Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) oraz Komisja Europejska zatwierdziły pakiet finansowy, w ramach którego UE zapewni dotację inwestycyjną w wysokości 20 mln euro na projekt renowacji dwóch kluczowych odcinków linii kolejowych w Mołdawii. EBOR przekaże rządowi Mołdawii 23 mln euro. W sumie pakiet finansowania wynosi 71 mln euro, pozostałe 28 mln euro zostanie przekazane przez państwowe Koleje Mołdawii (CFM), które są odpowiedzialne za realizację tych projektów
Projekt ma na celu zwiększenie potencjału logistycznego i tranzytowego Mołdawii oraz zwiększenie wydajności operacyjnej infrastruktury regionalnej poprzez rehabilitację infrastruktury kolejowej, przede wszystkim odcinka kolejowego Valcinet - Balti - Ungheni w Mołdawii, a następnie, w drugiej fazie prac, odcinka Kiszyniów - Kainari.
Modernizacja odcinków należących do mołdawskiego korytarza kolejowego Północ-Południe pobudzi rozwój gospodarczy Mołdawii i ułatwi transport towarów z Ukrainy do Unii Europejskiej przez Mołdawię.
Projekt przyczyni się również do zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego poprzez ułatwienie ukraińskim towarom dostępu do największego działającego portu na Morzu Czarnym, Konstancy, a także do rumuńskich, mołdawskich i ukraińskich portów Galati, Reni, Ismail i Giurgiulesti. Mają one łączną zdolność operacyjną, która może wchłonąć znaczną część ukraińskich potrzeb eksportowych.
Mołdawia dołączyła do programu Connecting Europe Facility (CEF) - "Łącząc Europę"
Wcześniej, 9 maja br. Komisarz ds. transportu Adina Vălean i Minister Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego Mołdawii Lilia Dabija podpisali w Kiszyniowie, w obecności premiera Mołdawii Dorina Receana, umowę stowarzyszającą Mołdawię z programem "Łącząc Europę" (CEF).
Umowa ta umożliwi mołdawskim promotorom projektów ubieganie się o finansowanie ze środków UE projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w dziedzinie transportu, energii i cyfryzacji, poprawiając łączność kraju z sąsiadami z UE. Będzie to wspierać integrację Mołdawii w ramach jednolitego rynku UE, promować wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność.
Mołdawia została silnie dotknięta wojną Rosji przeciwko Ukrainie. UE nadal solidaryzuje się z tym krajem i zobowiązuje się do dalszego wzmacniania jego odporności. Dzisiejsze porozumienie jeszcze bardziej zbliża Mołdawię do UE poprzez zakotwiczenie kraju w tych wzajemnie połączonych sieciach transeuropejskich.
Dostęp do funduszy UE na transport, energię i usługi cyfrowe
W przypadku transportu mołdawskie władze i przedsiębiorstwa będą mogły ubiegać się o finansowanie w ramach przyszłych zaproszeń do składania wniosków dotyczących transportu w ramach instrumentu "Łącząc Europę" w bieżącym okresie programowania (2021-2027). Kolejne zaproszenie zostanie ogłoszone we wrześniu 2023 roku. Kryteria kwalifikowalności dla państw trzecich będą miały zastosowanie zgodnie z rozporządzeniem w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Priorytetowo traktowane są działania wzmacniające łączność między siecią bazową państw członkowskich a siecią w państwach trzecich.
Jeśli chodzi o energię, mołdawskie projekty infrastrukturalne powiązane z państwami członkowskimi UE mają już możliwość ubiegania się o status projektów będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania (PMI) zgodnie ze zmienionymi przepisami UE dotyczącymi infrastruktury energetycznej. PMI to nowa koncepcja wprowadzona przez zmienione rozporządzenie w sprawie transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E), aby umożliwić projektom infrastrukturalnym łączącym kraje trzecie z UE korzystanie z usprawnionych procedur wydawania pozwoleń i lepszego dostępu do finansowania.
Status ten jest warunkiem wstępnym dla deweloperów projektów, aby kwalifikować się do finansowania CEF-Energy. Dzięki podpisanemu porozumieniu nowe finansowanie stanie się dostępne dla tych projektów w Mołdawii. W listopadzie 2023 r. Komisja opublikuje kolejną unijną listę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) oraz, po raz pierwszy, projektów PMI z państwami trzecimi. Inną możliwością uzyskania przez Mołdawię wsparcia z CEF-Energy są projekty transgraniczne w dziedzinie energii odnawialnej.
Cyfrowa część instrumentu "Łącząc Europę" (CEF Digital) zapewnia wsparcie dla projektów łączności będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, w szczególności dla sieci szkieletowych łączących UE z państwami trzecimi, zgodnie ze strategią Global Gateway, a także dla rozwoju bezpiecznej i zrównoważonej infrastruktury o wysokiej wydajności, w tym sieci gigabitowych i sieci komórkowych piątej generacji (5G). Po uruchomieniu kolejnych zaproszeń do składania wniosków w ramach CEF Digital, mołdawscy promotorzy projektów będą mogli ubiegać się o współfinansowanie projektów mających na celu zwiększenie przepustowości, bezpieczeństwa i odporności łączności cyfrowej między Republiką Mołdawii a jej sąsiadami z UE.
Program "Łącząc Europę" w dużej mierze przyczynia się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu i celów Cyfrowej Dekady 2030 w zakresie promowania bardziej ekologicznych i zrównoważonych transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych, a także cyfryzacji. W tym celu program CEF 2021-2027 przewiduje różne wkłady finansowe, głównie w formie dotacji, o różnych stopach współfinansowania w zależności od rodzaju projektu. W ramach CEF Transport 25,8 mld euro zostanie udostępnionych na dotacje z budżetu UE na lata 2021-2027 na współfinansowanie projektów transportowych w państwach członkowskich UE. W ramach instrumentu "Łącząc Europę" udostępnione zostanie 5,8 mld euro na współfinansowanie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach rozporządzenia TEN-E, a także projektów transgranicznych w dziedzinie energii odnawialnej. CEF Digital zainwestuje 2 mld euro w europejską infrastrukturę łączności i będzie stymulować wdrażanie i korzystanie z sieci 5G przez społeczności lokalne.
