Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał kolejne decyzje przyznające otwarty dostęp na przewozy międzywojewódzkie dla Arrivy oraz Kolei Dolnośląskich. Pojawiły się też dwie decyzje odmawiające.
W lipcu 2017 r. Prezes UTK wydał trzy decyzje o przyznaniu Arriva RP otwartego dostępu. Przewoźnik może uruchomić pociągi komercyjne na trasach:
- Olsztyn Główny – Szczecin Niebuszewo – Olsztyn Główny, w okresie od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2023 r.,
- Wejherowo – Katowice – Wejherowo, w okresie od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r.,
- Łódź Fabryczna – Szczecin Niebuszewo – Łódź Fabryczna, w okresie od 1 września 2019 r. do 31 sierpnia 2024 r.
Arriva złożyła wnioski o otwarty dostęp jeszcze przed 30 grudnia 2016 r. W związku z tym decyzje zostały wydane na podstawie przepisów ustawy o transporcie kolejowym w brzmieniu sprzed nowelizacji.
Koleje Dolnośląskie złożyły wniosek w czerwcu 2017 r. Przewoźnik może uruchomić pociągi komercyjne na trasie Wrocław Główny – Żary – granica państwa i w relacji powrotnej w rozkładzie jazdy 2017/2018, a decyzja została wydana na podstawie przepisów ustawy obowiązującym od 30 grudnia 2016 r.
- Z zadowoleniem przyjmuję kolejne wnioski przewoźników powiększające ofertę przewozową. Dzięki uruchomieniu nowych połączeń nie tylko zwiększa się konkurencja, ale przede wszystkim poprawia jakości usług – wyjaśnia Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. - Nowe trasy uzupełniają istniejąca ofertę publiczną, zwiększając liczbę kursów i podnosząc komfort podróży – dodał.
Prezes UTK wydał także decyzje odmawiające przyznania otwartego dostępu dla Arriva RP na trasach:
- Warszawa Wschodnia – Poznań Główny – Warszawa Wschodnia na okres od 14 grudnia 2020 r. do 13 grudnia 2025 r.,
- Wrocław Główny – Szczecin Niebuszewo – Wrocław Główny (przez Poznań Główny) na okres od 1 września 2019 r. do 31 sierpnia 2024 r.
W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że nowe połączenia zakłóciłyby regularność połączeń o charakterze użyteczności publicznej.
Otwarty dostęp jest to regularny przewóz kolejowy osób niebędący przewozem o charakterze użyteczności publicznej. Może być on wykonywany przez przewoźnika kolejowego wyłącznie na podstawie decyzji Prezesa UTK. Tryb i kryteria przyznania bądź odmowy przyznania otwartego dostępu dla wniosków złożonych przed 30 grudnia 2016 r. regulował Rozdział 5c Ustawy. Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami Prezes UTK brał pod uwagę m.in. potencjalne korzyści dla pasażerów wynikające z rozwoju konkurencji na polskim rynku kolei, w tym m.in. zwiększenie liczby dostępnych połączeń, atrakcyjność oferty dla osób, które dotychczas nie korzystały z transportu kolejowego, skomunikowanie obszarów atrakcyjnych turystycznie lub obszarów z niezadowalającą ofertą przewozową. Rozpatrywano także ryzyka związane z potrzebami pasażerów korzystających z już dostępnych pociągów oraz natężeniem ruchu na linii kolejowej. W przypadku, gdy w wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzone zostało, że proponowana przez wnioskodawcę oferta nastawiona jest na przejęcie pasażerów pociągów służby publicznej na tej samej linii i nie wniesie „wartości dodanej” do przewozów kolejowych na danej linii, a doprowadzi do spadku przychodów operatora, wydawana była decyzja odmawiająca przyznania otwartego dostępu. Nowe połączenia skutkowałyby bowiem koniecznością ograniczenia przewozów służby publicznej,
W obecnym stanie prawnym otwarty dostęp w przewozach międzynarodowych (tzw. kabotaż) i krajowych przyznawany jest na podstawie art. 29c Ustawy. Przewiduje on stosowanie zapisów Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) Nr 869/2014 z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie nowych kolejowych przewozów. Analiza wpływu na warunki świadczenia połączeń służby publicznej nie jest obligatoryjna, a badanie jest przeprowadzane wyłącznie na wniosek podmiotów wskazanych w ustawie m.in. organizatora publicznego transportu zbiorowego czy przewoźnika świadczącego usługi służby publicznej.
