Pamiątkowe inskrypcje na dworcach kolejowych

Pamiątkowe inskrypcje na dworcach kolejowych

16 września 2012 | Autor:
PODZIEL SIĘ

Dworcowe zapisy ujęte w pamiątkowe tablice, płyty i inskrypcje są istotne dla fundatorów, lokalnych społeczności, narodu, a niektóre mają uniwersalne znaczenie. Czasem są też formą apelu do podróżnych, którzy uzyskaną wiedzę mogą zabrać w odlegle miejsca. 

Fot. Janusz Latos

Tablice noszą informacje o zdarzeniach, które działy się na terenie kolejowym, z kolejarzami lub dotyczyły roli kolei w życiu społecznym miasta lub państwa. We wrześniu, prawdopodobnie również ze względu na kwiaty i flagi, podróżni częściej zatrzymają wzrok na dworcowych tablicach poświęconych historii 1939 r. Na stacji w Szymankowie płyta przypomina o bohaterstwie polskich kolejarzy i celników oraz niemieckim odwecie i rozstrzelaniu 40 osób, w tym kolejarzy i członków ich rodzin.

W Gdyni przy wyjściu z dworca napis upamiętnia pamięć kolejarzy, którzy oddali życie w walce z okupantem w latach 1939 – 45. Takie pamiątki są na wielu polskich dworcach. Czasem sąsiadują z informacjami o wcześniejszych wydarzeniach.

Zobacz galerię naciekawszych tablic pamiątkowych i inskrypcji na dworcach kolejowych

Ordery na dworcu

Na stacji Biała Podlaska znajduje się tablica, dokumentująca pobyt Józefa Piłsudzkiego, który 3 września 1920 r. na peronie dekorował żołnierzy i płyta poświęcona żołnierzom AK, kolejarzom stacji Biała Podlaska, poległym i pomordowanym w czasie II wojny światowej.

Okolicznościowe kolejowe „dokumenty” mają zwykle proste geometryczne formy, na których dominuje tekst. Przypomina rocznicę uruchomienia kolei, elektryfikacji lub okrągłe lata „służby” żelaznej drogi dla regionu. Takie ślady znajdziemy w Polsce i w Europie.

Na stacji Grodzisk Mazowiecki upamiętniono 150. rocznicę przyjazdu pierwszego pociągu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, po drugiej stronie Tatr, na stacji Stary Smokowiec, wisi tablica z datami otwarcia poszczególnych odcinków Tatrzańskich Kolei Elektrycznych, w węgierskim Miszkolcu upamiętniono na ścianie dworca  125 lat działalności kolei.

Nieco bardziej wyszukaną, ozdobną i utrzymaną w stylistyce regionu, ceramiczną pamiątkę 100-lecia linii, oglądają podróżni na ścianie peronu holenderskiego miasta Haarlem.

Wśród płyt

Nie zawsze tablica znajduje się na ścianie. Czasem jej lokalizacja symbolicznie związana jest z miejscem zdarzenia i zwraca uwagę właśnie na to wydarzenie. Tak upamiętniono aktora, Zbyszka Cybulskiego, który zginął wskakując do pociągu. Wmurowana w posadzkę 3 peronu wrocławskiego Dworca Głównego pamiątkowa płyta, zaskakuje podróżnych, a napis przypomina, że z peronu 8 stycznia 1967 r. w swoją ostatnią podróż wyruszył Zbigniew Cybulski, aktor.

Zraniony dworzec

Na kolejowych trasach można spotkać dworce, które przesłanie mają zapisane nie tylko na tablicy. Stacją w Bolonii, 2 sierpnia 1980 r. wstrząsnęła eksplozja. Członkowie włoskiego faszystowskiego ugrupowania dokonali zamachu, w którym zginęło 85 osób, a ponad 200 zostało rannych. Tragedia była zaskoczeniem i szokiem nie tylko dla Włochów.

Dworzec odbudowano, jednak śladów tragedii nie można usunąć z pamięci. Symbolicznie akcentuje to pozostawiony w ścianie budynku dworca wyłom. Obok niego znajduje się napis: „To miejsce, świadek ataku terrorystycznym z 2 sierpnia 1980 r. zostało ujęte w programie Unesco 2001-2010 „Posłańcy światowego dziedzictwa kultury pokoju i niestosowania przemocy". Ból jest nadal w mojej pamięci, ale żywym świadectwem woli będzie pragnienie obrony pokoju w umysłach młodych ludzi”.

Łączenie przeszłości z teraźniejszością, to wymiar wszystkich pamiątkowych tablic. W czasie podróży i pobytu na dworcach przypominają o ludziach i czasach minionych. Te, które dziś powstają świadczą o tym, co dla współczesnych fundatorów jest ważne. 

PODZIEL SIĘ
Poprzedni artykuł W dolinie Czarnej Cisy W dolinie Czarnej Cisy
Następny artykuł Kościan: śmierć matki z dzieckiem na torach Kościan: śmierć matki z dzieckiem na torach