Wnioski zawarte w raporcie NIK "Bezpieczeństwo ruchu kolejowego w Polsce" pomogą uzupełnić podjęte już do tej pory zarówno przez byłe ministerstwo transportu, PKP i UTK inicjatywy poprawiające bezpieczeństwo na torach.
"Wnioski zawarte w raporcie NIK „Bezpieczeństwo ruchu kolejowego w Polsce” pomogą uzupełnić podjęte już do tej pory – zarówno przez byłe Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (a kontynuowane przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju), jak i PKP oraz Urząd Transportu Kolejowego – działania związane z poprawą bezpieczeństwa ruchu kolejowego" –oświadczyło MIR.
Resort podkreśla, że raport dotyczy lat 2011-2012, i nie obejmuje podjętych w 2012 i 2013 r. inicjatyw zmierzających do uregulowania prawa związanego z bezpieczeństwem transportu kolejowego, jak i konkretnych działań podejmowanych przez PKP i UTK. Weszły już w życie np. przepisy dotyczące uprawnień maszynistów, a wkrótce wejdą te związane z pracą dyżurnych ruchu i warunkami prowadzenia ruchu kolejowego.
PKP i UTK podjęły do tej pory niemal 200 inicjatyw zmierzających do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, i to zarówno inwestycyjnych, jak i organizacyjnych (m.in. modernizacja bazy technicznej, zwiększona częstotliwość audytów systemów zarządzania bezpieczeństwem, szkolenia m.in. dla dyżurnych ruchu i poprawa jakości kadr poprzez większą liczbę klas o profilu kolejarskim).
W opinii ministerstwa, przynosi to już pierwsze efekty, bowiem w porównywalnych kwartałach 2012 i 2013 r. zanotowano spadek w obszarze incydentów kolejowych. Jednocześnie, wielki wysiłek inwestycyjny na kolei - ponad 3 tys. km wyremontowanych i zmodernizowanych linii kolejowych, i następnych 3 tys. w przygotowaniu - wprowadza zasadniczą zmianę jakościową pod względem bezpieczeństwa.
Raport NIK
Najwyższa Izba Kontroli odnotowała, że w ostatnich latach maleje w Polsce liczba wypadków kolejowych oraz rośnie odsetek infrastruktury kolejowej w dobrym stanie. Polska jednak wciąż zajmuje drugie (po Rumunii) miejsce w Europie pod względem liczby wypadków na kolei. Liczba ofiar znaczących wypadków kolejowych w Polsce (mierzona specjalnym wskaźnikiem FWSI w stosunku do eksploatacji linii kolejowych) jest zaś najwyższa w Europie (ponad dziesięciokrotnie większa niż w Niemczech, czy we Francji). Według danych Europejskiej Agencji Kolejowej jedna piąta śmiertelnych ofiar wypadków na kolei w UE ginie na polskich torach, podczas gdy Polacy stanowią zaledwie jedną trzynastą populacji UE.
Z raportu NIK wynika, że najczęstszą przyczyną wypadków kolejowych był zły stan torów, rozjazdów i urządzeń sterowania ruchem kolejowym a PKP PLK podjęła niedostateczne wysiłki, aby modernizować infrastrukturę, której stan w znacznej części uniemożliwiał bezawaryjne prowadzenie pociągów. Zamiast sprawnego usuwania awarii i usterek na wielu odcinkach stosowano przez dłuższy czas liczne ograniczenia prędkości (na blisko 60 proc. linii i 35 proc. rozjazdów) oraz awaryjny tryb sterowania ruchem przy użyciu sygnału zastępczego.
Problemy z usuwaniem awarii i usterek występowały przede wszystkim z powodu niewystarczających środków na finansowanie napraw. W dużej mierze opóźnienia w usuwaniu awarii spowodowane były też brakami w zatrudnieniu pracowników służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Brakowało odpowiednio wykwalifikowanych inżynierów i techników kolejowych.
Nadzór nad pracownikami odpowiedzialnymi za utrzymanie infrastruktury kolejowej był nierzetelny. Niewystarczający był też nadzór przewoźników nad pracą maszynistów.Kluczowe dla bezpieczeństwa komunikacji kolejowej przepisy unijne były wdrażane w Polsce ze sporym opóźnieniem.
Ujawnione przez NIK fakty świadczą o braku właściwego nadzoru ze strony zarządu spółki PKP PLK odpowiedzialnej za bezpieczne funkcjonowanie infrastruktury kolejowej oraz ze strony Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, który odpowiada za nadzór nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego, a także ze strony Ministra właściwego do spraw transportu, który do czasu katastrofy pod Szczekocinami (3 marca 2012) w niewystarczający sposób podejmował działania w stosunku do nieprawidłowości sygnalizowanych mu przez Urząd Transportu Kolejowego.
Jest bezpieczniej
Zarządca infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, odnosząc się do raportu Najwyższej Izby Kontroli zapewniły, że program poprawy bezpieczeństwa ruchu kolejowego jest konsekwentnie realizowany, a od 2013 roku jeszcze częściej aktualizowany i dostosowywany do bieżących potrzeb.
PLK zintensyfikowała i usprawniła monitoring bieżącego stanu bezpieczeństwa na sieci kolejowej, dzięki czemu niezwłocznie reaguje i zapobiega obniżeniu poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego. W tym roku rozpoczął się proces audytów wewnętrznych w spółce. Od stycznia do końca listopada przeprowadzono ponad 105 audytów systemu zarządzania bezpieczeństwem.
Równie istotnym z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu, a jednocześnie wymagającym największych nakładów jest obszar modernizacji infrastruktury. W ostatnich miesiącach PLK zwiększa zakres prac utrzymaniowo-remontowych i poprawia warunki kursowania pociągów. Zarządca infrastruktury prowadzi także inwestycje, które zwiększają poziom bezpieczeństwa, w tym tzw. projekt przejazdowy obejmujący modernizację nawierzchni na ok. 1100 przejazdach, w tym zmianę kategorii na około 500 przejazdach kolejowo-drogowych w całym kraju, a także tzw. projekt rozjazdowy obejmujący zabudowę około 3 100 nowych rozjazdów kolejowych w tym około 700 o podwyższonym standardzie konstrukcyjnym.
Ponadto, Polskie Linie Kolejowe w bieżącym roku podwoiły liczbę godzin szkoleń okresowych dyżurnych ruchu, zwiększona zostanie też ich częstotliwość. graniczyły liczbę posterunków, na których długotrwale (powyżej 7 dni) prowadzony jest ruch pociągów w oparciu o sygnał zastępczy. Spółka zaktualizowała także procedury Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem, (Safety Managment System – SMS), a w czerwcu wdrożyła zasady jego monitorowania wymagane prawem europejskim.
Pełną odpowiedź Polskich Linii Kolejowych na publikacje NIK zamieściliśmy tutaj.
