Makroregion Polski Centralnej, zlokalizowany na przecięciu dwóch z dziewięciu Transeuropejskich Korytarzy Transportowych sieci bazowej, ma szansę stać się istotnym multimodalnym węzłem transportowym w skali międzynarodowej – tak wynika z ogłoszonej przez rząd strategii rozwoju dla województwa łódzkiego i mazowieckiego.
– Współpraca obu województw tworzy wartość dodaną. Dzięki połączeniu sił uzupełniają się ich atuty, a w efekcie powstaje nowa jakość. To jest kwintesencja strategii ponadregionalnych – powiedziała Maria Wasiak, minister infrastruktury i rozwoju.
Punktem wyjścia dla Strategii Rozwoju Polski Centralnej jest położenie makroregionu na przecięciu dwóch z dziewięciu Transeuropejskich Korytarzy Sieci Bazowej (TEN-T), Bałtyk – Adriatyk i Morze Północne – Bałtyk i wynikająca stąd dobra dostępność transportowa, co stwarza ogromne szanse rozwojowe dla zarówno dla transportu, jak i gospodarki.
Potencjał sektora transportowego opiera się na strategicznych (istniejących i projektowanych) szlakach drogowych oraz kolejowych (CE-65, C-65/1, C65/2, C28 i E-75/CE-75 i łączących regiony łódzki i mazowiecki E-20/CE-20, CE-20, E-65/CE-65). Jednak pomimo rozpoczętego procesu modernizacji, kolej jest wciąż wyraźnie słabiej rozwinięta. Problemem (w szczególności dotykającym Łódź oraz ośrodki regionalne) jest brak wysokiej jakości kolejowych połączeń pasażerskich, w tym w relacjach ponadregionalnych. Inne zagrożenia to: słabe wykorzystanie środków UE na realizację inwestycji kolejowych, rosnące koszty korzystania z infrastruktury kolejowej, brak konsekwencji i ciągłości realizacji polityki w zakresie projektu Kolei Dużych Prędkości.
Jak wskazują autorzy strategii, do poprawy sytuacji może doprowadzić m.in. budowa węzła multimodalnego przy dworcu Łódź Fabryczna i przebudowa Warszawskiego Węzła Kolejowego oraz modernizacja głównych szlaków kolejowych przebiegających przez makroregion. Ich zakończenie powinno wzmocnić korzystne efekty wynikające z rozwoju kolei pasażerskich na obszarach metropolitalnych Warszawy i Łodzi. Wyzwaniem pozostaje jednak integracja różnych rodzajów transportu pasażerskiego. Jej brak jest czynnikiem osłabiającym potencjał wzrostu makroregionu.
W przypadku transportu pasażerskiego priorytetowo traktowane będą linie kolejowe łączące województwo łódzkie i mazowieckie. Dzięki ich modernizacji zwiększy się prędkość kursowania pociągów. Autorzy Strategii Rozwoju Polski Centralnej wskazują, że średni czas przejazdu pociągiem bezpośrednim z Warszawy Centralnej do Łodzi Kaliskiej/Łodzi Fabrycznej z obecnych 119 minut ma skrócić się do 103 minut w 2020 roku (PKP PLK obiecują, że modernizacja linii Warszawa - Łódź, która ma zakończyć się w grudniu 2015 roku pozwoli na przejazd najszybszych składów w ciągu 70 minut). Co ciekawe, budowa Kolei Dużych Prędkości, czyli tzw. Igreka ze stolicy przez Łódź do Poznania i Wrocławia pozwoli w 2030 r. na obniżenie średniego czasu przejazdu między tymi dwoma aglomeracjami do 88 minut.
Osiągnięcie takich czasów będzie możliwe dzięki dostosowaniu obecnej infrastruktury do prędkości powyżej 160 km/h dla pociągów pasażerskich. Długość linii o takich parametrach ma liczyć 209 km w 2020 roku (po zbudowaniu KDP aż 402 km) – obecnie wynosi ok. 100 km.
Taka infrastruktura ma zostać efektywnie wykorzystana dzięki poprawie oferty przewozowej transportu zbiorowego.
„Priorytetowo traktowany będzie transport publiczny, który będzie rozwijany jako komplementarny do transportu prywatnego. Poprawi się oferta kolejowych przewozów pasażerskich. Dzięki współpracy samorządów nastąpi integracja taryfowa i rozkładowa międzyregionalnych przewozów oraz zostanie wypracowany spójny system informacji i obsługi pasażerów. Częstotliwość połączeń zostanie zwiększona, skróci się czas przejazdu między głównymi ośrodkami wzrostu w makroregionie, a dzięki nowemu taborowi poprawią się warunki podróżowania. Kompleksowa poprawa systemu transportu pasażerskiego skłoni mieszkańców makroregionu do korzystania w większym stopniu z transportu kolejowego” – podkreślono w strategii.
Dla pełniejszej integracji systemu transportowego makroregionu istotny jest również rozwój terminali intermodalnych. W przypadku transportu pasażerskiego oznacza to priorytet dla tworzenia zintegrowanych węzłów przesiadkowych, a dla transportu towarowego – intermodalnych terminali towarowych.
Pomimo sukcesywnego rozwoju kolejowych połączeń multimodalnych i towarowych wzmacniających szczególnie międzynarodowe powiązania Łodzi (m.in. z Azją: Łódź – Chengdu oraz Warszawa – Suzhou), problemem pozostaje niski poziom integracji różnych gałęzi transportu towarowego i niewystarczające wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania, co obniża jakość powstających centrów logistycznych.
Niemniej wraz z poprawą infrastruktury samorządy wspierać będą powstawanie nowoczesnych centrów. Ze względu na korzystne położenie, ich koncentracja będzie miała miejsce w strefie pomiędzy Warszawą, Łodzią i Piotrkowem Trybunalskim.
Planowane działania w obszarze transportu i logistyki mają korzystnie wpłynąć na rozwój gospodarczy: obniżkę kosztów prowadzenia działalności, skrócenie czasu podróży, wzrost atrakcyjności inwestycyjnej, poprawę bezpieczeństwa i zmniejszenie presji na środowisko naturalne.
