Janusz Kowalski: Chcemy współpracować tylko z najlepszymi menedżerami.

Janusz Kowalski: Chcemy współpracować tylko z najlepszymi menedżerami.

09 kwietnia 2020 | Źródło: Kurier Kolejowy
PODZIEL SIĘ

O działanich podejmowanych przez Ministerstwo Aktywów Państwowych w obszarze nadzoru właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa, strategii rządu wobec narodowego kolejowego przewoźnika towarowego - PKP CARGO, inicjatywach rządu i ministerstwa, których celem jest przeciwdziałanie skutkom pandemii i doborze kadr menedżerskich do zarządów spółek,  Kurier Kolejowy rozmawia z Panem Januszem Kowalskim, Sekretarzem stanu, a zarazem Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

Fot. Ministerstwo Aktywów Państwowych

Kurier Kolejowy: Panie Ministrze, od 12 grudnia poprzedniego roku, kiedy obejmował Pan stanowisko Sekretarz stanu, a zarazem Pełnomocnika Rządu do Spraw Reformy Nadzoru Właścicielskiego nad Spółkami Skarbu Państwa w Ministerstwie Aktywów Państwowych  minęło ponad 100 dni, jak mógłby Pan opisać ten okres, jakie przedsięwzięcia i decyzje uznałby Pan za najważniejsze?

Janusz Kowalski: Miniony okres był czasem intensywnych działań na wielu płaszczyznach funkcjonowania, począwszy od organizacji struktur podlegającego mi departamentu nadzoru właścicielskiego, pracującego ze spółkami sektora kolejowego oraz przedsiębiorstwami komunikacji samochodowej, pozostającymi w nadzorze Ministra Aktywów Państwowych oraz biura do spraw reformy nadzoru właścicielskiego. Jednostek bardzo ofensywnych, współtworzonych przez osoby z doświadczeniem w biznesie, niezwykle aktywne i nastawione na twórczą pracę oraz bieżącą współpracę, tak z otoczeniem wewnętrznym, jak zewnętrznym. To także okres, w którym powstała kierowana przez premiera Jacka Sasina, Komisja do spraw reformy nadzoru właścicielskiego (mam przyjemność być wiceprzewodniczącym tej Komisji) wspomagana przez Zespoły eksperckie składające się z wielu wybitnych przedstawicieli doktryny, biznesu, doświadczonych fachowców aktywizujących się zawodowo zarówno w spółkach skarbu państwa, jak i w przedsiębiorstwach prywatnych. W krótkim czasie od objęcia przeze mnie funkcji sekretarza stanu, a zarazem pełnomocnika Rządu do spraw reformy nadzoru właścicielskiego nad spółkami skarbu państwa zainicjowaliśmy szereg procesów związanych z bieżącym monitorowaniem sytuacji ekonomiczno-finansowej spółek, zakresu ich działalności operacyjnej, otoczenia makroekonomicznego oraz środowiska gospodarczego, w którym funkcjonują. Z drugiej zaś strony związanych z przygotowaniem legislacji mającej na celu stworzenie nowoczesnych narzędzi prawnych umożliwiających bardziej efektywne sprawowanie nadzoru właścicielskiego. Niezliczone ilości spotkań, rozmów, konsultacji, bardzo konkretne działania.

Kurier Kolejowy: Jak  opisałby by Pan model nadzoru właścicielskiego nad spółkami skarbu Państwa, które zamierza wprowadzić ministerstwo – rząd,  jakie najistotniejsze zmiany nastąpiłyby w stosunku do stanu obecnego.

Janusz Kowalski: Z dużym szacunkiem podchodzimy do dotychczasowych osiągnięć Państwa Polskiego w zakresie nadzoru właścicielskiego, jednakże naszym celem jest poddanie krytycznej analizie, w sposób twórczy i merytoryczny, tego dorobku w czasie rzeczywistym. Istotnym elementem naszej pracy jest analiza istniejących rozwiązań oraz obowiązujących przepisów prawa w obszarze nadzoru właścicielskiego, a także wypracowanie założeń reformy, której celem będzie wzmocnienie i usprawnienie tego nadzoru. Intencją jest też stworzenie odpowiadających dzisiejszym potrzebom standardów nadzoru nad spółkami skarbu państwa. Rolą Komisji jest wypracowanie rekomendacji w zakresie wprowadzenia prawa koncernowego, kompetencji rad nadzorczych oraz ich członków czy przedstawienie innych rekomendacji w zakresie reformy prawa handlowego. Takich, które pozwolą bardziej efektywnie zarządzać spółkami prawa handlowego, również koncernami prywatnymi. Jesteśmy w szczególności zainteresowani większą aktywizacją organów nadzorczych spółek, których rolą jest sprawowanie nadzoru we wszystkich obszarach funkcjonowania spółek. Najważniejszą bodajże kwestią jest nowe podejście do kwestii związanych ze sprawowaniem nadzoru z pozycji organu właścicielskiego. Wspomniałem już o tym, nie interesuje nas praca odtwórcza sprowadzająca się jedynie do wypełniania prerogatyw wynikających z przepisów prawa czy też wykonywania z praw akcji wobec spółek pozostających w portfelu Ministra Aktywów Państwowych. Jesteśmy ofensywni i pracujemy ze spółkami na bieżąco starając się lepiej zrozumieć ich sytuację oraz potrzeby, a także wykonywać funkcje nadzorcze w czasie rzeczywistym, reagować na zgłaszane kwestie oraz przede wszystkim wspierać. Jeśli chodzi o rozwiązania w zakresie reformy nadzoru właścicielskiego, to mimo czasu pandemii pracujemy nad rekomendacjami w tym zakresie, na szczegóły przyjdzie jednak jeszcze pora.

Kurier Kolejowy: Pandemia koronawirusa to stan zagrożenia dla zdrowia i życia obywateli, ale także potężne perturbacje dla gospodarki. Z olbrzymimi stratami musimy liczyć się także w obszarze kolejowych przewozów pasażerskich. O ile powrót pasażerów na kolej będzie o wiele łatwiejszy, niż 10 lat temu, kiedy przeżywaliśmy skutki zapaści technicznej i finansowej polskich kolei, o tyle poniesione straty finansowe mogą być bardzo dużym ciężarem, czy rząd nosi się z zamiarem wsparcia przewoźników?  

Janusz Kowalski: Rząd podejmuje szereg inicjatyw, których istotą jest maksymalne wsparcie tak pracodawców, jak i pracowników, aby ograniczyć wszelkie ryzyka związane ze stanem pandemii. Paradoksalnie jest nam o tyle łatwiej zrozumieć obecne uwarunkowania, w których funkcjonują spółki kolejowe, że wcześniej, w okresie poprzedzającym pandemię, wykonaliśmy żmudną i dosyć wymagającą pracę analityczną, która pozwoliła nam lepiej odczytać ich sytuację. Również na poziomie Ministerstwa Aktywów Państwowych podejmujemy inicjatywy, których celem jest przeciwdziałanie skutkom pandemii. Pozostajemy w tych sprawach w stałym kontakcie z zarządami spółek. Przyjęte w ostatnim czasie regulacje tworzą pewne instrumenty prawne, z których mogą korzystać również spółki kolejowe czy przedsiębiorstwa komunikacji samochodowej. Oczywiście, sytuacja nie jest prosta. Rozważamy więc różne scenariusze, starając się reagować na pojawiające się potrzeby. Z dużą uwagą wsłuchujemy się też w głos szeroko pojmowanego rynku czy branży, będąc otwartymi na konstruktywne i racjonalne propozycje. Podejmujemy więc działania z inicjatywy własnej, lecz nie zamykamy się na dobre pomysły środowiska kolejowego. Na chwilę obecną nie chciałbym przesądzać, czy powstaną dedykowane przewoźnikom rozwiązania prawne, ale oczywiście wykluczyć tego również nie mogę. Pewne udogodnienia znajdziemy już w procedowanej ustawie o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2. Akt ten został właśnie skierowany do senatu. Analizujemy sytuację i działamy.

Kurier Kolejowy: Jaka jest strategia rządu wobec narodowego kolejowego przewoźnika towarowego – PKP CARGO. Czy jest miejsce na samodzielne funkcjonowanie pod nadzorem właścicielskim ministerstwa , czy raczej  tak jak dotychczas w ramach holdingu nadzorowanego przez PKP S.A?

Janusz Kowalski: PKP CARGO S.A. jest spółką publiczną – udział PKP S.A. w kapitale PKP CARGO wynosi 33,01%, a jednocześnie PKP przysługują wobec PKP CARGO uprawnienia osobiste, które zostały zapisane w statucie tej spółki, w tym wskazywanie kandydatów na prezesa zarządu, wyznaczanie przewodniczącego rady nadzorczej czy ustalanie jej obecności. PKP przysługuje też m.in. jako akcjonariuszowi posiadającemu ponad 33% głosów, prawo zwoływania nadzwyczajnych zgromadzeń wspólników PKP CARGO. W obszarze funkcjonowania PKP CARGO jesteśmy zobligowani do przestrzegania przepisów prawa dotyczących spółek publicznych. Nie rozważaliśmy koncepcji wyłączenia tej spółki ze struktury grupy PKP, natomiast uważnie analizujemy działania podejmowane przez PKP mające na celu utworzenie nowoczesnego holdingu, a tym samym wzmocnienie nadzoru właścicielskiego realizowanego przez PKP. Na pewno jesteśmy jednak tym zainteresowani, aby spółki pozostające pod bezpośrednią kontrolą skarbu państwa, czy też te, nad którymi sprawuje on kontrolę pośrednią dobrze ze sobą współpracowały, korzystając z efektów synergii czy skali.

Kurier Kolejowy: Spółki państwowe z obszaru kolei mają szczególne znaczenie dla całej gospodarki, są, a z pewnością  powinny być kreatorem działań podejmowanych przez całą branżę. Z tego powodu nader ważne wydaje się odpowiedzialne zarządzanie i dobór kadr gwarantujących  z jednej strony realizację polityki transportowej państwa z drugiej zaś wysoki poziom umiejętności i doświadczenia menedżerskiego. Minęło trzydzieści lat od transformacji ustrojowej w Polsce a nie doczekaliśmy się jeszcze rozwiązań systemowych spełniających te oczekiwania. Czy w wyniku zmian zapowiadanych przez rząd mamy szanse na takie rozwiązania?

Janusz Kowalski: Wymogi, jakie powinni spełniać kandydaci na członków rad nadzorczych oraz organów zarządzających definiuje ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym, a kwestie związane z ich wynagradzaniem reguluje ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Dodatkowo kwestie te normują statuty i umowy spółek, a także uchwały walnych zgromadzeń czy zgromadzeń wspólników. Zasadniczo członkowie organów zarządzających wyłaniani są według przejrzystych procedur w trybie postępowań kwalifikacyjnych ogłaszanych i przeprowadzanych przez rady nadzorcze. Muszą oni spełniać określone wymogi, posiadać odpowiednie kwalifikacje i wykazać się stosownym doświadczeniem. W pełni zgadzam się z poglądem, że spółki kolejowe mają szczególne znaczenie dla całej gospodarki, wypełniają funkcje strategiczne. Dlatego też rzeczywiście nader istotną kwestią pozostaje dobór kadr dających należytą rękojmię w pełni profesjonalnej i efektywnej pracy oraz realizacji polityki transportowej państwa. Organy nadzorcze i zarządzające spółek mają charakter kolegialny, w ramach nich poszczególne osoby wykonują różne obowiązki, odpowiadając wspólnie za wyniki swojej pracy. Potrzebne są tu różne doświadczenia i umiejętności. Staramy się tak dobierać kadry, aby zapewniały one realizację strategii państwa i rozwój spółek, tak aby jeszcze lepiej pracowały dla swojego jedynego właściciela: wszystkich Polaków. Chcemy współpracować tylko z najlepszymi menedżerami.

 

Dziękujemy bardzo za rozmowę.

 

Janusz Kowalski

Urodził się 11 kwietnia 1978 r. w Opolu. Jest absolwentem prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

Radny miasta Opola kadencji 2002-2006. Wiceprezydent Opola w latach 2014-2015.

Członek Zespołu ds. Bezpieczeństwa Energetycznego w Kancelarii Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Pracował w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego oraz w Ministerstwie Gospodarki w zespole ds. dywersyfikacji dostaw nośników energii, kierowanym przez wiceministra gospodarki Piotra Naimskiego. 

W latach 2015-2016 Wiceprezes Zarządu Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.  W latach 2018-2019 członek Zarządu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.

Funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych i Pełnomocnika rządu do spraw reformy nadzoru właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa pełni od dnia 12 grudnia 2019 r.