Wydatkowanie publicznych środków pieniężnych, w tym na finansowanie kolejowych przewozów regionalnych w poszczególnych województwach, powinno być transparentne. Umowy zawarte w tym zakresie należy uznać za stanowiące informację publiczną i bardzo wielu marszałków województw tak właśnie je traktuje. Niestety nie wszyscy.
Czym jest informacja publiczna? Ujmując rzecz w największym skrócie, jest to informacja o sprawach publicznych, które podejmują i wykonują podmioty publiczne. Tak wskazuje w art. 1 ust. 1 ustawa o dostępie do informacji publicznej: Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie. Jest to pewnego rodzaju narzędzie społecznej kontroli nad władzą publiczną.
Umowa na wykonywanie kolejowych przewozów pasażerskich niewątpliwie dotyczy sprawy publicznej wykonywanej przez podmiot publiczny. W tym duchu wypowiedział się na przykład Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 15 marca 2016 r. (II SAB/Ol 14/16): W ocenie Sądu, żądana (…) informacja, dotycząca zawartej przez organ jednostki samorządu terytorialnego wieloletniej umowy na wykonywanie wojewódzkich i międzywojewódzkich kolejowych przewozów pasażerskich, stanowi także informację publiczną. (…) Innymi słowy informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych rozumianych jako działalność organów władzy publicznej oraz samorządów, osób i jednostek organizacyjnych w zakresie wykonywania zadań władzy publicznej oraz gospodarowania mieniem publicznym, komunalnym lub Skarbu Państwa.
Tak też kwestię tę rozumieją m.in. Marszałek Województwa Małopolskiego, Marszałek Województwa Mazowieckiego czy Marszałek Województwa Podlaskiego, którzy tego typu umowy – w całości, w postaci skanów – publikują wprost na swoich stronach internetowych:
https://www.mazovia.pl/pozostale/art,1339,umowy-ramowe.html
Przeciwnego zdania wydaje się być za to Marszałek Województwa Podkarpackiego, który – wbrew wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 15 listopada 2018 r. (II SA/Rz 1049/18) – nie udostępnił tej informacji. I to mimo że w uzasadnieniu wyroku sąd wskazał wprost, że żądany przez skarżącą Fundację dokument w postaci kopii umowy w zakresie wykonywania kolejowych przewozów pasażerskich – jako dotyczący gospodarowania mieniem publicznym – bez wątpienia ma charakter informacji publicznej. Wyrokiem tym sąd nakazał także, aby Marszałek dokładnie przeanalizował umowę pod kątem skuteczności ewentualnego zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, dodając, że w tym przedmiocie nie jest wystarczające samo powołanie się na instytucję tajemnicy przedsiębiorcy i oparcie się jedynie na oświadczeniu Spółki.
Gdy sprawa po wyroku WSA wróciła do orzekania przez Marszałka, ponownie odmówił on udzielenia informacji publicznej, zasadniczo na tych samych podstawach, które zostały przez sąd zakwestionowane, mianowicie z powołaniem się na zastrzeżenie umowy w całości jako tajemnicy przedsiębiorstwa, cytując bardziej obszernie stanowisko zastrzegającego tajemnicę.
W sprawie tej toczy się postępowanie odwoławcze, niemniej już sama tak daleka rozbieżność w interpretowaniu umów takiego samego rodzaju, a także postawa organu administracji, budzi wątpliwości, tym bardziej w świetle praktyki w innych województwach.
