Janusz Piechociński: Przyspieszenie w Kazachstanie, część I GOSPODARKA

Janusz Piechociński: Przyspieszenie w Kazachstanie, część I GOSPODARKA

25 września 2022 | Autor: Janusz Piechociński | Źródło: Kurier Kolejowy
PODZIEL SIĘ

1 września br. prezydent Kazachstanu Kassym-Żomart Tokajew wystąpił w Parlamencie z przesłaniem do Narodu Kazachstanu: „ SPRAWIEDLIWE PAŃSTWO. JEDEN NARÓD. ZAMOŻNE SPOŁECZEŃSTWO” i po przedstawieniu obszernej analizy sytuacji przedstawił program politycznego i ekonomicznego przyspieszenia.

Centrum Astany. Fot. pl.wikipedia.org

„W tym roku nasz kraj wszedł w nowy etap rozwoju. W ogólnokrajowym referendum większość obywateli poparła przebieg modernizacji politycznej. Reforma konstytucyjna stała się fundamentalnym krokiem w tworzeniu Nowego Sprawiedliwego Kazachstanu. Kontynuacją modernizacji politycznej powinny być strukturalne przemiany gospodarcze. Stoimy w obliczu głębokiej restrukturyzacji relacji w triadzie "obywatel - biznes - państwo". Przede wszystkim państwo zapewni wszystkim równość szans i sprawiedliwość. Zagwarantowany zostanie wysoki poziom dóbr publicznych i wsparcie dla grup ludności znajdujących się w trudnej sytuacji społecznej, w tym obywateli o specjalnych potrzebach. Powołana zostanie odpowiednia instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich przy Prezydencie. Państwo będzie w pełni wspierać wolność gospodarczą, ale jednocześnie będzie zdecydowanie chronić obywateli w przypadku nadmiernych wahań rynkowych. Małe i średnie przedsiębiorstwa otrzymają potężny rozwój.”

Prezydent Tokajew zapowiedział nową politykę gospodarczą. Cel polityki gospodarczej pozostał niezmieniony – jakościowy i inkluzywny wzrost dobrobytu  obywateli ale ze względu na nowe wyzwania także w otoczeniu kazachstańskiej gospodarki będą nowe priorytety:

  • stymulowanie prywatnej inicjatywy przedsiębiorczej, czyli odejście od kapitalizmu państwowego i nadmiernej interwencji państwa w gospodarkę;
  • rozwój konkurencji, czyli zapewnienie równych szans dla wszystkich;
  • sprawiedliwy podział dochodu narodowego w regionach, grupach społecznych i przedsiębiorstwach.

Prezydent jako konieczne uznał stopniowe porzucanie interwencji państwa w ustalanie cen. Wyjątkiem będą rynki niekonkurencyjne - cła monopolistów pozostaną pod ścisłą kontrolą, ale podkreślił „kontrola nie oznacza presji”. Zapowiedział istotną redukcję interwencji organów państwa w sprawdzaniu biznesu  i żądań obniżenia cen i taryf. Uznał takie działania za szkodliwe i populistyczne.  Zapowiedział także działania na rzecz znalezienia równowagi między potrzebą ograniczenia zysków monopoli a zapewnieniem inwestycji w infrastrukturę. Nastąpi przyspieszenie dalszej demonopolizacji gospodarki.Zrównoważony wzrost gospodarczy zdaniem Prezydenta zależy bezpośrednio od jasnej, przewidywalnej polityki podatkowej.

W 2023 r. zostanie przygotowany nowy kodeks podatkowy. Jego najbardziej problematyczny blok – administracja podatkowa – powinien zostać całkowicie zaktualizowany.

Za konieczne uznał zapewnienie pełnej cyfryzacji kontroli podatkowej i walkę z korupcją. Kolejnym priorytetem będzie zwiększenie skuteczności zachęt podatkowych. W ramach reformy podatkowej zapowiedział rozważenie możliwości wprowadzenia tzw. "podatku od luksusu". Będzie on naliczany przy zakupie drogich nieruchomości, pojazdów i nie wpłynie na klasę średnią.

Model polityki budżetowej zostanie zreformowany poprzez przejście od "zarządzania budżetem" do "zarządzania wynikami". Konieczne zdaniem Prezydenta jest radykalne uproszczenie procesów budżetowych. Konieczne jest również umożliwienie organom państwowym przeniesienia niewykorzystanych środków na następny rok. Ta decyzja zapobiec nieefektywnej praktyce zwracania pieniędzy do budżetu. Przyspieszony będzie proces przekazywania dochodów podatkowych regionom i samorządom.

 

Mapa Kazachstanu. Źródło: pl.wikipedia.org

 

Władze Kazachstanu zapowiadają systemowe wsparcie przedsiębiorczości, w tym na skalę masową deregulację obowiązków prawnych przedsiębiorców, przyspieszenie decyzji administracyjnych potrzebnych współczesnemu biznesowi. Prezydent zapowiedział wejście w życie nowych rozwiązań już od 1 stycznia 2024 r. Udzielając wsparcia finansowego, państwo będzie dawać pierwszeństwo konkurencyjnym małym i średnim przedsiębiorstwom. Podstawowymi kryteriami takiej pomocy będzie wzrost funduszu płacowego oraz wzrost odliczeń podatkowych. Równolegle wprowadzony zostanie zautomatyzowany system określania odbiorców środków wsparcia państwa.

Za konieczne Prezydent uznał zbudowanie jakościowo nowego systemu zamówień publicznych. Priorytetem powinna być jakość zakupionych towarów i usług, a nie cena minimalna i zapowiedział przejście na nowy model partnerstwa publiczno-prywatnego. Umowy w tej dziedzinie powinny być przejrzyste i zawierane na zasadach konkurencyjnych. Aby zwiększyć skuteczność tego mechanizmu, konieczne będzie przyjęcie odpowiedniej ustawy.

Poważnym problemem dla szczególnie dla kazachstańskich małych i średnich przedsiębiorstw pozostaje brak środków kredytowych. Niedofinansowanie małych i średnich przedsiębiorstw w Kazachstanie wynosi około 42 miliardów dolarów. Jednocześnie zdaniem Prezydenta banki zgromadziły nadmierną płynność, która w rzeczywistości nie działa na korzyść gospodarki. Bank Narodowy, Agencja ds. Regulacji Finansowych, Rząd powinny znaleźć konkretne rozwiązania, które zapewnią stabilne i przystępne cenowo pożyczki dla sektora przedsiębiorstw.

Prezydent wskazał też na problemy w dostępie i w dysponowaniu kazachskiej ziemi. „Ziemia jest podstawowym czynnikiem produkcji. Bez dostępu do niego prowadzenie działalności gospodarczej jest niemożliwe.” Zapowiedział opracowanie skutecznych podejść do szybkiego i przejrzystego przydzielania działek przedsiębiorcom. W nowej sytuacji w Azji rząd Kazachstanu chce pozyskać pilnie nowych strategicznych inwestorów. Na przykład prowadzi bardzo aktywne działania w celu pozyskania odchodzących z terenu Rosji firm Krajów Zachodu w związku z sankcjami za atak Rosji na Ukrainę. Prezydent zapowiedział znaczne uproszczenie przepisów i procedur przyciągania inwestycji. Zbudowanie jednego banku danych informacji geologicznych i przegląd skuteczności wszystkich specjalnych stref ekonomicznych. Kwestia ta ma szczególne znaczenie w związku z rosnącą relokacją zagranicznych przedsiębiorstw do Kazachstanu.

Prezydent zapowiedział rozwiązanie kwestii własności gruntów na terytorium Specjalnych Stref Ekonomicznych dla przedsiębiorstw, które wypełniły wszystkie zobowiązania inwestycyjne w dobrej wierze.

Prezydent zapowiedział także wzmocnienie transportowego potencjału tranzytowego kraju.  Obecnie, wobec konsekwencji konfliktu na Ukrainie, Kazachstan staje się najważniejszym korytarzem lądowym między Azją a Europą. Kazachstan chce w pełni wykorzystać pojawiające się możliwości i stać się węzłem transportowym i tranzytowym o prawdziwie globalnym znaczeniu. Kazachstan rozpoczął już realizację tak dużych projektów, jak stworzenie węzła kontenerowego w Aktau, rozwój korytarza transkaspijskiego.

W tym działaniu władze Kazachstanu zapraszają do współpracy wiodące światowe firmy logistyczne. Firma "Kazachstan Temir Zholy" zostanie przekształcona w pełnoprawną korporację tranzytową i logistyczną. Prezydent zapowiedział także przyspieszenie i zwiększenie budowy dróg  lokalnych  i zwiększenie krajowej produkcji nawierzchni asfaltowych. Aby usprawnić procesy budowlane (sektor budowlany to 5-6 % PKB Kazachstanu) Prezydent zobowiązał Rząd do przeglądu Prawa Budowlanego i szybkiego przyjęcia Kodeksu Urbanistycznego. „Dla każdego miasta należy stworzyć funkcjonalne interaktywne mapy działek i schematy sieci komunalnych. W katastrze gruntów mapy działek przemysłowych powinny być uzupełnione o aktualne schematy infrastruktury transportowej i komunalnej.”

Jednym z kluczowych problemów Kazachstanu pozostaje problem rozwoju rolnictwa. Stan przemysłu przetwórczego produktów rolnych bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo żywnościowe kraju. Konieczne jest rozwiązanie strategicznego zadania zwiększenia wielkości produkcji i zwiększenia wartości dodanej krajowych produktów rolnych. Apeluję do polskiego Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa Rozwoju o pełny monitoring zapowiadanych szczegółowo decyzji rządu Kazachstanu. Mamy bowiem najwyższej jakości ofertę polskiej techniki rolniczej i przetwórstwa spożywczego, a produkty choćby Pronar, Sipma czy Unii (firm członkowskich Izby Przemysłowo-Handlowej Polska-Azja) mają wielką rozpoznawalność na rynkach Azji Centralnej i są tam bardzo cenione przez zakupujących. 

Zapowiedź Prezydenta Kazachstanu: „Czas, w którym można było po prostu sprzedawać zboże i zwierzęta gospodarskie, należy już do przeszłości. Rząd powinien przygotować nowe długoterminowe podejście do subsydiowania branży. Środki budżetowe powinny wywierać skuteczny wpływ.” to duża szansa do intensyfikacji współpracy Polska-Kazachstan.

Prezydent Kazachstanu zapowiedział w obszarze wsi i rolnictwa wdrożenie wniosków ze zrealizowanego projektu pilotażowego intensyfikacji produkcji rolnej i wzrostu jej efektywności.  Zgodnie z jego wynikami plony w uczestniczących w nim spółdzielniach rolniczych podwoiły się, a wzrost zwierząt gospodarskich - o prawie jedną czwartą. To udane doświadczenie powinno być stopniowo rozwijane w całym kraju, biorąc pod uwagę specyfikę regionów. Zdaniem Prezydenta branża rolnicza pilnie potrzebuje zaawansowanych rozwiązań technologicznych i w tym obszarze polskie doświadczenie modernizacji rolnictwa i jego otoczenia mogą być dla Kazachskich władz bardzo pomocne.

W związku z narastającymi także w Kazachstanie wyzwaniami klimatycznymi Prezydent zwrócił uwagę także na przyrodnicze zasoby. „Poważną barierą dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju jest brak zasobów wodnych. W obecnych realiach temat ten przechodzi do kategorii zagadnień bezpieczeństwa narodowego. Zmniejszenie zewnętrznego dopływu wody pogarsza jej nieefektywne wykorzystanie - straty sięgają nawet 40%.” I zapowiedział przygotowanie pilnego 3-letniego programu w zakresie gospodarki wodnej.

 

Janusz Piechociński

Prezes

Izba Przemysłowo - Handlowa Polska - Azja