Trwający od lat bezprecedensowy spadek przewozów koleją, w zakresie przewozów osób jak i ładunków, dowodzi prowadzenia przez rząd polityki niezrównoważonego rozwoju w obszarze transportu, wbrew wygłaszanym deklaracjom, planom Unii Europejskiej i oczekiwaniom rynku. Dla kolei zabójcze jest przede wszystkim utrzymywanie wysokich opłat za korzystanie z infrastruktury – uważa Stowarzyszenie Ekspertów i Menadżerów Transportu Szynowego.
Z tego względu ogromne, coroczne, przyrosty przewozów pasażerskich i towarowych kierowane są do innych gałęzi transportu, w szczególności na transport samochodowy. Dzieje się tak dlatego, że systemy opłat za korzystanie z infrastruktury dróg publicznych i infrastruktury kolejowej są diametralnie inne. Nie chodzi przy tym o odmienność techniczno-organizacyjną (co jest zrozumiałe), lecz o nieporównywalność ekonomiczną tych systemów, z dużą niekorzystną dysproporcją dla transportu kolejowego. Rynek przewozów w transporcie lądowym (transporty: samochodowy i kolejowy) jest jednym obszarem biznesowym o dużej możliwości przepływów klientów pomiędzy tymi dwoma gałęziami transportu, w zależności od poziomu opłat za korzystanie z infrastruktury.
Wyrównanie dysproporcji w poziomie opłat za korzystanie z Infrastruktury jest kluczem do odwrócenia niekorzystnych trendów w zakresie wielkości przewozów koleją.
Tymczasem, porównanie wysokości stawek obowiązujących w obecnym rozkładzie jazdy pociągów do tych, które zaproponowały PKP Polskie Linie Kolejowe na przyszły rok wykazuje, że podwyżka opłat dla lekkich pociągów pasażerskich przekracza w wielu przypadkach 10 proc. Potwierdzają to dokładne analizy przygotowane oddzielnie przez Koleje Mazowieckie, Przewozy Regionalne i PKP Intercity.
Zdaniem Stowarzyszenia Ekspertów i Menadżerów Transportu Szynowego tak duży wzrost stanowi naruszenie postanowień paragrafu 7 ust. 8 pkt 2 Rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, który mówi o tym, że planowaną wysokość kosztów za dostęp do infrastruktury powinna uwzględniać planowane wskaźniki inflacji na kolejne lata. Natomiast, projekt ustawy budżetowej na rok 2015 zakłada następujące wskaźniki inflacji: na rok 2014 - 1,2 proc., na rok 2015 - 2,3 proc. Z tego widać, że tym wskaźnikom daleko do poziomu 10 proc.
Z analizy porównawczej stawek nowego i poprzedniego projektu wynika, że:
- stawki dostępu dla przewozów pasażerskich wzrosły w porównaniu z marcowym projektem o 3 do 7 proc. (z jednym wyjątkiem: zlikwidowano stawki dla linii bez dostępu do trakcji kat. 4),
- stawki dostępu dla przewozów towarowych wzrosły, za wyjątkiem pociągów ciężkich na liniach kat 3 i 4,
- stawki dla pociągów intermodalnych wzrosły o ok. 5 proc.,
- największy wzrost dotyczy stawek na liniach kat. 5 gdzie dla l lekkich pociągów przekracza on 7 proc.
Stowarzyszenia Ekspertów i Menadżerów Transportu Szynowego „mając na względzie skutek, jakim będzie z pewnością dalsze pogorszenie się konkurencyjności kolei” oraz uwzględniając przedstawione wyżej uzasadnienie zwraca się do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z wnioskiem o nie zatwierdzanie ww. stawek w przedstawionej wersji.
