Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym i Program Kolej Plus na posiedzeniu rządu

Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym

Zaproponowano rozwiązania wspierające realizację Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej, tzw. Programu Kolej Plus oraz umożliwiające eliminowanie wykluczenia komunikacyjnego mieszkańców.

Tereny kolejowe, które obecnie są niewykorzystywane zostaną przywrócone do ponownego użytku na cele transportowe.

• Możliwe będzie przekazywanie linii kolejowych do nieodpłatnego korzystania przez samorządy.
• Ograniczona zostanie likwidacja linii kolejowych. Będzie to możliwe pod warunkiem uzyskania zgody ministra infrastruktury.
• Oczekiwanym efektem będzie przywrócenie ponownego eksploatowania infrastruktury kolejowej na terenach aktualnie nieczynnych lub po zlikwidowanej infrastrukturze kolejowej.

Wojewódzkie przewozy pasażerskie zostaną wsparte za granicą województwa.

• Samorządy województw będą mogły realizować przewozy kolejowe dalej niż do najbliższej stacji za granicą województwa – przyczyni się to do poprawy komunikacji na terenach pozbawionych obecnie dogodnych połączeń kolejowych.
• Rozwiązanie przeznaczone jest przede wszystkim dla organizatorów publicznego transportu zbiorowego (marszałków województw), którzy chcieliby realizować takie połączenia bez potrzeby osobnego zawierania porozumienia między województwami.
• Możliwe będzie przeznaczanie środków Funduszu Kolejowego na finansowanie lub współfinansowanie przez województwa zadań dotyczących zakupu, modernizacji oraz napraw pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych. Dodatkowo, możliwe będzie wykorzystanie środków niewykorzystanych przez województwa w danym roku budżetowym – na realizację zadań w latach następnych.

Zmiany dotyczące przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych.

• Uproszczony zostanie system udzielania gwarancji finansowych umożliwiających rozpoczęcie procedur przetargowych. Usprawni to zaciąganie przez PKP PLK SA zobowiązań finansowych na zadania zaplanowane w Szczegółowym Planie Realizacji Krajowego Programu Kolejowego.
• Wprowadzono nowe źródła finansowania, przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych, w tym środki uzyskane z emisji skarbowych papierów wartościowych.

Nowe rozwiązania wejdą w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem zmian dotyczących finansowania ze środków Funduszu Kolejowego, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2021 r.

Uchwała Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Programu Kolej Plus do 2028 roku

Rada Ministrów przyjęła również  uchwałę w sprawie ustanowienia Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej Kolej Plus do 2028 roku, przedłożoną przez ministra infrastruktury.
Program Kolej Plus przyczyni się do eliminowania wykluczenia komunikacyjnego dzięki możliwości uzupełniania sieci kolejowej o nowe połączenia, które przede wszystkim zapewnią pasażerom dostęp do komunikacji międzywojewódzkiej.

Program umożliwi połączenie z miastami wojewódzkimi miejscowości liczących powyżej 10 tys. mieszkańców, które obecnie nie mają dostępu do kolei pasażerskiej lub towarowej. Realizacja programu oznacza przede wszystkim łatwiejszy dostęp do kolei pasażerskiej, lepsze warunki prowadzenia działalności gospodarczej i bezpieczniejsze podróżowanie po drogach (część przewozów towarowych przejmie transport kolejowy). Kolej jest też jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu, co ma szczególne znaczenie w walce ze zmianami klimatycznymi. Program adresowany jest do jednostek samorządu terytorialnego.

Na jego realizację przeznaczonych zostanie prawie 6,6 mld zł w latach 2019-2028.

• ok. 5,6 mld zł pochodzić będzie z dokapitalizowania spółki PKP Polskie Linie Kolejowe SA;
• ok. 1 mld zł ma być wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego (np. obligacje, kredyty).

Program składa się z trzech komponentów:

• inwestycyjnego,
• organizacji przewozów pasażerskich,
• ochrony infrastruktury kolejowej przed likwidacją.

Podstawowy jest komponent inwestycyjny, dwa pozostałe mają charakter uzupełniający. Dofinansowanie komponentu inwestycyjnego nastąpi z dokapitalizowania spółki PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Realizacja tego komponentu wpisuje się w zapowiedzianą przez premiera Mateusza Morawieckiego w exposé budowę i modernizację inwestycji kolejowych. Zadania inwestycyjne będą mogły być sfinansowane w 85 proc. ze środków programu, a w 15 proc. ze środków pochodzących z samorządów.  
Nabór projektów zgłaszanych przez samorządy będzie prowadzić spółka PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Spółka we współpracy z samorządami będzie realizować przedsięwzięcia służące rozwojowi sieci połączeń kolejowych w mniejszych miejscowościach.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.