Powstanie kolei na Półwyspie Helskim przyczyniło się do jego rozwoju. Dotychczasowe wioski rybackie zaczęły przeistaczać się w kurorty oblegane latem przez turystów z całej Polski.
W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległość, ale przyległe do Bałtyku Pomorze Gdańskie przyłączono do niej dopiero w lutym 1920 r. Linie kolejowe Reda – Puck (otwarcie 15 grudnia 1898 r.) i Puck – Swarzewo – Krokowa (otwarcie 26 września 1903 r.) oraz część linii Gdańsk – Słupsk przebiegającej przez Redę (otwarta w 1870 r.) znalazły się w obrębie państwa polskiego. Otrzymany ówcześnie dostęp Polski do morza włącznie z Półwyspem Helskim był wąski. Na półwyspie kolei jeszcze nie było. Teraz jednak zaszła potrzeba, żeby ją doprowadzić do końca półwyspu – do Helu, będącego wtedy osadą, a kiedyś mającego prawa miejskie.
W związku z trwającą wówczas wojną Polski z Rosją Sowiecką polskie władze wojskowe już w pierwszej połowie 1920 r. interesowały się budową linii kolejowej, która powiązałaby siecią dróg żelaznych nieposiadający dotąd połączenia kolejowego Hel. Importowany do Polski sprzęt wojskowy z amunicją z sojuszniczej Francji dostarczany był drogą morską przez Wolne Miasto Gdańsk, gdyż innego odpowiedniego portu Polska nie miała. Ponieważ Senat Wolnego Miasta był nieprzychylnie nastawiony do korzystania przez Polskę z portu gdańskiego, a zwłaszcza przeładunków sprzętu wojskowego, trzeba było znaleźć inne miejsce odbioru dla transportowanych morzem ładunków wojskowych. Polskie władze wojskowe zaproponowały rozładunek statków na pełnym morzu w pobliżu Helu, bowiem żaden z istniejących nielicznie na polskim pasie wybrzeża portów nie nadawał się do przyjmowania statków pełnomorskich.
Rozładunek miał się dokonywać przy pomocy dźwigowych urządzeń statkowych na lichtugi, którymi przesyłki miały być transportowane do helskiego portu, gdzie potem miały być przeładowywane na kolej i wywożone w głąb kraju.
Niezbędna linia kolejowa
Realizacja projektu uwarunkowana była wybudowaniem na półwyspie linii kolejowej oraz przystosowaniem helskiego portu do załadunku odbieranych z morza towarów na wagony. Niezbędne stało się też wyremontowanie portu zbudowanego w latach 1892-1898. Nienaprawiony w czasie pierwszej wojny światowej, wymagał niezwłocznie prac remontowych, bez których jego sprawne działanie było niemożliwe. Dotychczasowa komunikacja z Helem odbywała się przez Zatokę Pucką lub po drodze kołowej łączącej miejscowości na półwyspie.
Latem 1920 r. wojsko pod kierownictwem kapitana inż. Ottona Mullera rozpoczęło wstępne prace przy budowie linii, zintensyfikowane jesienią tego samego roku. Jednotorową linię dowiązano na stacji w Swarzewie do linii Puck – Krokowa. W Swarzewie została ona odchylona w kierunku północnym, następnie ominięto łukiem Wielką Wieś (dzisiejsze Władysławowo), kierując tor w stronę półwyspu. Odległość między Swarzewem a Helem wyniosła 35,7 km.
Inwestycje realizowano pospiesznie. Nie wypłacano odszkodowań za zajmowane pod linię tereny, które stanowiły własność okolicznych rybaków, a sprawy odszkodowań ciągnęły się przez następne lata. Odcinek w okolicach Kuźnicy wybudowano nawet na istniejącej drodze kołowej, co stało się przyczyną wystąpienia mieszkańców do wojewody pomorskiego w Toruniu. Domagali się oni wybudowania między Chałupami a połową odległości Kuźnice – Jastarnia nowej drogi. Sprawa została rozwiązana dopiero we wrześniu 1923 r. po przejęciu linii przez DOKP w Gdańsku. Drogę naprawiono w miejscach przerwanych przez tor kolejowy, a na odcinkach zajętych przez linię wybudowano ją od nowa.
Półwysep połączony z resztą kraju
Budowę linii zakończono latem 1921 r. Linia według zamierzeń spełniała ważną rolę jako spięcie Półwyspu Helskiego z resztą kraju. W 1922 r. została przejęta od wojska przez Ministerstwo Kolei Żelaznych. W sierpniu 1922 r. rozporządzeniem ministra określono zasady funkcjonowania kolei między Puckiem a Helem. Komunikacja Puck – Hel oraz bezpośrednia z pozostałymi stacjami kolei polskich miała być prowadzona na ogólnie obowiązujących zasadach. Oficjalnie do użytku publicznego linię Swarzewo – Hel oddano 16 września 1922 r. Budowa na niej stacji w miejscowościach nadmorskich trwała jeszcze do końca lat 30. Pod koniec lat 30. do Helu zaczęły także dojeżdżać pociągi dalekobieżne z Warszawy i południa Polski.
Ograniczony dostęp do Helu
Powstanie kolei na Półwyspie Helskim przyczyniło się do jego rozwoju. Dotychczasowe wioski rybackie zaczęły przeistaczać się w kurorty oblegane latem przez turystów z całej Polski. Nastąpiła rozbudowa portu. Powstał też port wojenny, którego budowę rozpoczęto w 1931 r. 1 września 1939 r. wybuchła druga wojna światowa. Półwysep Helski bronił się przed wojskami niemieckimi do 2 października 1939 r., potem dostał się pod okupację niemiecką. Wcielony bezpośrednio do Rzeszy, wrócił z powrotem do Polski z chwilą zakończenia wojny, tj. 9 maja 1945 r. Powróciła także do Polski spod okupacji cała linia Swarzewo – Hel. W latach 1949-1951 wprowadzono bardzo restrykcyjne przepisy dotyczące działalności cywilnej na Helu ze względu na jego duże znaczenie militarne. Dostęp turystów do Helu był ograniczony. Mogli przyjeżdżać do niego tylko koleją. W roku 1954 Hel stał się dużym osiedlem, a 1963 r. odzyskał prawa miejskie.
Modernizacja całej linii
Obecnie linia od Swarzewa do Helu biegnąca przez Władysławowo, Chałupy, Kuźnicę, Jastarnię, Juratę jest częścią jednotorowej niezelektryfikowanej linii nr 213 Reda – Hel. Za Swarzewem skręca ostro w prawo i biegnie tak do Władysławowa. Na terenie miasta tuż przed stacją Władysławowo tory odbijają w lewo. Pomiędzy stacjami Władysławowo a Władysławowo Port linia znowu skręca w prawo i wjeżdża na półwysep. Na półwyspie biegnie wzdłuż drogi wojewódzkiej po stronie otwartego morza i kończy się na stacji Hel.
W 1978 r. przeprowadzono modernizację linii na odcinku Reda – Władysławowo. Podczas remontu między innymi wymieniono szyny lekkie na szyny S49. W 1982 r. zmodernizowano tak samo odcinek linii Władysławowo – Hel. W 1998 r. po ponownym remoncie została zmodernizowana cała linia. Stacje wyposażono w urządzenia sterowania ruchem kolejowym obsługiwane zdalnie z Władysławowa, przez co obsługa stacji (oprócz kas kolejowych) stała się zbędna. W marcu 2001 r. dzięki interwencji i dofinansowaniu samorządu województwa pomorskiego linia została uratowana przed likwidacją.
W 2005 r. do obsługi połączeń lokalnych między Gdynią a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe pojazdy trakcyjne wyprodukowane przez Pesę Bydgoszcz. 11 listopada 2010 r. Newag Nowy Sącz przekazał dwa dwuczłonowe SZTSA137, a do końca roku zostały jeszcze przekazane trzy z czterech kupionych przez województwo pomorskie pojazdów trójczłonowych SA138, a czwarty pojawił się na początku 2011 r. Pojazdy te zakupiono ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa pomorskiego na lata 2007-2013 i przeznaczone zostały do obsługi połączeń Gdynia – Hel – Gdynia i Kościerzyna – Hel – Kościerzyna. Wyparły one stosowane dotychczas pojazdy wyprodukowane przez Pesę.
Linia wzmożonego ruchu
5 października 2011 r. podpisano umowę z firmą Salcef Costruzioni Edili E Ferroviarie na rewindykację całej linii nr 213. Modernizacji miała ulec nawierzchnia kolejowa wraz z lokalnymi umocnieniami podtorza, urządzenia SRK i krawędzie peronowe. Ponadto postanowiono wyremontować obiekty inżynieryjne. W planach było też podniesienie prędkości do 100 km/h z wyjątkiem odcinka Puck – Władysławowo, gdzie zaplanowana prędkość miała wynosić 99 km/h. Miało to spowodować skrócenie czasu przejazdu o około 15-20 min. Remont rozpoczął się wiosną 2012 r. i skutkował czasowym zamknięciem linii od 10 września. Ze względu na zwiększone przewozy podczas letnich miesięcy ruch pociągów został odwieszony na wakacje 2013 r. W okresie od 2 września 2013 r. do 14 czerwca 2014 r. ruch na linii ponownie był zawieszony. Kolejne zawieszenie było w dn. 15-19 listopada 2014 r.
Linią 213 jeżdżą pociągi lokalne relacji Gdynia – Hel i z powrotem oraz w relacji skróconej Gdynia – Władysławowo i z powrotem. W sezonie letnim z powodu wzmożonego ruchu przewozy są obsługiwane składami klasycznymi z wagonami piętrowymi. Tylko w czasie wakacji linią jeżdżą także pociągi dalekobieżne. Wówczas na tejże trasie porusza się kilkanaście par pociągów zarówno pospiesznych (TLK), jak i ekspresowych. Z powodu niezelektryfikowania linii pociągi prowadzone są trakcją spalinową.
