Udzielone zamówienie obejmuje działalność badawczo-rozwojową i innowacyjną, a także produkcję, dostawę i testowanie dwóch bardziej udoskonalonych wersji obecnego systemu osi o zmiennej szerokości. Oś o zmiennej szerokości toru dla taboru towarowego rozwiązuje problem sieci o różnych szerokościach torów, umożliwiając automatyczną zmianę szerokości toru wagonu bez konieczności przeładunku towaru lub wymiany osi o różnych szerokościach toru w składzie.
Adif konsekwentnie kontynuuje prace nad realizacją projektu osi o zmiennym rozstawie kół dla taboru towarowego, udzielając zamówienia publicznego na innowacyjną technologię, obejmujące działania badawczo-rozwojowe i innowacyjne, produkcję, dostawy i uruchomienie osi, za 5 975 099,56 euro (z VAT), z okresem realizacji wynoszącym 24 miesiące. Umowa ta, będąca wynikiem pomocy udzielonej przez Ministerstwo Nauki i Innowacji z funduszy federalnych, przewiduje przeprowadzenie działań niezbędnych do rozwinięcia obecnej technologii systemu zmiennego rozstawu kół.
Kontrakt przyznany firmie TRIA Transport Engineering and Technology przewiduje również produkcję, dostawę i testowanie nowych osi dla dużego koła (o średnicy 920 mm) i małego koła (o średnicy 760 mm).
Testy zostaną przeprowadzone na wagonach przeznaczonych do eksploatacji własnej firmy Adif (pociąg kolejowy, pług odśnieżny, leje podsypkowe, platforma monitoringu kolejowego...), co stanowić będzie ramy testowe niezbędne do ewolucji rozwiązań do wersji komercyjnej.
Osie zostaną zamontowane w wagonach towarowych Adif w celu przeprowadzenia komercyjnych testów walidacji operacyjnej i konserwacji do końca okresu testowego (30 czerwca 2023 r.).
Pomoc przyznana przez Ministerstwo Nauki i Innowacji w ramach Linii Promocji Innowacji z Popytu (FID) i Zamówień Publicznych na Innowacje (PPI) wynosi 6,4 mln euro, przy budżecie wynoszącym 10 mln euro. Ogłoszenie zaproszenia do składania ofert w ramach Innowacyjnych Zamówień Publicznych nastąpiło po wstępnych konsultacjach rynkowych, których wyniki dostarczyły wystarczającej wiedzy na temat najbardziej innowacyjnych rozwiązań dostępnych na rynku.
Z drugiej strony, inicjatywa Mercancías 30 Ministerstwa Transportu, Mobilności i Agendy Miejskiej, której celem jest zwiększenie udziału kolejowego transportu towarowego, przewiduje przyznanie pomocy prywatnym, publicznym i/lub kolejowym dostawcom usług na instalację osi o zmiennym rozstawie kół.
Zwiększenie konkurencyjności transportu towarowego
Projekt automatycznego systemu o zmiennej szerokości toru dla kolejowego transportu towarowego jest inicjatywą Adif mającą na celu zwiększenie konkurencyjności kolejowego transportu towarowego, który jest utrudniony przez barierę techniczną wynikającą z różnicy szerokości toru między hiszpańską siecią kolejową (iberyjska szerokość toru) a resztą Europy (standardowa szerokość toru). Wyzwanie to jest technicznie rozwiązane w transporcie pasażerskim, ponieważ w tym przypadku tabor kolejowy przenosi mniejsze obciążenia.
Ta trudność techniczna, wraz z innymi okolicznościami, takimi jak istniejąca orografia, oznacza, że udział modalny kolejowego transportu towarowego w Hiszpanii jest znacznie niższy niż w krajach sąsiednich. Obecnie sięga on zaledwie 2% w tonach netto i 4,5% w tonokilometrach.
Rozwój systemu osi o zmiennym rozstawie kół ma swój precedens w kontrakcie przyznanym przez Adif w 2015 r. spółce joint venture utworzonej przez Azvi i TRIA, który obejmował produkcję dziesięciu osi dwóch typów - pięciu dla kół o średnicy 920 mm i pięciu dla kół o średnicy 760 mm - oraz budowę i instalację zmieniarki rozstawu kół w tej technologii w bazie serwisowej Adif w La Gineta, Albacete.
System rozwiązuje problem sieci o różnych szerokościach torów. Wagon towarowy wyposażony w tę ruchomą oś toczną może przemieszczać się pomiędzy różnymi istniejącymi granicami o różnych szerokościach torów, ponieważ oś automatycznie zmienia szerokość toru, eliminując w ten sposób konieczność przeładunku. Skróci to czas przejazdu towarów i zmniejszy związane z tym koszty ekonomiczne wymiany osi o różnym rozstawie lub przenoszenia ładunków między wagonami.
Oś o zmiennej szerokości toru dla taboru towarowego, opracowana w ramach poprzedniej umowy, została dopuszczona do eksploatacji przez Państwową Agencję Bezpieczeństwa Kolejowego (AESF), co pozwala na jej komercyjne wykorzystanie w niektórych typach wagonów używanych w testach.
Ostatni etap projektu polegał na sformalizowaniu umowy koncesyjnej dotyczącej praw do korzystania z patentów i własności intelektualnej związanej z systemem (skrajnia iberyjska/skrajnia standardowa) na obszarze geograficznym Unii Europejskiej i na czas trwania patentów. Umowa przyznaje również Adifowi prawo do udzielania sublicencji w celu udostępnienia technologii producentom osi, aby mogli oni zastosować ją w taborze towarowym, co zwiększy kolejowy ruch towarowy dzięki poprawie jego konkurencyjności na punktach granicznych o różnej szerokości toru. Podobnie zastosowanie tej technologii w taborze firmy Adif pozwoli na optymalizację wykorzystania jej taboru w sieci kolejowej użyteczności publicznej, ponieważ możliwe będzie zastosowanie tego samego taboru do różnych szerokości torów.
Fundusze europejskie
Projekt MERCAVE - AUTOMATIC VARIABLE WIDTH SYSTEM FOR RAIL MERCHANDISE TRAFFIC (expte. CPI-2019-37-1-MER 04) o całkowitym budżecie 10 mln euro jest współfinansowany w 64% ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), poprzez dotację w wysokości 6,4 mln euro z Ministerstwa Nauki i Innowacji, jako Instytucji Pośredniczącej Wieloregionalnego Programu Operacyjnego Hiszpanii na lata 2014-2020. Cel tematyczny 1: Wspieranie badań, rozwoju technologicznego i innowacji wysokiej jakości.
