W ramach modernizacji trasy Rail Baltica z Warszawy do Białegostoku geometria torów ma zostać przystosowana do prędkości 200 km/h. Ale w pierwszym etapie pociągi będą poruszać się maksymalnie z prędkością 160 km/h. Jej przekroczenie wymagałoby przebudowy infrastruktury (chodzi m.in. likwidację wszystkich przejazdów kolejowych) oraz skierowania szybkich pociągów do obsługi tego połączenia.
Linia kolejowa E75 Rail Baltica to międzynarodowa trasa biegnąca z Warszawy przez Białystok, Suwałki dalej przez Litwę, Łotwę i Estonię aż do Helsinek. Należy do sieci bazowej Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Kwestie TEN-T reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej. Zgodnie z tym rozporządzeniem linia kolejowa Rail Baltica jest linią do transportu konwencjonalnego, na której prędkość dla przewozów pasażerskich wynosi co najmniej 160 km/h. Jednakże na odcinkach Rail Baltica znajdujących się w państwach nadbałtyckich, pociągi mają jechać z prędkością powyżej 200 km/h. Na odcinku Białystok – Warszawa przewidywana maksymalna prędkość wynosić ma 160 km/h, a z Białegostoku do Suwałk – 120 km/h. Czy jest jednak możliwe, aby w przyszłości na polskim odcinku Rail Baltiki pociągi osiągały większe prędkości?
– Przystosowanie odcinka Warszawa – Białystok, na obecnym etapie prac na linii Rail Baltica, do prędkości 200 km/h wymagałoby zmian w podpisanych już umowach o dofinansowanie, polegających na ujęciu dodatkowych prac i zwiększeniu kwoty finansowania – tłumaczy Andrzej Bittel, wiceminister infrastruktury i budownictwa w odpowiedzi na interpelację posła Jarosława Zielińskiego.
Do podniesienia prędkości z zakładanej 160 km/h do 200 km/h na linii E75 na odcinku (Warszawa) Zielonka – Białystok niezbędne byłyby: likwidacja wszystkich skrzyżowań w poziomie szyn, a także modernizacja układu zasilania wraz z przebudową podstacji trakcyjnych na odcinku Zielonka – Białystok oraz zabudowanie systemu ETCS obejmującego linię na odcinku Zielonka – Białystok.
W ramach obecnie realizowanych projektów na odcinku Zielonka – Sadowne w trakcie budowy jest 5 obiektów inżynieryjnych (wiaduktów lub tuneli), natomiast kolejnych 17 przewidzianych jest do wybudowania w obecnej perspektywie finansowej 2014-2020. – W celu prowadzenia ruchu kolejowego z prędkością 200 km/h, koniecznym byłoby zastąpienie obiektami inżynieryjnymi jeszcze ok. 45 przejazdów kolejowo-drogowych – wyjaśnia przedstawiciel MIB odpowiedzialny za kolejnictwo.
W chwili obecnej trwają roboty budowlane na odcinku Zielonka – Sadowne. Dla odcinka Sadowne – Czyżew zostały już wykonane projekty budowlane oraz pozyskano część pozwoleń na budowę. Dla kolejnego odcinka, tj. Czyżew – Białystok została podpisana umowa na projektowanie. Wszystkie te prace prowadzone są w oparciu o założenia wynikające z przyjętego wariantu wskazanego w studium wykonalności, tj. dostosowanie linii do prędkości 160 km/h z jednoczesnym przystosowaniem niektórych jej elementów do V=200 km/h.
Poza tym, jak wskazuje Andrzej Bittel, PKP PLK nie dysponuje analizą dotyczącą kosztów powyższych prac koniecznych do podniesienia prędkości do 200 km/h, za wyjątkiem zabudowy systemu ETCS (koszt w ramach projektów ujętych w Krajowym Programie Kolejowym to około 86 mln zł). Zabudowa ETCS jest już przewidziana do realizacji w ramach projektów finansowanych z instrumentu CEF „Prace na linii E75 na odcinku Sadowne – Czyżew wraz z robotami pozostałymi na odcinku Warszawa Rembertów – Sadowne” oraz „Prace na linii E75 na odcinku Czyżew – Białystok” i będzie realizowana po zakończeniu prac torowych na całym odcinku.
– Dodatkowo, kwestia prędkości, z jaką poruszają się pociągi uzależniona jest od wielu czynników, m.in. rodzaju taboru planowanego do obsługi danego połączenia oraz możliwości technicznych infrastruktury na wskazanej trasie – zaznacza wiceminister.
W chwili obecnej techniczna możliwość uruchomiania pociągów kursujących w relacji Warszawa – Suwałki z prędkością 160 km/h istnieje na odcinku Tłuszcz – Sadowne. Od grudnia 2017 roku PKP PLK zakłada prowadzenie ruchu pasażerskiego na odcinku Zielonka – Sadowne z maksymalną prędkością 160 km/h.
Istotną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę analizując możliwość wprowadzenia pociągów jeżdżących z prędkością 200 km/h, jest też siatka postojów handlowych pociągów międzywojewódzkich. Jest ona ściśle powiązana z wielkością potoków podróżnych na poszczególnych odcinkach przedmiotowej trasy. – W związku z tym uruchomienie połączenia w relacji Warszawa – Białystok bez postojów na stacjach pośrednich nie byłoby uzasadnione ze względów ekonomicznych oraz z punktu widzenia zapewnienia odpowiedniej oferty transportowej dla mieszkańców miejscowości położonych przy przedmiotowej trasie – argumentuje Andrzej Bittel.
W toku prac nad rozkładem jazdy pociągów 2017/2018, po zweryfikowaniu przez PKP Intercity dostępności taboru o wyższym standardzie technicznym oraz wstępnym zobiegowaniu składów, poddana zostanie analizie kwestia o ewentualnego wprowadzenia pociągów kategorii handlowej IC na trasie Warszawa – Suwałki.
W kwestii taboru przeznaczonego do obsługi relacji Warszawa – Białystok wiceminister wyjaśnia, że w rozkładzie jazdy 2015/2016 nastąpiła istotna poprawa jakości w związku z wprowadzeniem do ruchu elektrycznych zespołów trakcyjnych ED 161 Dart. Maksymalna prędkość jaką mogą rozwinąć Darty to 160 km/h. Bittel dodaje, że PKP Intercity nie przewiduje zmian w zakresie wykorzystania taboru o wyższym standardzie technicznym, niż to jest obecnie, z uwagi na ograniczoną liczbę zmodernizowanych wagonów. Niemniej, PKP IC w ramach strategii taborowej do 2020 r. oraz możliwości uzyskania środków UE w ramach perspektywy finansowej 2014-2020, przygotowuje projekty taborowe na zakup lub modernizację wagonów i lokomotyw przeznaczonych m in. do obsługi Suwałk i Białegostoku.
