Ubiegły rok był bardzo dobry dla sektora kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce. Wzrosła zarówno liczba przewożonych jednostek intermodalnych jak i udział tego sektora w rynku kolei towarowych. Urząd Transportu Kolejowego opublikował analizę sektora intermodalnego w 2016 r.
UTK odnotował wzrost na rynku kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce. Z danych za rok 2016 wynika, że przetransportowano ponad 12,8 mln ton. Oznacza to wzrost w porównaniu z 2015 r. o ponad 2,4 mln ton (ok. 23,5 %). W 2016 r. udział przewozów intermodalnych w rynku przewozów kolejowych mierzony masą przewiezionych ładunków osiągnął poziom 5,8%. Był wyższy o blisko 1,2 pkt. proc. niż w 2015 r.
Praca przewozowa wykonana przy przewozie ładunków kształtowała się na poziomie 4,4 mld tono-km. Porównując to z rokiem 2015 obserwujemy wzrost o ponad 0,7 mld tono-km (19,4%). W 2016 r. udział przewozów intermodalnych w rynku przewozów kolejowych mierzony wykonaną pracą przewozową osiągnął poziom 8,8%. Był wyższy o ponad 1,4 pkt. proc. niż w 2015 r.
Rekordowa liczba jednostek ładunkowych
W 2016 r. przewoźnicy kolejowi przetransportowali rekordową liczbę jednostek ładunkowych: łącznie blisko 9 51 t ys. s ztuk, w t ym nieomal 917 tys. kontenerów. W porównaniu z 2015 r. liczba przetransportowanych jednostek wzrosła o 27,6 %.
Analizując przewozy intermodalne pod kątem TEU (1 kontener 20-stopowy = 1 TEU) w 2016 r. przetransportowano 1 436,3 tys. TEU. W porównaniu z 2015 r. stanowiło to wzrost o 24,7%
– Jednak dynamiczny wzrost przewozów intermodalnych nie przekłada się na realny wzrost wolumenu przewozów towarowych. Dlatego segment ten cały czas wymaga wsparcia – komentuje UTK.
Liczba przedsiębiorstw wykonujących takie przewozy nadal jest niewielka. W 2016 r. z 69 spółek wykonujących przewozy towarowe jedynie 13 oferowało przewozy intermodalne. Dla dalszego rozwoju tej gałęzi transportu niezbędne jest zapewnienie stabilnych zasad dostępu do infrastruktury. Pozwoli to na długofalowe planowanie inwestycji, m.in., w specjalistyczny tabor.
Dominują kontenery
Analizując strukturę wykorzystywanych jednostek transportowych w transporcie intermodalnym widać, że przewozi się głównie kontenery. Ich udział w ogólnej liczbie jednostek na koniec 2016 r. wyniósł 96,4%. Najwięcej przewożono jednostek 20- i 40-stopowych, które stanowiły odpowiednio 46,7% i 43,0% ogólnej liczby przetransportowanych jednostek. Udział pozostałych kontenerów wyniósł odpowiednio: 25-stopowych – 0,9%, 30-stopowych – 3,1%, 35-stopowych – 0,4% i 45-stopowych – 2,3%. Naczepy i przyczepy samochodowe stanowiły 2,7% wykorzystywanych jednostek, a wymienne nadwozia samochodowe 0,7%.
O 12 km spadła w ubiegłym roku średnia odległość na jaką wykonywane są przewozy intermodalne w stosunku do roku poprzedniego. W komunikacji krajowej nastąpił wzrost przewozów mierzony wykonaną pracą przewozową. Stanowią ponad 31 % w ogólnym wolumenie przewozów intermodalnych, podczas gdy w 2015 r. współczynnik ten kształtował się na poziomie 28,4 %.
Kolej niekonkurencyjna cenowo
Koszty realizacji przewozów przez kolej są nadal wysokie w porównaniu do transportu drogowego. Kolej ma utrudnioną konkurencję, szczególnie na trasach, gdzie nie obowiązuje elektroniczny system opłat viaTOLL oraz nie ma opłat za autostrady. Przewozy kontenerów na krótkie odległości nie są efektywne ze względu na niską jakość parametrów wielu linii kolejowych, w tym średnią prędkość handlową. Rentowność przewozów intermodalnych z wykorzystaniem kolei wzrasta wraz z odległością przewozu.
Sytuacja na rynku przewozów intermodalnych w 2016 r. pokazuje możliwości dalszego rozwoju tej gałęzi transportu. W 2016 r. przewozy osiągnęły poziom 5,8% przewiezionej masy ładunków i 8,8% wykonanej pracy przewozowej w ogólnym wolumenie towarów. Polityka rządu w zakresie transportu intermodalnego przedstawiona w Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) zakłada, że do 2020 roku przewieziona masa ładunków w transporcie intermodalnym może osiągnąć poziom 6% całego kolejowego transportu towarowego.
Dla dalszego rozwoju rynku istotne jest zapewnienie stabilnego, wieloletniego wsparcia dla transportu intermodalnego. Przewoźnicy korzystający z infrastruktury PKP PLK mają prawo do ulgi w oparciu o zapisy umowy pomiędzy ministerstwem właściwym do spraw transportu a zarządcą infrastruktury. Mogą liczyć na 25% ulgę od podstawowej opłaty za dostępu do infrastruktury. W 2017 r. nie są planowane zmiany w zakresie dofinansowania przewozów intermodalnych. Zagwarantowanie długoterminowej ulgi jest czynnikiem, który w istotny sposób może wpłynąć na planowanie przez przewoźników kierunków rozwoju.
Perspektywom rozwoju stojącym przed rynkiem przewozów intermodalnych w Polsce i Europie poświęcone będzie V Forum Transportu Intermodalnego FRACHT 2017, które odbędzie się 12-13 kwietnia w Gdańsku. Więcej informacji o tym wydarzeniu na stronie www.fracht.kow.com.pl.
