Krakowski staruszek ma się całkiem dobrze

Krakowski staruszek ma się całkiem dobrze

26 lipca 2012 | Autor:
PODZIEL SIĘ

Jest doskonałym przykładem dziewiętnastowiecznej myśli technicznej. W dodatku mimo upływu lat w doskonałej kondycji. Mowa o kamiennym moście kolejowym przerzuconym nad starym, zasypanym korytem Wisły.

Fot. Zbigniew Piotr Kotarba

Zbudowany został dla linii kolejowej dwutorowej. O rozmachu, ale też i o jakości wykonania inwestycji świadczy fakt, że jest eksploatowany i użyteczny po dzień dzisiejszy. Co prawda już nie jako most, ale jako wiadukt. Obecnie jest jednym z obiektów na poprowadzonym w grodzie Kraka Szlaku Techniki.

Wybudowany został w latach 1861-1863 na linii kolejowej łączącej Kraków z Lwowem przez Kolej Galicyjską Karola Ludwika (nazwaną imieniem Karola Ludwika - brata cesarza austriackiego Franciszka Józefa), będącą wówczas jednym z największych przedsiębiorstw kolejowych w Galicji. Właścicielem przedsiębiorstwa była spółka akcyjna Uprzywilejowane Towarzystwo Akcyjne Galicyjskiej Kolei Karola Ludwika założone w 1857 roku przez grupę galicyjskich przedsiębiorców pod przewodnictwem L. Sapiehy.

Co ciekawe, przedsięwzięcie było na tyle prężne ekonomicznie, że rok później wykupiło od rządu austriackiego część Wschodniej Kolei Państwowej. Była nią budowana wówczas linia kolejowa z Krakowa do Lwowa, którą w 1891 r. rząd upaństwowił.

Wracając do mostu, zastąpił on stojący w tym miejscu wcześniej drewniany most kolejowy, który wznosił się nad starym korytem rzeki Wisły (zasypanym w latach 1878 – 1880 w wyniku realizacji koncepcji autorstwa A. Konarzewskiego, czego konsekwencją było powstanie m.in. ulicy J. Dietla i jej przedłużenia czyli obecnej ulicy Grzegórzeckiej).

Jest mostem pięcioprzęsłowym o rozpiętości każdego z przęseł równej 10,8 m i wysokości niemal 7 m, a jego całkowita długość to 98,6 m, a szerokość 11,8 m. Ustrój nośny stanowią ceglane sklepienia zamknięte półkolistymi łukami o świetle między wezgłowiami 11,2 m. Sklepienia oparte są na masywnych filarach o szerokości 2,18 m. Filary i przyczółki mostu wykonano z kamienia ciosowego, a wypełnienia pachwin i ściany boczne z muru cyklopowego – dużych bloków naturalnego kamienia, ociosanych do postaci nieregularnych wieloboków.

Od strony ul. Grzegórzeckiej, po wschodniej stronie wiaduktu, nad filarami zachowały się w tondach cyfry z datą otwarcia mostu: 1863. Odpowiednio od strony ul. Dietla w kręgach nad filarami były umieszczone litery: GKLB (Galizische Karl Ludwig Bahn – tj.: Kolej Galicyjska Karola Ludwika). Niestety litery te usunięto w latach 50-tych XX w.