Przeanalizowanie rozwoju regionalnych kolei, przestrzeganie przez przewoźników kolejowych praw konsumenta oraz pozycji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego to główne zagadnienia poruszone podczas marcowej konferencji naukowej w Łodzi.
II Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Konsument na rynku kolejowych przewozów pasażerskich” odbyła się 18 marca 2015 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Wydarzenie zostało po raz drugi zorganizowane dzięki współpracy Naukowego Koła Prawa Energetycznego i Innych Sektorów Infrastrukturalnych Uniwersytetu Łódzkiego oraz Polskiej Fundacji Prawa Konkurencji i Regulacji Sektorowej Ius Publicum w Warszawie.
Dr hab. Mirosław Pawełczyk, prezes Zarządu Polskiej Fundacji Prawa Konkurencji i Regulacji Sektorowej Ius Publicum, adiunkt w Katedrze Publicznego Prawa Gospodarczego WPiA UŚ, na wstępie postawił pytanie o rolę, jaką powinien odgrywać transport kolejowy w gospodarce. Zwrócił także uwagę na zjawisko przeregulowania niektórych sektorów oraz brak implementacji wielu dyrektyw z zakresu prawa kolejowego.
Konkurencja czy monopol
Podczas konferencji odbyły się trzy panele. Prof. dr hab. Tadeusz Skoczny, dyrektor Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych Uniwersytetu Warszawskiego, poprowadził pierwszy panel, który poświęcony był przekształceniom w pasażerskich regionalnych przewozach kolejowych – rozwój konkurencji czy monopolu. Prof. Skoczny podkreślił, że regulacja powinna opierać się na dbałości o interesy konsumentów, a jednocześnie pełnić rolę interwencyjną w warunkach słabej konkurencji. Zwrócił też uwagę, że Komisja Europejska wymusza na państwach członkowskich liberalizację rynków oraz wzmożoną ochronę praw konsumenta, co ma doprowadzić do ujednolicenia cen oraz zagwarantowania wysokiej jakości usług na rynku przewozów pasażerskich. Prof. dr hab. Tadeusz Skoczny zauważył też, że modelowym rozwiązaniem jest powstanie jednego rynku przewozów pasażerskich, który zastąpi poszczególne rynki przewozu wyodrębniane ze względu na kryterium środka lokomocji (kolejowy, drogowy, lotniczy etc.).
W pierwszym panelu wystąpili: Alicja Kozłowska (Urząd Transportu Kolejowego), dr Piotr Lissoń (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr Michał Beim (Instytut Sobieskiego w Warszawie), prof. dr hab. Maria Królikowska-Olczak (Uniwersytet Łódzki), Marzanna Tchórzewska (Łódzka Kolej Aglomeracyjna w Łodzi).
W referacie pt. „Polityka przemysłowa Unii Europejskiej na rynkach kolejowych przewozów pasażerskich” prof. dr hab. Maria Królikowska-Olczak, kierownik Katedry Europejskiego Prawa Gospodarczego WPiA UŁ, przedstawiła cele regulacji unijnych, do których należą m.in. ograniczenie subsydiowania przemysłu, stworzenia otwartych warunków handlu, wspierania innowacji technologicznych. Dla lepszego rozwoju sektora kolejowego Komisja Europejska wymaga ujednolicenia regulacji dotyczących rozwoju polityki przemysłowej, a najważniejszym elementem jest otwarcie krajowych rynków pasażerskich na konkurencję. Prof. Królikowska-Olczak podkreśliła, że celem unijnych rozwiązań prawnych jest zapewnienie uczciwej konkurencji, zagwarantowanie pełnej przejrzystości, a także niedyskryminacyjny dostęp do działalności podmiotów w sektorze kolejowym.
W czasie dyskusji jedną z poruszonych kwestii był problem wykluczeń społecznych na rynku kolejowych przewozów pasażerskich. Wskazano, że przy tworzeniu rynków kiedyś zmonopolizowanych problemy wykluczeń będą występowały – realizowane są jednak starania ograniczające wykluczenia. Podsumowaniem dyskusji jest teza, że cała reforma kolei jest spóźniona – powinna poprzedzić m.in. reformę transportu drogowego. Kolej straciła swoje pięć minut – należy przyśpieszyć reformy.
Prawa pasażerów
Drugi panel konferencji zatytułowany został „Prawo pasażera do informacji i odstąpienia od umowy”. Moderatorem tej części spotkania był dr hab. Mirosław Pawełczyk, który podkreślił, iż ta część konferencji jest niezwykle ważna, gdyż pokazuje relację pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami.
Podkreślił, iż Polska spotyka się w wieloma sankcjami unijnymi za nieimplementowanie dyrektyw. Podczas dyskusji zwrócono szczególną uwagę na niejasność przepisów o informowaniu z właściwym wyprzedzeniem pasażerów o taryfach oraz na niedoinformowanie konsumentów o zintegrowanych systemach biletowych.
W charakterze prelegentów w II panelu wystąpili Karol Kłosowski (UTK), Grzegorz Pilecki (UTK), Barbara Radoń (Państwowa Akademia Nauk), Mariusz Hassa (Uniwersytet Szczeciński), Michał Karpiński (Uniwersytet Śląski).
Mocniejsza pozycja UTK
Ostatni panel konferencji poświęcony był zadaniom Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Podczas panelu omówiono podstawową cechę Prezesa UTK, jaką jest niezależność, następnie relację regulatora z ministrem właściwym ds. transportu oraz Prezesem UOKiK. Zwrócono także uwagę na to, iż pozycja polskiego regulatora znacznie wzmocni się po implementacji unijnych dyrektyw w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego oraz w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich.
Organizatorzy II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Konsument na rynku kolejowych przewozów pasażerskich” podjęli decyzję o organizacji trzeciej edycji wydarzenia, która odbędzie się najprawdopodobniej w październiku 2015 r. w Katowicach.
Patronat honorowy nad II edycją konferencji sprawowali Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, Marszałek Województwa Łódzkiego, Okręgowa Rada Adwokacka w Łodzi oraz Instytut Sobieskiego w Warszawie. Patronem strategicznym była Kancelaria Jasak Jurczak Głowacki Adwokaci w Łodzi. Organizatorzy w przygotowanie przedsięwzięcia zaangażowali również Łódzką Kolej Aglomeracyjną, Instytut Prawa Gospodarczego w Warszawie, Stowarzyszenie OPPEN Obywatel Prawo Pomoc Edukacja Nowatorstwo, Studenckie Koło Naukowe Prawa Europejskiego (Uniwersytet Łódzki), Koło Naukowe Ochrony Konkurencji i Konsumenta (Uniwersytet Warszawski), Koło Naukowe Prawa Konkurencji i Regulacji Sektorowych Ius Publicum (Uniwersytet Śląski), Koło Naukowe Lex Publica TBSP (Uniwersytet Jagielloński) oraz Koło Naukowe Prawa Energetycznego i Regulacji Sektorowej (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).
„Kurier Kolejowy” był partnerem medialnym konferencji.
Autorem tekstu jest Marcin Kraśniewski, prezes Naukowego Koła Prawa Energetycznego i Innych Sektorów Infrastrukturalnych UŁ
