Od 1994 r. szwajcarska konstytucja federalna stanowi, że transport towarowy przez Alpy musi zostać przeniesiony z dróg na tory. Dzięki skutecznym działaniom udział kolejowego transportu towarowego w całkowitym ruchu towarowym przez Alpy w Szwajcarii osiągnął w pierwszej połowie tego roku 74,4%. Jest to najlepszy wynik w historii nie tylko kolei szwajcarskich, ale i światowych. Przed rokiem udział ten wynosił 71,5%.
Od czasu zatwierdzenia "Inicjatywy Alpejskiej" przez wyborców w 1994 r. mandat do przeniesienia tranzytowego ruchu towarowego przez Alpy z dróg na kolej został zapisany w konstytucji federalnej. Rada Federalna i Parlament zapewniły, że decyzja ta może zostać wdrożona w ramach gospodarki rynkowej i bez dyskryminacji wobec przewoźników zagranicznych. Ustawa o zmianie ruchu towarowego wymaga, aby liczba przejazdów krajowych i zagranicznych ciężarówek oraz ciężarówek przegubowych przez Alpy Szwajcarskie została zmniejszona z 1,4 mln w 2000 r. do 650 tys. przejazdów rocznie. W tym celu przyjęto i wdrożono różne instrumenty:
Związana z odległością opłata od pojazdów ciężarowych (HVF): Od początku 2001 roku samochody ciężarowe płacą na wszystkich szwajcarskich drogach opłatę związaną z odległością, wagą i emisją spalin. Dwie trzecie przychodów z HVF wpływa do Funduszu Infrastruktury Kolejowej (BIF), który jest wykorzystywany między innymi do finansowania NRLA - "Nowe połączenie kolejowe przez Alpy" (szwajcarski projekt budowy szybszych połączeń kolejowych północ-południe przez Alpy Szwajcarskie)
Modernizacja infrastruktury kolejowej: Szwajcaria wybudowała NRLA i 4-metrowy korytarz na osi Gotthard kosztem około 24 mld CHF. Dzięki tunelom podstawowym przez Gotthard, Ceneri i Lötschberg oraz jednolitemu profilowi, pociągi towarowe mogą jeździć w większej liczbie i w łatwiejszych warunkach. Skróci się czas przejazdu między północą a południem.
Reforma kolei: liberalizacja rynku transportu towarowego i otwarcie sieci kolejowej dla stron trzecich zwiększa konkurencję między przedsiębiorstwami kolejowymi. Usługi kolejowe stały się lepsze i tańsze.
Umowa Szwajcaria-UE w sprawie transportu lądowego: Zabezpiecza ona politykę Szwajcarii w zakresie przesunięć modalnych w stosunku do Europy; UE uznaje szwajcarskie cele i instrumenty, w szczególności HVF.
Środki towarzyszące: Rekompensata operacyjna i pomoc inwestycyjna dla transportu kombinowanego.
Dzięki tym instrumentom i środkom liczba pojazdów ciężarowych przejeżdżających przez Alpy Szwajcarskie została ograniczona do mniej niż miliona. Bez tych działań przez Alpy przejeżdżałoby dziś rocznie z powodu stale rosnącego ruchu towarowego około 800.000 dodatkowych ciężarówek i ciągników siodłowych z naczepami. Udział kolei w rynku przewozów towarowych przez Alpy Szwajcarskie wynosi około 70 procent - znacznie więcej niż w sąsiednich krajach o podobnej topografii. Dominującym sposobem transportu jest transport kombinowany.
Ruch towarowy przez Alpy Szwajcarskie (1984 - 2020)
Strasse (transport drogowy), KV - Kombinierter Verkehr (transport kombinowany)
WLV - Waggonladungsbewegungen (ruch ładunków wagonowych)
Źródło: Ministerstwo Transportu Szwajcarii
16 września br. Federalny Urząd ds. Transportu (BAV) opublikował swój raport na temat transalpejskiego ruchu towarowego w pierwszej połowie 2021 roku. Przez Alpy przewieziono o 15,2 procent więcej towarów niż w pierwszym półroczu 2020 r., a także więcej niż w pierwszym półroczu 2019 r. Ruch towarowy przez Alpy otrząsnął się tym samym z kryzysu COVID19.
W pierwszej połowie roku przez szwajcarskie Alpy przejechało 453.000 ciężarówek. Jest to o 40 000 podróży więcej niż w pierwszej połowie 2020 r., która upłynęła pod znakiem pandemii i podjętych w związku z nią działań ochronnych. W porównaniu z pierwszym półroczem 2019 r. nadal jednak spadały przejazdy samochodów ciężarowych.
