci zgodzili się, że jedną z największych bolączek w transporcie szynowym jest brak zintegrowania systemu kolejowych służb z numerem alarmowym 112, co ma szczególne znaczenie przy wypadkach zbiorowych, a także w obliczu nowych zagrożeń.

Fot. Marek Mosiński

Moderator spotkania dr inż. Marek Pawlik, zastępca dyrektora Instytutu Kolejnictwa rozpoczął od przeglądu zagadnień bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, grupując tę kwestię w trzech podstawowych obszarach: safety (działania na rzecz ochrony osób), security (zabezpieczenie infrastruktury kolejowej) i cybersecurity (zabezpieczenie infrastruktury w zakresie systemów sterowania i łączności).

Na kolei praktycznie nie mówi się, że cyberbezpieczeństwo dotyczy także bezpieczeństwa utrzymania. Czy mamy system informatyczny, który będzie nam podpowiadał, w jakim terminie mamy podjąć działania weryfikujące czy naprawcze wobec obiektów inżynieryjnych na sieci kolejowej? – pytał Pawlik. Podkreślał, że żadnego wymogu formalnego nie ma, aby stosować takie narzędzia. Wskazywał jednak, że problem mógłby rozwiązać BIM (z ang. Building Information Modelling), czyli modelowanie informacji o obiektach budowlanych. W tej technologii model obiektu powstaje z użyciem oprogramowania komputerowego, które odtwarza fizyczne i funkcjonalne właściwości poszczególnych jego elementów składowych. Pozwala także na diagnozowanie. Jest to o tyle istotne, bo na kolei aż 95 proc. budowli liczy 100 lat i więcej. – Niestety BIM jest całkowicie pomijanym narzędziem, a przynajmniej w jakiejś części odpowiadałby na współczesne potrzeby – mówił specjalista Instytutu Kolejnictwa.

Na kolei wciąż pokutuje przekonanie, że nikomu nie przyjdzie do głowy w sposób brutalny ingerować w elementy infrastruktury. Jest świadomość wandalizmu i bandytyzmu, ale nie ataku terrorystycznego. – Tymczasem w energetyce jądrowej cyberbezpieczeństwo jest na pierwszym miejscu w obszarze bezpieczeństwa utrzymania konstrukcji. Bierzmy z nich przykład – akcentował Marek Pawlik.

Michał Zięba, dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Kolejowego UTK, wskazywał, że kolejarze dopiero się tego uczą. – Narzędzia IT są dostępne, ale nie są używane w pożądanym zakresie – mówił.

Paweł Buczak, Naczelnik Wydziału Bezpieczeństwa i Kontroli w Kolejach Dolnośląskich zaapelował, aby skupić się najpierw na tym, co można najszybciej naprawić.  – Na przykład bezpieczeństwo na przejazdach kolejowych. To jest podstawowy problem, z którym borykamy się na co dzień – tłumaczył.

Marek Pawlik dodawał, że na polskiej sieci kolejowej istnieje za dużo przejazdów kat. D, gdzie nie stosuje się urządzeń zabezpieczenia ruchu drogowego.

– Poza tym, w zbyt wąskim zakresie wykorzystywany jest monitoring. Prewencyjnym działaniem byłoby stosowanie wysokich mandatów za każde wykroczenie jak np. przejazd pod zamykającymi się rogatkami. To mogłoby ograniczyć skalę tego procederu i zmniejszyć liczbę wypadków na skrzyżowaniach z drogami, które stanowią ok. 70 proc. wszystkich niechcianych zdarzeń na kolei. Należy pamiętać, że radary na drogach diametralnie zmieniły mentalność kierowców – mówił Buczak. Równie istotne jest nagminne przechodzenie osób postronnych w miejscach niedozwolonych.

Jedna trzecia wypadków w UE to wypadki w Polsce, których jest blisko 320 rocznie, czyli średnio raz na dzień. Co roku ginie w ten sposób ok. 70 osób.  Z punktu widzenia drogowców skala jest mała, bo na drogach życie traci ok. 4 tys. ludzi. Trzeba jednak do nich docierać i zwracać uwagę, że to także ich odpowiedzialność – podkreślał Pawlik. Do tego dochodzą koszty psychologiczne związane z tragedią, ubezpieczenie, pomijając już remont infrastruktury i naprawę taboru.

Jakub Majewski, prezes Fundacji ProKolej zwrócił uwagę, że realizowana przez PKP PLK kampania „Bezpieczny Przejazd - Zatrzymaj się i Żyj!” powoli przynosi efekty. – Jesteśmy partnerem tej akcji. Jest ona potrzebna, gdyż pokazowe symulacje zderzeń lokomotywy z autem doskonale oddziałuje na wyobraźnię. Jest dużo pracy do wykonania w sferze świadomości zagrożeń. Dlatego tak ważne są spotkania i prelekcje pracowników PLK i funkcjonariuszy SOK z młodzieżą. Niestety, w kursach na prawo jazdy te elementy są traktowane marginalnie – zaznaczał ekspert.

Z kolei Paweł Buczak przypomniał sytuację, która w ostatnim czasie odbiła się szerokim echem, mianowicie zderzenie Pendolino z ciężarówką na tzw. protezie koniecpolskiej.Kierowca, który „zawiesił się” na torach informował, że ma problem, ale nim informacja dotarła do kolejarzy minęło 25 minut! Tyle trwał obieg informacji między Centrum Powiadamiania Ratunkowego obsługującym nr alarmowy 112 a służbami PKP Polskich Linii Kolejowych – ubolewał przedstawiciel KD.

Marek Pawlik odpowiadał, że gdy zasiadał w zarządzie PLK powstał plan wdrożenia konkretnych rozwiązań, które pozwoliłyby uniknąć takich sytuacji. – Na odwrotnej stronie krzyża św. Andrzeja miał zostać wpisany nr linii kolejowej i konkretny jej kilometr. Chcieliśmy oznakować w ten sposób każdy przejazd w Polsce. Wtedy ten czas reakcji można byłoby skrócić do kilku minut – przekonywał. Ewentualnie powinien być podany na znaku numer awaryjny do służb PLK.

Michał Zięba wskazywał, że pomysł takiego oznakowania jest żywy, ale nie został wdrożony. – Zwróciliśmy się do ministerstwa o to, aby system kolejowy włączyć nr 112. Gdy dzwonimy pod nr 997 to dodzwonimy się do najbliższej komendy. Czas, aby to wdrożyć na kolei – wskazywał dyrektor UTK.

Pełna relacja z Debaty ukaże się w najbliższym numerze miesięcznika "Kurier Kolejowy".