Co roku wraca problem zezwoleń w międzynarodowych przewozach drogowych Polska Ukraina. Ministerstwom odpowiedzialnym za transport obu krajów udało się uzgodnić tymczasowe zwiększenie kwot.
W bieżącym roku polskie zezwolenia w wysokości 160 000 sztuk plus 4 711 dodatkowych kwot wyczerpały się na początku listopada. W formie wideokonferencji 17 listopada odbyły się kolejne rozmowy, w których uczestniczyli obok Ministrów przedstawiciele ambasad, Straży Granicznej, Administracji Skarbowej, Inspektoratów Transportu Drogowego, reprezentanci przewoźników drogowych obu stron. Podczas spotkania Ministrowie wysłuchali stanowisk przewoźników drogowych dotyczących bieżącej sytuacji w branży transportowej. Przedstawiciele polskich transportowców zwrócili uwagę na problemy, jakie występują podczas przekraczania granicy polsko-ukraińskiej. Strona ukraińska podnosiła problem ograniczania tranzytu ukraińskim przewoźnikom, gdyż ma to negatywny wpływ nie tylko na stosunki handlowe między oboma krajami, ale także z innymi krajami UE i sygnalizowała gotowość ukraińskich przewoźników do konkurowania na rynku bilateralnym. Efektem polsko- ukraińskich rozmów w zakresie transporty drogowego jest 5 tys. dodatkowych polskich zezwoleń dla ukraińskich przewoźników na 2020 r. od początku grudnia. W tej liczbie 5000 zezwoleń ukraińscy przewoźnicy otrzymają 1500 zezwoleń uniwersalnych Euro-4 i 3500 zezwoleń na tranzyt Euro-4. Dodatkowe zezwolenia są ważne do 31 stycznia 2021 r. Ponadto na przyszły rok strony zgodziły się na wstępną wymianę zezwoleń na w ilości 160 tys. sztuk. W sytuacji rosnących z roku na rok napięć nie tylko przy ustalaniu zezwoleń transportowych, ale też rosnącego wolumenu wymiany towarowej Ukraina UE warto popatrzeć na potencjał realizowanej i możliwej w przyszłości współpracy kolei.
Sieć kolejowa na Ukrainie to eksploatowane 19 700 km, po których corocznie przewożonych jest 300 mln ton towarów i 150 mln pasażerów. W zeszłym roku ukraińska kolej UZ przewiozła do i z krajów Unii Europejskiej 942 tys. pasażerów – o 14,9 proc. więcej niż w 2018 r., Mimo że UZ jest jedną z najbardziej zacofanych technologicznie firm kolejowych w Europie, to jednocześnie jest jedną z najbardziej perspektywicznych Udział cargo w pracy przewozowej w krajach UE to 15 – 25 proc. na Ukrainie ok. 55 proc. Wolumen ładunków przewiezionych pociągami intermodalnymi przez terytorium Ukrainy ma sięgnąć w tym roku – według planów – milion ton. Wiele wskazuje na to, że uda się osiągnąć ten cel. Mimo pandemii COVID-19 Koleje Ukraińskie przewiozły w ty roku już ponad 800 tysięcy ton ładunków skonteneryzowanych.
W ocenie ekspertów na Ukrainie 98 proc. lokomotyw, 93 proc. wagonów pasażerskich, 70 proc. wagonów towarowych i 30 proc. linii kolejowych jest wyeksploatowane i wymaga albo wymiany na nowe, albo gruntownej modernizacji. Jednocześnie UZ jest właścicielem bardzo atrakcyjnego aktywu – trzech fabryk zdolnych wypuszczać rocznie w sumie 5 tysięcy wagonów. Ukraińskie koleje państwowe Ukrzaliznycja zatrudniają około 375 tys. osób. Firma powstała w 1991 zarządza 1614 stacjami i dysponuje siecią 22,3 tys. km szlaków kolejowych (63 proc. z nich jest zelektryfikowane). Wymaga głębokiej restrukturyzacji od taboru, formuły działania po nowoczesne zarządzania. Pod koniec stycznia podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos ogłoszono plan związania ukraińskich kolei państwowych Ukrzaliznycy z niemieckim państwowym przewoźnikiem kolejowym Deutsche Bahn Ukraiński minister infrastruktury i przedstawiciel niemieckiej spółki podpisali tam memorandum w tej sprawie a Premier Ukrainy Aleksiej Gonczaruk oświadczył, wprost że władze chcą oddać na dekadę Deutsche Bahn kontrolę nad państwowa spółką kolejową. Następnie w Kijowie podpisany został przez premiera, ministra infrastruktury Ukrainy Władysława Kryklija i członka rady ds. infrastruktury DB Ronalda Pofalli protokół uzgodnień. W najbliższych kilku latach eksperci Deutsche Bahn będą doradzać i wspierać w przekształceniach państwową Kolej Ukrainy - Ukrzaliznycia (UZ) w kwestiach biznesowych i technicznych, ale UZ zachowuje pełną niezależność od ekspertów. W pierwszym etapie Niemcy mają analizować stan Ukrzaliznycy i stworzyć „mapę drogową zmian”. Od 1 stycznia 2021 DB będzie udzielało wsparcia w zarządzaniu UZ w sferze przewozów towarowych, pasażerskich, infrastruktury, usług i obsługi technicznej. O rosnącej roli kapitału niemieckiego na świadczy zaangażowanie holdingu logistycznego HHLA, który uruchomił pociąg kontenerowy z portu w Odessie w głąb Ukrainy. Do końca roku planowane jest uruchomienie jeszcze kilku nowych tras. W przyszłości spółka rozważa uruchomienie podobnych usług z innych ukraińskich portów i widzi potencjał uruchomienia stałych połączeń do Polski, Białorusi i Krajów Bałtyckich Pod koniec zeszłego roku rząd zatwierdził strategię rozdzielenia UZ na trzech operatorów: infrastruktury, towarowego i pasażerskiego. Od 10 lat na Ukrainie trwają aktywne rozmowy o stworzeniu realnego rynku kolejowego. Pod koniec sierpnia podjęto ważny krok w tym kierunku. Rząd ostatecznie ogłosił wyniki przetargu na wyłonienie uczestnika pilotażowego projektu, polegającego na czasowym dopuszczeniu na niektóre magistrale lokomotyw prywatnych. Obecnie prywatne firmy ukraińskie mogą operować własnymi lokomotywami tylko po torach dojazdowych.
26 sierpnia Ministerstwo Infrastruktury Ukrainy wydało zarządzenie uznające Ukraińską Spółkę Budowy Lokomotyw (ULK) za uczestnika pilotażu, wybranego spośród 10 wnioskodawców. To prywatne przedsiębiorstw ona razie tylko naprawiające lokomotywy i planuje i przewóz towarów po torach głównych.
Koleje Ukraińskie zamierzają ponownie uruchomić własną produkcję wagonów towarowych. W 2021 roku planują produkcję ponad 4000 wagonów we własnych zakładach taborowych f i wyremontowanie 15 do 20 tys. wagonów. W roku 2019 w fabrykach UZ zbudowano 21 wagonów, z czego 20 - gondoli i jeden wagon do przewozu zboża. W 2018 roku UZ wyprodukował około 3 tys. wagonów towarowych, w 2017 roku Koleje Ukraińskie wyprodukowały 2606 wagonów - gondoli. Zaawansowane są rozmowy na dostawę lokomotyw elektrycznych Alstom. W październiku odbyły się negocjacje między dyrektorem generalnym francuskiej korporacji Alstom Henri Poupard-Lafarge a ministrem spraw wewnętrznych Ukrainy Arsenem Avakovem, który stoi na czele mieszanej ukraińsko-francuskiej komisji ds. współpracy gospodarczej. Podczas rozmów omówiono perspektywy realizacji projektu dostaw lokomotyw elektrycznych Alstom na Ukrainę, z częściową lokalizacją ich produkcji i utrzymania na Ukrainie.
Ukraińcy zainteresowani są pozyskaniem 50 lokomotyw elektrycznych dwusystemowych, zdolnych do prowadzenia składów załadowanych od 5500 do 6000 tonami ładunku. W drugim etapie są zainteresowani pozyskaniem lokomotyw jednosystemowych. Ukrzaliznyca wskazała na potrzebę zakupu 135 lokomotyw elektrycznych AC, 50 lokomotyw elektrycznych DC, 20 lokomotyw dwusystemowych AC / DC (25kV / 3kV).
Janusz Piechociński
Prezes
Izba Przemysłowo - Handlowa Polska - Azja
