Brakuje wspólnej strategii, która wytyczyłaby kierunki rozwoju współpracy transgranicznej i pozwalałaby określić sposoby eliminowania barier w przewozach między Polską a WNP – podkreślili uczestnicy debaty pt. „Ocena współpracy służb celnych i granicznych w rozwoju przewozów towarowych”, która odbyła się w ramach konferencji CBFT.
Polska granica z Białorusią i Ukrainą ma długość łącznie 950 km. Znajduje się na niej 12 przejść drogowych i 9 kolejowych.
- Potencjał gospodarczy i transportowy po obu stronach wschodniej granicy UE jest dość zróżnicowany. Pamiętajmy, że wielkość transgranicznych przewozów towarowych jest uzależniona od stabilności sytuacji politycznej i gospodarczej krajów ościennych oraz od skali wzajemnych obrotów handlowych – stwierdziła dr Jana Pieriegud ze Szkoły Głównej Handlowej. - Warto podkreślić, że wymiana handlowa Polski z partnerami ze wschodu (Rosją, Ukrainą i Białorusią) stale rośnie. W latach 2002-2012 wzrosła ona sześciokrotnie do ok. 49 mld USD. Występuje jednak znaczna dysproporcja pomiędzy wielkością eksportu i importu. Powoduje to, że w kierunku WNP – UE koleją przewozi się 7-krotnie więcej ładunków niż w kierunku odwrotnym – dodaje.
Zobacz galerię zdjęć z konferencji CBFT
Współpraca między służbami
Wśród najważniejszych kryteriów, które decydują o tym, jakie przejścia są wybierane przez przewoźników są: przejrzystość procedur, warunki infrastrukturalne oraz sprawność odprawy celnej. Warunki te w dużej mierze kształtowane są przez współpracę organów celnych Polski, Ukrainy i Białorusi.
Meandry współpracy organów celnych przybliżył Tomasz Michalak, dyrektor Departamentu Polityki Celnej z Ministerstwa Finansów. – Należy pamiętać, że wschodnia granica Polski to zewnętrza granica UE, jak też granica euroazjatyckiej Unii Celnej. I od tego, jak ułoży się współpraca graniczna zależy poziom wymiany handlowej między tymi wielkimi obszarami gospodarczymi.
Obecnie Służba Celna prowadzi duże inwestycje w przejścia graniczne obejmująca budowę dużych parkingów, rozbudowę mostów, zmianę układów komunikacyjnych. – Na najbliższa lata zaplanowano ogromne inwestycje na kierunku ukraińskim. Tam na otwarcie czekają dwa przejścia. Staramy się, aby były one organizowane po naszej stronie zarówno dla służb polskich i ukraińskich – zaznacza Tomasz Michalak. – Drugą rzeczą jest organizacja pracy służb celnych. Celem jest jak najkrótsza odprawa. Trzecia rzecz to zmieniająca się mentalność w pracy celników, mocno o to walczymy. Szukamy podejścia proklienckiego ukierunkowanego na potrzeby przewoźnika – dodaje.
Brakuje elektronicznego listu przewozowego
Ważną rzeczą, która usprawni przepływ towarów jest wzajemne informowanie się o przewozach. - System wymiany informacji jest już wdrażany. Nie są natomiast stosowane te same zasady tranzytu w państwach EFTA i UE. Należałoby to ujednolicić – podkreśla dyrektor Michalak. – Najbardziej jednak przy rozwiązywaniu problemów brakuje wspólnej strategii polskiej, białoruskiej i ukraińskiej, nie jednostronnej a dwustronnej, czy nawet trójstronnej.
Przedstawiciel spedytorów z Białorusi Nikołaj Duczka potwierdził, że problemem jest brak elektronicznego listu przewozowego. – W 95 proc. eksport i import jest deklarowany elektroniczne, jednak sam tranzyt nie jest prowadzony w tej formie. Na szczęście wszystko zmierza w kierunku informatyzacji. Jeżeli uda się to zrobić, to wszystkie strony w Unii Celnej na tym skorzystają. Mam nadzieję, że uda się to wdrożyć bezboleśnie, ale nie każde zmiany są łatwe do przeprowadzenia. Jak to już się uda to będziemy mogli na Białorusi odprawiać towary, które mogą trafiać od razu na rynek rosyjski. Zmniejszy to koszty i przyspieszy proces transportu ładunku – dodaje.
Wprowadzenie elektronicznej deklaracji przewozowej przyspieszyło już odprawę w Kolejach Białoruskich. – Mogę się podzielić świeżą informacją. Dzięki wdrożeniu technologii informatycznych sporządzenie deklaracji na wyjazd skróciła się z 6 godzin do 40 min, zaś na wjazd z 8 godzin do jednej godziny. Zaznaczam też, że sporządzenie deklaracji kosztuje u nas ok. 100 euro, w Rosji 300 euro, a w Kazachstanie 430 euro. Także odprawa na Białorusi jest korzystna i obowiązuje na terenie całej Unii Celnej – mówi Igor Sawczuk, dyrektor przedstawicielstwa Kolei Białoruskich w Rzeczypospolitej Polskiej.
Problemy na granicy
Przez granicę polsko-białoruską rocznie odprawia się ok. 30 tys. pociągów. Stanowi to połowę wszystkich pociągów przekraczających naszą wschodnią granicę. Trzy przejścia kolejowe z Białorusią obsługuje Mazowiecko – Podlaski Zakład PKP Cargo. – Każde przejścia ma swoją charakterystykę – mówi Janusz Kułak, szef Zakładu PKP Cargo. – Wszystkie muszą się jednak zmagać z podobnymi trudnościami. Jedną z nich jest zmiana systemu celnego, która skutkuje koniecznością zmiany dokumentów przewozowych. Podstawowym problemem jest jednak różnica szerokości torów wymuszająca przeładowanie towaru. Przy tej operacji trzeba wykonać dwa razy więcej czynności manewrowych oraz doliczyć dodatkowe koszty i czas – wymienia Janusz Kułak. Do tych problemów dochodzą także różnice w przepisach dotyczących transportu kolejowego. Dopuszczalne na Białorusi naciski na oś wynoszą 25 ton na oś, na Ukrainie – 24,5 tony, a w Polsce – 22 tony. Na niektórych przejściach, np. w Kuźnicy dopuszczalna wartość jest jeszcze niższa, bo wynosi 20 ton.
- Stan infrastruktury na granicach to najbardziej paląca sprawa – podkreśla przedstawiciel PKP Cargo. Pozytywnym aspektem jest to, że zmiana nacisków poprzez poprawę infrastruktury jest dla PKP PLK priorytetem.
Konferencja Cross-Border Freight Transportation 2013 (CBFT) odbywa się 15 listopada 2013 r w Hotelu Holiday Inn Warszawa Józefów. Jej organizatorem jest KOW media&marketing, wydawca "Kuriera Kolejowego".
