1 września obchodziliśmy 30 lecie powstania Republiki Uzbekistanu. Z tej okazji pojawiło się dużo opracowań pokazujących w bardzo dobrym świetle podjęte w ostatnich 4 latach reformy, otwarcie na świat, rozwój biznesu i skuteczne przyciąganie inwestorów.
6 września po raz pierwszy w historii odbył się Okrągły Stół Biznesowy UE- Uzbekistan, który rozpoczęły bardzo ciekawe wystąpienia Wicepremiera - Ministra Inwestycji i Handlu Zagranicznego Republiki Uzbekistanu S.U.Umurzakova i pierwsza publiczna prezentacja Funduszu Inwestycji Bezpośrednich Uzbekistanu dokonana przez Dyrektora Generalnego A. Nazirova.
Nie tylko Unia Europejska patrzy inaczej na Azję Centralna w tym Uzbekistan inaczej niż kilka lat wcześniej i nie wynika to tylko z nowej sytuacji i niepewności w Afganistanie. Dla Uzbekistanu, oddalonego od międzynarodowych szlaków morskich terytoriami dwóch lub więcej państw, koszt transportu ładunków eksportowych i importowych staje się krytycznym czynnikiem konkurencyjności. W ostatnich latach w Uzbekistanie przeprowadzono zakrojone na szeroką skalę reformy strukturalne i instytucjonalne w dziedzinie transportu. Stopniowo wdrażane są programy denacjonalizacji i prywatyzacji środków transportu oraz konsekwentne przechodzenie od bezpośredniego zarządzania administracyjnego do państwowej regulacji podmiotów rynkowych stworzono podstawę prawną dla działalności transportowej w warunkach rynkowych.
Uzbekistan ma w regionie znaczący potencjał transportowy i dokonuje w tym obszarze wielkiego wysiłku inwestycyjnego. W 2019 roku udział transportu, magazynowania, informacji i łączności w PKB wyniósł 7%, w tym kolej – 0,83%, transport samochodowy – 3,7%, transport lotniczy – 0,46%, rurociągi – 1, 2%
Obecnie w Uzbekistanie funkcjonuje ponad 20 międzynarodowych korytarzy transportowych, w tym dwie duże międzynarodowe trasy samochodowe łączące kraje Europy Zachodniej i Azji Środkowej. Udział w budowie międzynarodowych korytarzy tranzytowych na kierunkach Uzbekistan-Kirgistan-Chiny, Mazar-i-Sharif-Herat oraz dalej, do Pakistanu i Indii, pozwoli na szersze wykorzystanie potencjału tranzytowego kraju.
Drogi
Realizowane są na wielką skalę projekty w zakresie modernizacji i rozwoju infrastruktury drogowo- -transportowej. W ramach realizacji programu rozwoju dróg samochodowych ogólnego użytku przez ostatnie 5 lat zbudowano i zrekonstruowano ponad 3 000 km szos, w tym 1 500 km odcinków, wchodzących w skład Uzbeckiej Narodowej Magistrali Samochodowej. Oddano do użytku unikalną, odpowiadającą najwyższym standardom międzynarodowym trasę przez przełęcz Kamczyk, z wybudowaniem dwóch tuneli, łączącą Dolinę Fergańską z pozostałą częścią kraju.
Stopniowo tworzy się sieć szkieletowa głównych dróg i krajowych odcinków międzynarodowych korytarzy transportowych. Do każdej miejscowości w regionie zbudowano drogi o twardej nawierzchni. Całkowita długość sieci drogowej Republiki to 184 tys. km, z czego ok. 43 tys. km to drogi publiczne o twardej nawierzchni.
Kolej
Zbudowano nowe linie kolejowe, w tym na trasie Nawoi–Uczkuduk–Sultanuizdag o długości 342 km z mostem przez rzekę Amu-Daria, na linii Tash–Guzar–Boysun–Kumkurgan o długości 223 km, przechodzącą przez przełęcz górską na wysokości 1 500 metrów n.p.m. do północnych granic Afganistanu.
Zelektryfikowano linie kolejowe łączące stolicę Uzbekistanu z regionami, oddano do eksploatacji szybkie pociągi elektryczne Afrosiyob, kursujące na liniach Taszkent–Samarkanda i Taszkent–Karszy.
Kraj zrealizował największe projekty budowy kolei na trasach Uchkuduk-Nukus, Tashguzar-Boysun- -Kumkurgan, Angren-Pap przez Przełęcz Kamczik, zapewniając bezpośredni dojazd koleją z wcześniej odizolowanych regionów do centralnej części kraju. Po raz pierwszy w regionie Azji Środkowej uruchomiono szybkie połączenie na kierunkach Taszkent Samarkanda, Taszkent-Karszi i Taszkent-Buchara.
Zintensyfikowano prace nad budową linii kolejowej Uzbekistan-Kirgistan-Chiny, co da potężny impuls do rozwoju wzajemnego handlu i zwiększenia przepływu inwestycji. Zostanie to osiągnięte także poprzez utworzenie nowych, najkrótszych korytarzy transkontynentalnych: „Chiny-Azja Środkowa-Kaukaz-Europa” oraz „Chiny-Azja Środkowa-Afganistan-Iran”, których długość będzie o 1 tys. km krótsza od istniejących. Kraje Azji Środkowej realizują przewozy kolejowe na podstawie Umowy o międzynarodowym kolejowym ruchu towarowym (SMGS). Aby jednak skutecznie je rozwiązać i wyeliminować wiele innych problemów logistycznych, wskazane jest przystąpienie Uzbekistanu do porozumień i konwencji w dziedzinie transportu, w szczególności do Międzynarodowej Konwencji w sprawie harmonizacji warunków prowadzenia kontroli towarów na granicach (opracowanie standardowych schematów kontroli celnej itp.), a także zakończenie procedury wprowadzenia międzynarodowego świadectwa ważenia pojazdów, przewidzianą w Umowie WNP (Cholpon-Ata, 16.04.2004)..
W latach 2010-2020 długość eksploatacyjna kolei publicznych wzrosła o 580 km i na początku 2021 r. wyniosła ponad 5 tys. km.
Lotnictwo
W ramach rozwoju i odnowy transportu lotniczego został stworzony nowoczesny kompleks obsługi technicznej samolotów, zrekonstruowano lotniska, na całym terytorium kraju udoskonalono system nawigacji, który został uznany za jeden z najlepszych systemów kierowania ruchem powietrznym w krajach WNP. Narodowy park samolotowy Uzbekistanu składa się obecnie z nowoczesnych statków powietrznych wiodących producentów światowych Boeing i Airbus. Samoloty z flagą Uzbekistanu na kadłubie lądują w ponad 40 portach lotniczych Europy, Azji i Ameryki Północnej.
W Taszkencie zbudowano nowe lotnisko, rozbudowano i przebudowano istniejące lotniska, które otrzymały status międzynarodowy, m.in. w Nukus, Samarkandzie, Namangan, Fergana, Buchara, Karshi, Navoi, Urgench, Termez.
Centra logistyczne
W 2016 roku zostało otwarte największe nowoczesne Międzynarodowe Centrum Logistyczne „Taszkent” o łącznej powierzchni 184 tys. metrów kwadratowych. Na bazie lotniska Navoi funkcjonuje nowoczesne intermodalne centrum logistyczne. Obsługuje głównie międzynarodowe przewozy lotnicze (konsolidacja i łączenie ładunków). Oprócz tego „Angren Logistics Centre” działa na terenie „Angren Free Industrial Zone”, która obejmuje miasta Angren i Akhangaran w regionie Taszkent.
Do końca 2020 roku w Uzbekistanie powstało 17 centrów logistycznych specjalizujących się w przetwarzaniu, przechowywaniu i transporcie owoców i warzyw, z których większość została już oddana do użytku. Budowa centrów logistycznych odbywa się kosztem środków własnych oraz kredytów z banków komercyjnych. Do przechowywania produktów w przedsiębiorstwach jest 116 tys. metrów kwadratowych powierzchni niechłodzonej i 75 tys. ton zbiorników chłodniczych. W ciągu ostatnich 10 lat eksport przetworów owocowo-warzywnych wzrósł pięciokrotnie. Do końca 2020 roku produkcja owoców i warzyw wzrosła do 32 mln ton rocznie. Na terenie Uztemiryulcontainer SA powstaje nowe centrum transportowo-logistyczne „Orient Logistics Center”. Na jego budowę przeznaczono teren o łącznej powierzchni 16 hektarów, na terminal kontenerowy – 20 tys. metrów kwadratowych, zamknięte magazyny – 25 tys. metrów kwadratowych. Kompleks wprowadzi zautomatyzowany system zarządzania magazynem. Do nowego centrum logistycznego będzie trafiać do 3 mln ton ładunków rocznie.
Obecnie opracowywana jest „Strategia rozwoju systemu transportowego Republiki Uzbekistanu do 2035 roku”, która zakłada:
- stworzenie warunków do gwałtownego wzrostu natężenia i jakości ruchu pasażerskiego i towarowego;
- doskonalenie systemu zarządzania sektorem transportu;
- wprowadzenie całkowicie nowego podejścia do szkolenia, przekwalifikowania i zaawansowanego szkolenia pracowników w systemie transportowym.
