Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych (ZNPK) pozytywnie ocenia ustanowienie programu „Pomoc państwa w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów na lata 2016–2023”, wartego 38 mld zł.
ZNPK pisze w stanowisku przesłanym do redakcji „Kuriera Kolejowego”, że kwota przeznaczona na realizacje inwestycji do 2023 r. oznacza istotny wzrost poziomu nakładów państwa na utrzymanie infrastruktury kolejowej.
„Dotychczasowy model, w którym wysokość dotacji na utrzymanie infrastruktury kolejowej jest ustalana co roku nie sprawdził się: dotacje utrzymaniowe były zbyt niskie w stosunku do potrzeb. Z jednej strony prowadziło to do wzrostu stawek dla przewoźników, a z drugiej powodowało degradację nieremontowanych linii. Objęcie utrzymania infrastruktury programem wieloletnim zapewni środki na utrzymanie i remonty torów w 8-letniej perspektywie, co pozwoli lepiej planować prace na torach” – czytamy w piśmie Związku.
Jednocześnie ZNPK zwraca uwagę, że w obliczu konieczności nadrobienia wieloletnich (szacowanych, według Związku, na 50 mld zł) zaniedbań nawet tak znaczne środki mogą okazać się niewystarczające.
„Stanowczo sprzeciwiamy się również ewentualnym próbom zmniejszania wartości Programu (o możliwości takiej wspominają niektórzy eksperci). W tym miejscu warto podkreślić zapisy Dyrektywy 34/2012/WE, która nakazuje państwom członkowskim bilansowanie działalności zarządcy infrastruktury, stąd już dziś warto zadbać o w pełni rzetelne szacunki potrzeb remontowo-utrzymaniowych. Zauważamy, że obliczenia przeprowadzono przy założeniu planowanej fizycznej likwidacji oraz stopniowej degradacji ponad 3000 km linii, na co nigdy nie było publicznej zgody, a próba podjęcia działań likwidacyjnych spotkała się ze stanowczym sprzeciwem organizacji branżowych, związkowych, ekspertów oraz społeczności lokalnych” – informuje ZNPK.
Ponadto podkreśla, że projekt Programu nie mówi wprost, jakie parametry mają obowiązywać na poszczególnych odcinkach.
„W naszej opinii jest to kluczowy aspekt: angażując tak znaczne środki należy wprost wskazać, na co konkretnie publiczne środki zostaną wydatkowane. Użytkownicy torów chcą wiedzieć, jakie parametry (prędkości, naciski osiowe, długości składów) będą obowiązywały na poszczególnych odcinkach. Proponowane w projekcie rządowej uchwały wskaźniki procentowe nie informują użytkowników kolei i opinii publicznej do jakich parametrów mają być wyremontowane poszczególne linie. Stanowczo domagamy się podania tego do publicznej wiadomości” – apeluje ZNPK.
Związek zaleca wprowadzenie do Programu (oraz Umowy zawartej na jego podstawie) mechanizmu motywującego zarządcę infrastruktury do optymalnego wydatkowania środków alokowanych w ramach Programu.
„Proponujemy zatem, by corocznie poddawać ewaluacji wykonanie Programu na poszczególnych liniach i od tego uzależnić wypłatę premii dla pracowników PKP PLK wszystkich szczebli, a także umożliwić różnicowanie poziomu premiowania w zależności od osiągnięć w ramach poszczególnych regionów. Ewaluacja musi się odbyć przy aktywnym udziale przewoźników – użytkowników infrastruktury zarządzanej przez PKP PLK. Odpowiednio skonstruowany system premii ma szansę wesprzeć wdrażane przez zarządcę procesy restrukturyzacyjne i jego transformację w kierunku w pełni nowoczesnego i efektywnego przedsiębiorstwa. Warto nadmienić, że mechanizm taki będzie oznaczał wypełnienie zobowiązania państwa członkowskiego w zakresie systemu zachęt dla zarządców infrastruktury, a więc obowiązku wynikającego wprost z Dyrektywy 34/2012/WE. Powiązanie jakości oferowanych tras kolejowych z poziomem nagród finansowych dla kadry PKP PLK (każdego poziomu) będzie oznaczało włączenie bardzo silnego mechanizmu napędzającego realizację Programu” – czytamy w piśmie ZNPK.
