Wysokiej jakości biały kaolin wydobywany na Ukrainie wcześniej docierał do odbiorców głównie drogą morską, przez ukraińskie porty. Podobnie jak w przypadku zbóż, od 2022 roku towar ten musiał znaleźć nowe drogi dotarcia do klientów. Jedna z tras, aż do Afryki Północnej, prowadzi teraz przez Słowację.
Ukraina ma nie tylko żyzne gleby, ale także wielkie bogactwa mineralne, które mogą pomóc Unii Europejskiej w zmniejszeniu zależności od importu z innych krajów. Oprócz nowych możliwości transportowych i przeładunkowych dla ukraińskiego eksportu zboża, również inne towary "doświadczyły" w tym roku przeładunków we wschodniej Słowacji. Właśnie dla suchych terminali ze zmianą szerokości torów "oferowane" są nowe możliwości. I to nawet w przypadku towarów, które są mniej znane. Do takich należy na przykład kaolin.
Gdy w portach zapala się czerwone światło, rozwiązaniem jest kolej.
Kaolin to surowiec mineralny, który jest wykorzystywany w naszym kraju, na przykład przez cementownie w rejonie Zahoria do produkcji białego cementu. Ale kaolin, który jest dostarczany z Ukrainy, jest ceniony za swoją biel i jakość przez najlepszych na świecie producentów płytek i ceramiki sanitarnej z Włoch i Hiszpanii. W 2021 roku na Ukrainie wydobyto ponad 1,6 mln ton kaolinu, z czego ponad 64% wyeksportowano. Podobnie jak w przypadku zboża, przepływy towarowe kierowały się do ukraińskich portów, gdzie kaolin był przeładowywany na statki i kierowany do odbiorców. Agresja militarna na terytorium Ukrainy sprawiła, że przepływy te stały się zagrożone, więc producenci ceramiki zaczęli szukać nowych sposobów na dostarczenie cennego surowca na linie produkcyjne. Odpowiedzią była kolej.
Podróż kaolinu od przetwórcy do granicy słowackiej
Odbiorcami kaolinu z Ukrainy są nie tylko firmy europejskie, ale także np. producent ceramiki z Aleksandrii, miasta położonego na północnym wybrzeżu Egiptu. Zamówił on kaolin u dostawcy w pobliżu miasta Kozjatyn, około 200 kilometrów na południowy zachód od Kijowa. "Zakład przetwórstwa kaolinu, znajdujący się w pobliżu wspomnianego miasta, produkuje około 140 000 ton kaolinu rocznie. Piętnaście wagonów szerokotorowych wyruszyło w swoją 13-dniową podróż do stacji przeładunkowej w Čiernej nad Tisou, gdzie zostały odebrane przez pracowników stacji przeładunkowej i załadowane na wagony o europejskim rozstawie osi" - wyjaśnia rozpoczęcie wysyłki Jozef Cenký, kierownik grupy towarowej drewno i materiały budowlane w ZSSK CARGO. Kaolin został załadowany do worków o dużej pojemności, tzw. big-bagów, które w otwartych wagonach Ukrzaliznycia były chronione przed warunkami atmosferycznymi plandekami. Natomiast na Słowacji do transportu używano już wagonów krytych.
Kompleksowy pociąg wewnętrzny
O przeładunek zadbał personel stewardesy BTS. Dzięki całkowicie rozsuwanym burtom wagonów, w tym części dachowej, możliwe było bezpośrednie przeładowanie big-bagów - z wagonów szerokotorowych na jednym torze do wagonów krytych o normalnej szerokości na następnym torze. Ponieważ pojemność ukraińskich wagonów jest znacznie większa, do przeniesienia całego ładunku potrzebnych było aż 19 wagonów po stronie słowackiej. Po przesunięciu składu powstał kompletny pociąg, który został "pociągnięty" przez lokomotywę Vectron o mocy ośmiu i pół tysiąca koni mechanicznych.
Przez punkty przeładunkowe we wschodniej Słowacji do Aleksandrii
Pociąg wyruszył w swoją 550-kilometrową podróż przez Słowację 21 grudnia 2022 roku rano. Po postoju w Spiskiej Nowej Wsi na ogonie dołączył do niego "bliźniak", lokomotywa serii 131, która pomogła w dopchaniu się do górnej stacji Štrba, skąd solowy Vectron poradził sobie już ze zjazdem z rampy Štrba i w dalszej podróży wzdłuż rzeki Wag. Ostatecznym celem była stacja przejazdowa z Węgrami w pobliżu Bratysławy, Rusovce. Stamtąd wagony pokonały kolejne prawie 600 kilometrów, by dotrzeć do stacji Sežana, położonej na granicy słoweńsko-włoskiej, w pobliżu portowego miasta Triest. W najbliższym porcie big-bagi trafiły do ładowni okrętu wojennego, w którym przepłynęły przez Morze Śródziemne, a delikatny towar dotarł do miejsca przeznaczenia w Egipcie. Dlaczego delikatny? "Kaolin nie może się zabrudzić ani nasiąknąć wilgocią, aby go nie zepsuć. W tym transporcie nasza firma po raz kolejny udowodniła, że jest niezawodnym partnerem, który potrafi zapewnić zarówno jakość przeładunku, jak i transport towaru" - wyjaśnia Jozef Cenký.
