Marcin Trzaska: (Nie) oczywista kolej

Należę do tych osób, które poważnie podeszły do zagrożeń płynących z pandemii koronawirusa i sumiennie przesiedziałem w domu prawie trzy miesiące. W związku z tym miałem czas i możliwości przekopywać się przez zasoby Internetu dotyczące sektora kolejowego. Ogrom informacji o transporcie na świecie na jaki można trafić jest niezmierzony. Po raz kolejny przekonuję się, że strony „www” to prawdziwa „wszechnica wiedzy wszelakiej”.

W czasie tego przeglądu przekonałem się jak wiele informacji dotyczących sektora transportu szynowego jest pomijanych przez nasze rodzime media funkcjonujące na tym rynku. Głównie umykają nam wiadomości z  dziedzin nie oczywistych dla postrzegania kolei, takich jak szeroko rozumiane IT, Telco czy też R&D. W sumie to nie powinienem się temu dziwić, gdyż od lat borykam się z tego typu problemami w życiu realnym. Zdecydowaną większość mojej kariery zawodowej spędziłem w firmach, które prowadziły działalność wspomagającą podstawowy biznes kolejowy. Zawód „kolejarz” w świadomości przeciętnego obywatela kojarzy się z konduktorem, maszynistą ewentualnie z dyżurnym ruchu. Telekomunikanci i informatycy, w mojej ocenie, zawsze byli postrzegani trochę inaczej, tak nie do końca kolejowo. W minionych latach w Grupie PKP to przekonanie było potęgowane polityką dyskredytacji własnych spółek telekomunikacyjno-informatycznych i budową struktur zajmujących się tą działalnością w głównych spółkach Grupy PKP.

Przejawiało się to poprzez bezsensowne dzielenie Telekomunikacji Kolejowej sp. z o.o. na TK Telkom, PKP Budownictwo i PKP Utrzymanie a w przypadku PKP Informatyka w latach 2013-2015 była masa pomysłów „restrukturyzacyjnych” polegających na upchnięciu na siłę tej spółki w strukturach albo PKP SA, PKP Cargo albo PKP PLK co wzbudzało wtedy uzasadnione kontrowersje. Swoistym podsumowaniem tej „restrukturyzacji” był fakt, że na targach Trako 2015, na jednej z debat ówczesny prezes PKP stwierdził, że nie ma czegoś takiego jak dziedzina „informatyka kolejowa”, jest tylko zwykła informatyka i każda firma IT może świadczyć usługi informatyczne dla kolei. To tak w ramach wspierania firmy PKP Informatyka, której był, jako szef PKP SA, właścicielem.

Wspominając te czasy „słusznie minione” można się zastanawiać gdzie dzisiaj w kontekście zaawansowanych usług dla rynku kolejowego jest TK Telekom, które zapewne za jakiś czas zostanie wchłonięta organizacyjnie przez Netię i jakie sukcesy odniosła spółka PKP Budownictwo? Jedyne co, to udało się stworzyć i utrzymać PKP Telkol a PKP Informatyka, zamiast zostać przejęta przez spółki Grupy PKP, to w grudniu 2019 roku sama wchłonęła w swoje struktury Biuro Teleinformatyki PKP SA. Taka to drobna ironia losu w stosunku do pomysłów restrukturyzacyjnych z lat 2012-2015.

Bardzo możliwe, że właśnie takie podejście z dawnych lat jest praprzyczyną aktualnej sytuacji, która ma miejsce w polskich mediach kolejowych. Od lat zauważam tam permanentny brak zadowalającej ilości informacji na temat świata innowacji technologicznych na kolei, szczególnie z dziedzin IT/Telco/R&D.

W naszym kraju mamy 5 portali zajmujących się profesjonalnie kolejnictwem. Oczywiście lider jest tutaj jeden i jest znacząco większy od pozostałych. Tylko ten portal ma w swojej strukturze tematycznej wydzielony dział „Innowacje”, który jak rozumiem ma publikować informacje o wszystkim co nowe i ciekawe na świecie w transporcie szynowym. Szacunek za to! Pozostałe redakcje jeżeli już coś zamieszczają to w innych działach tematycznych co skutecznie utrudnia zainteresowanym poszukiwanie takich newsów.

Nie mniej jednak w naszych mediach dominuje tematyka inwestycji infrastrukturalnych, spraw taborowych lub energetyki kolejowej. Jak już pojawia się coś z tematyki telekomunikacyjno-informatycznej to z reguły dotyczy wspólnego biletu, informacji pasażerskiej lub GSM-R i powiązanego z nim ETCS-u.

Konia z rzędem temu kto znajdzie ostatnio w polskich portalach kolejowych informacje na przykład o :

• FRMCS, czyli o Future Railway Mobile Communication System, systemie komunikacji na kolei, który ma zastąpić GSM-R,
• albo o izraelskim start-upie, który właśnie rozpoczął pierwsze w Europie wdrożenie systemu wspomagającego przetaczanie wagonów i prac manewrowych na bocznicach za pomocą technologii detekcji przeszkód przy użyciu sensorów wizualnych i Big Data,
• albo o ETCD, czyli o Electronic Ticket Control Database, systemie scentralizowanej wymiany informacji o kontroli biletów w czasie rzeczywistym, który zaczyna być wdrażany u pasażerskich przewoźników w Europie
• albo o jednym z europejskich zarządców infrastruktury, który we współpracy z jedną z firm z sektora VR wykonał model 3D całej swojej sieci kolejowej aby szkolić maszynistów z zachowań i procedur wymaganych przy wdrożeniu systemu ETCS
• albo chociaż coś o tym wywiadzie szefa UITP, o którym wspomniałem na początku  tego tekstu

Takich przykładów można by mnożyć a pandemia koronawirusa i czasy, które nadchodzą będą wymagały jeszcze większego zwrócenia się w stronę innowacji ze świata IT i Telco i jeszcze większego zaangażowania się we wdrażanie i testowanie w przedsiębiorstwach kolejowych nawet najśmielszych pomysłów.

 

Marcin Trzaska

• Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, studiów podyplomowych z zakresu zarządzania marketingowego UW, Podyplomowego Studium Menedżerskiego Szkoły Głównej Handlowej oraz studiów MBA prowadzonych przez Gdańską Fundację Kształcenia Menedżerów i Uniwersytet Gdański.
• Od kilkunastu lat związany z innowacyjnymi sektorami na polskim rynku kolejowym, takimi jak telekomunikacja, R & D oraz informatyka.
• W latach 2001-2012 pełnił funkcje w Zarządach:
• Telekomunikacji Kolejowej Sp. z o.o. (2001-2006),
• Centrum Naukowo Technicznego Kolejnictwa (2006-2008),
• PKP Informatyka Sp. z o.o. (2008-2012)
• Od 2013 roku prowadzi działalność doradczo-konsultingową, angażując się w szereg projektów z różnych dziedzin gospodarki. Między innymi : w latach 2013-2014 współpracował z Zespołem Doradców Gospodarczych TOR, w latach 2016-2017 kierował sektorem kolejowym w Qumak SA a od 2017 do 2019 odpowiadał za rozwój i projekty strategiczne w TK Telekom.
• Oprócz pracy zawodowej zaangażowany w działalność społeczną związaną z organizacjami NGO działającymi w sektorze transportowo-infrastrukturalnym:
• Jeden z pomysłodawców i założycieli, a od 2011 do 2015 roku Prezes Zarządu Stowarzyszenia Menedżerów MBA Sektora Kolejowego,
• Członek Stowarzyszenia Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego.