Niemcy - kalendarz działań antykryzysowych:
- 8 marca komitet koalicyjny CDU i SPD podjął decyzję o udzieleniu pełnomocnictwa dla rządu na podjęcie środków nadzwyczajnych w celu wsparcia pracowników oraz firm dotkniętych skutkami pandemii.
- 11 marca Rząd przyjmuje projekt ułatwień w dostępie do świadczeń z tytułu skróconego czasu pracy tzw. Kurzarbeit
- 13 marca dyskusja w Bundestagu i nad Kurzarbeit i jego przyjecie
- 13 marca federalny minister finansów Olaf Scholz oraz federalny minister gospodarki i energii Peter Altmaier ogłosili na konferencji prasowej zarys działań osłonowych dla niemieckiej gospodarki. Priorytetem przedstawionej tarczy ochronnej miało być zachowanie miejsc pracy oraz utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstw.
- 19 marca zapowiedz prac nad pakietem ratunkowym dla samozatrudnionych.
- 23 marca rząd federalny poinformował o uzupełnieniu programu działań osłonowych dla gospodarki o kolejne instrumenty, do których należy m.in. bezzwrotna pomoc dla mikroprzedsiębiorstw i osób samozatrudnionych, wsparcie kapitałowe dla dużych firm zagrożonych przejęciem przez podmioty zagraniczne, a także podniesienie zakresu gwarancji kredytowych udzielanych przez państwowy bank rozwoju.
- 25 marca nowelizacja ustawy budżetowej
Ochrona miejsc pracy
Jednym z głównych elementów programu osłonowego rządu federalnego dla gospodarki jest ochrona miejsc pracy poprzez ułatwienie dostępu do świadczeń z tytułu skróconego czasu pracy (tzw. Kurzarbeit). Projekt ustawy w tej sprawie został przyjęty przez rząd federalny w dniu 11 marca 2020 r. Dyskusja w Bundestagu na temat jego założeń odbyła się 13 marca 2020 r. Tego samego dnia ustawa została jednogłośnie uchwalona przez niemiecki parlament. Nowe przepisy będą obowiązywać z data wsteczną od 1 marca. Czas ich obowiązywania może trwać najdłużej do końca 2021 r.
Kurzarbeit ma zapobiec masowej utracie pracy i zwalnianiu pracowników. Po zastosowaniu skróconego czasu pracy Federalna Agencja Pracy może przejąć na siebie wypłacanie 60% wynagrodzenia (67% dla pracowników z dziećmi), a pozostałe 40% mógłby pokrywać pracodawca. Agencja Pracy będzie także pokrywać 100% kosztów ubezpieczeń społecznych ponoszonych przez pracodawcę. O zasiłek krótkoterminowy będą mogli ubiegać się również pracownicy tymczasowi oraz zatrudnieni przez agencje pracy. W porównaniu z Kurzarbeit wprowadzonym na czas kryzysu finansowego w 2009 r. obecne przepisy są dużo bardziej liberalne. W prowadzonych w 2009 rozwiązaniach Kurzarbeit obowiązywał, gdy problem dotyczył w danym miesiącu kalendarzowym co najmniej 33% zatrudnionych, a spadek ich wynagrodzenia wynosił nie mniej niż 10% miesięcznej pensji brutto. Obecna zmiana zmniejsza wymaganą minimalną liczbę zatrudnionych do 10% pracowników.
Zapewnienie płynności finansowej
Wprowadzono nowe rozwiązania dotyczące ulg podatkowych i kredytów:
- umożliwienie odroczenia spłaty podatków, jeżeli ich ściągnięcie doprowadziłoby do znacznych trudności;
- mniejszenie przedpłat podatków, w sytuacji gdy przewidywany dochód podatnika w bieżącym roku będzie niższy niż w roku poprzednim oraz uchylenie środków egzekucyjnych i kar za opóźnienie w płatnościach do 31 grudnia 2020 r.
Szczególną role w podniesieniu płynności finansowej przedsiębiorstw ma odgrywać Państwowy Bank Rozwoju.
18 marca państwowy bank rozwoju (Kreditanstalt für Wiederaufbau, KfW) ogłosił nowe linie kredytowe dostępne od 23 marca. KfW będzie pełnił rolę poręczyciela kredytowego i zabezpieczał ryzyko kredytowe (w 80% dla kredytów do 200 mln euro). Poręczenie to zostanie także rozszerzone na przedsiębiorstwa o obrotach do 2 mld euro (wcześniej limit wynosił 500 mln euro). W przypadku dużych firm zabezpieczenie ryzyka zostanie zwiększone z 50% do 70%, a próg obrotów umożliwiający ubieganie się o kredyty zwiększony z 2 mld do 5 mld euro. W przypadku firm z obrotami powyżej 5 mld euro wsparcie będzie udzielane po indywidualnym rozpatrzeniu każdego przypadku.
Nowe linie kredytowe realizowane przez KfW obejmują kredyty dla istniejących firm , kredyty dla firm start-up, które funkcjonują nie dłużej niż 5 lat na rynku oraz kredyty dla dużych przedsiębiorstw
W pozostają kredytach eksportowych dla niemieckich firm, również gwarantowanych przez KfW należy oczekiwać wsparcia i poluzowania zasad przyznawania gwarancji. Wolumen gwarancji udzielanych przez KfW miał wynosić początkowo 460 mld euro. W ramach uzupełnienia programu osłonowego postanowiono o zwiększeniu do 822 mld euro, z możliwością dalszego podwyższenia za zgodą Bundestagu do 1,06 bln euro.
W ramach instrumentów dotyczących kredytów uproszczona została procedura weryfikacyjna, która będzie przeprowadzana samodzielnie w poszczególnych bankach. Ma trwać do 3 dni i jest ograniczona do kwoty poręczenia w wysokości 250 000 euro. Duże pożyczki mogą liczyć na 50 mln euro kwoty poręczenia. Kredytów nie otrzymają firmy, które miały wcześniejsze problemy niezwiązane z pandemią.
Ochrona zagrożonych przedsiębiorstw
Rząd federalny opracował działania służące zabezpieczeniu egzystencji zagrożonych przedsiębiorstw. M.in. temu celowi podporządkowana została nowelizacja ustawy budżetowej, którą Bundestag uchwalił 25 marca. Nowela budżetowa zakłada wzrost wydatków o 156 mld euro. W wyniku tego zadłużenie netto ma wynieść w sumie 356 mld euro. Zwiększenie wydatków o tak znaczącą kwotę wymagało poluzowania tzw. hamulca deficytowego, który został wprowadzony do Konstytucji w 2009 r.
Powołano Funduszu Stabilizacji Gospodarczej w wysokości 600 mld euro. Przeważająca część środków (500 mld euro) będzie przeznaczona na gwarancję zobowiązań przedsiębiorstw. Pozostałe środki mają być wykorzystane na zakup udziałów przedsiębiorstw o strategicznym znaczeniu dla gospodarki, którym grozi upadłość.
Ochrona samozatrudnionych i mikroprzedsiębiorstw
W Niemczech w ramach samozatrudnienia pracuje ok. 5 mln osób. Osoby samozatrudnione nie podlegają pod ustawę o Kurzarbeit, a kredyty nie są rozwiązaniem problemów wynikających z braku dochodów na skutek pandemii. Sytuację samozatrudnionych przedsiębiorców pogarsza konieczność ponoszenia stałych opłat. Rozwiązania dla samo zatrudnionych przedstawione jako element uzupełnienia programu osłonowego dla gospodarki. Zgodnie z nimi samozatrudnieni i mikroprzedsiębiorstwa będę mogły skorzystać z nieoprocentowanych kredytów i bezzwrotnych dotacji o łącznej wartości 50 mld euro.