Janusz Piechociński: Jak zrobili to Niemcy ?

Janusz Piechociński: Jak zrobili to Niemcy ?

01 kwietnia 2020 | Autor: Janusz Piechociński | Źródło: Kurier Kolejowy
PODZIEL SIĘ

Niemcy - kalendarz działań antykryzysowych:

  • 8 marca komitet koalicyjny CDU i SPD podjął decyzję o udzieleniu  pełnomocnictwa dla rządu na podjęcie środków nadzwyczajnych w celu wsparcia pracowników oraz firm dotkniętych skutkami pandemii.
  • 11 marca Rząd przyjmuje projekt ułatwień w  dostępie do świadczeń  z tytułu skróconego czasu pracy tzw. Kurzarbeit
  • 13 marca dyskusja w Bundestagu i nad Kurzarbeit i jego przyjecie
  • 13 marca federalny minister finansów Olaf Scholz oraz federalny minister gospodarki i energii Peter  Altmaier ogłosili na konferencji prasowej zarys działań osłonowych dla niemieckiej gospodarki. Priorytetem przedstawionej tarczy ochronnej miało  być zachowanie miejsc pracy oraz utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstw.
  • 19 marca zapowiedz prac nad pakietem ratunkowym dla samozatrudnionych.
  • 23 marca rząd federalny poinformował o uzupełnieniu programu działań osłonowych dla gospodarki o kolejne instrumenty, do których należy m.in. bezzwrotna pomoc dla mikroprzedsiębiorstw i osób samozatrudnionych, wsparcie kapitałowe dla dużych firm zagrożonych przejęciem przez podmioty zagraniczne, a także podniesienie zakresu gwarancji kredytowych udzielanych przez  państwowy bank rozwoju.
  • 25 marca nowelizacja ustawy budżetowej
Fot. www.bundestag.de

Ochrona miejsc pracy

Jednym z głównych elementów programu osłonowego rządu federalnego dla gospodarki jest ochrona miejsc pracy poprzez   ułatwienie dostępu do świadczeń  z tytułu skróconego czasu pracy (tzw. Kurzarbeit). Projekt ustawy w tej sprawie został przyjęty przez rząd federalny  w dniu 11 marca 2020 r. Dyskusja w Bundestagu na temat jego założeń odbyła się 13 marca 2020 r. Tego samego dnia ustawa została jednogłośnie uchwalona przez niemiecki parlament.  Nowe przepisy będą obowiązywać z data wsteczną od 1 marca. Czas ich obowiązywania może trwać najdłużej do końca 2021 r.

Kurzarbeit ma zapobiec masowej utracie pracy i zwalnianiu pracowników. Po zastosowaniu skróconego czasu pracy Federalna Agencja Pracy  może przejąć na siebie wypłacanie 60% wynagrodzenia (67% dla pracowników  z dziećmi), a pozostałe 40% mógłby pokrywać pracodawca. Agencja Pracy będzie  także pokrywać 100% kosztów ubezpieczeń społecznych ponoszonych przez pracodawcę. O zasiłek krótkoterminowy będą mogli ubiegać się również pracownicy  tymczasowi oraz zatrudnieni przez agencje pracy. W porównaniu z Kurzarbeit  wprowadzonym na czas kryzysu finansowego w 2009 r. obecne przepisy są dużo  bardziej liberalne. W prowadzonych w 2009 rozwiązaniach Kurzarbeit obowiązywał, gdy problem dotyczył  w danym miesiącu kalendarzowym co najmniej 33% zatrudnionych, a spadek ich  wynagrodzenia wynosił nie mniej niż 10% miesięcznej pensji brutto. Obecna zmiana zmniejsza wymaganą minimalną liczbę zatrudnionych do 10% pracowników. 

Zapewnienie płynności finansowej

Wprowadzono nowe rozwiązania dotyczące  ulg podatkowych i kredytów:

  1. umożliwienie odroczenia spłaty podatków, jeżeli ich ściągnięcie doprowadziłoby do znacznych trudności;
  2. mniejszenie przedpłat podatków, w sytuacji gdy przewidywany dochód podatnika w bieżącym roku będzie niższy niż w roku poprzednim oraz uchylenie  środków egzekucyjnych i kar za opóźnienie w płatnościach do 31 grudnia 2020 r.

Szczególną role w podniesieniu płynności  finansowej przedsiębiorstw ma odgrywać Państwowy Bank Rozwoju.

18 marca państwowy bank rozwoju (Kreditanstalt für  Wiederaufbau, KfW) ogłosił nowe linie kredytowe dostępne od   23  marca. KfW będzie pełnił rolę poręczyciela kredytowego i zabezpieczał ryzyko  kredytowe (w 80% dla kredytów do 200 mln euro). Poręczenie to zostanie także  rozszerzone na przedsiębiorstwa o obrotach do 2 mld euro (wcześniej limit wynosił 500 mln euro). W przypadku dużych firm zabezpieczenie ryzyka zostanie zwiększone z 50% do 70%, a próg obrotów umożliwiający ubieganie się o kredyty zwiększony  z 2 mld do 5 mld euro. W przypadku firm z obrotami powyżej 5 mld euro wsparcie będzie udzielane po indywidualnym rozpatrzeniu każdego przypadku.

Nowe linie  kredytowe realizowane przez KfW obejmują kredyty dla istniejących firm , kredyty dla firm start-up, które funkcjonują nie dłużej niż 5 lat na rynku oraz kredyty dla dużych przedsiębiorstw

W pozostają kredytach eksportowych  dla niemieckich firm, również gwarantowanych przez KfW  należy oczekiwać wsparcia i poluzowania zasad przyznawania gwarancji. Wolumen gwarancji udzielanych przez KfW miał wynosić początkowo 460 mld euro. W ramach uzupełnienia programu osłonowego postanowiono  o  zwiększeniu do 822 mld euro, z możliwością dalszego podwyższenia za zgodą Bundestagu do 1,06 bln euro.

W ramach instrumentów dotyczących kredytów uproszczona została procedura weryfikacyjna, która będzie przeprowadzana samodzielnie w poszczególnych  bankach. Ma trwać do 3 dni i jest ograniczona do kwoty poręczenia w wysokości 250 000 euro. Duże pożyczki mogą liczyć na 50 mln euro kwoty poręczenia. Kredytów  nie otrzymają firmy, które miały wcześniejsze problemy niezwiązane z pandemią. 

Ochrona zagrożonych przedsiębiorstw

Rząd federalny opracował działania służące zabezpieczeniu egzystencji zagrożonych przedsiębiorstw. M.in. temu celowi podporządkowana została nowelizacja ustawy budżetowej, którą Bundestag uchwalił 25 marca. Nowela budżetowa  zakłada wzrost wydatków o 156 mld euro. W wyniku tego zadłużenie netto ma  wynieść w sumie 356 mld euro. Zwiększenie wydatków o tak znaczącą kwotę wymagało poluzowania tzw. hamulca deficytowego, który został wprowadzony do Konstytucji w 2009 r. 

 Powołano Funduszu Stabilizacji Gospodarczej w wysokości 600 mld euro. Przeważająca część środków (500 mld euro) będzie przeznaczona na gwarancję  zobowiązań przedsiębiorstw. Pozostałe środki mają być wykorzystane na zakup  udziałów przedsiębiorstw o strategicznym znaczeniu dla gospodarki, którym grozi upadłość.

Ochrona samozatrudnionych i mikroprzedsiębiorstw 

W Niemczech w ramach samozatrudnienia pracuje ok. 5 mln osób. Osoby samozatrudnione nie podlegają pod ustawę o Kurzarbeit, a kredyty nie są  rozwiązaniem problemów wynikających z braku dochodów na skutek pandemii.  Sytuację samozatrudnionych przedsiębiorców pogarsza konieczność ponoszenia  stałych opłat. Rozwiązania dla samo zatrudnionych przedstawione jako element uzupełnienia programu osłonowego dla gospodarki. Zgodnie z nimi samozatrudnieni i mikroprzedsiębiorstwa będę mogły skorzystać z nieoprocentowanych kredytów i bezzwrotnych dotacji o łącznej wartości 50 mld euro.