Osoby niepełnosprawne mają prawo swobodnego dostępu do środków komunikacji publicznej. - Dlatego tak ważne jest projektowanie nowych pojazdów szynowych z myślą o takich osobach - mówi Maciej Grygiel w rozmowie z SKM Warszawa, konstruktor z Działu Badań i Rozwoju Pesy Bydgoszcz.
Od końca lat dziewięćdziesiątych Unia Europejska zaczyna dbać bardzo intensywnie o wkroczenie w życie publiczne osób niepełnosprawnych.
Często – w tamtych latach – cytuję Richarda von Weizackera: „Pozwólmy niepełnosprawnym i członkom ich rodzin, w jak najbardziej naturalny sposób, włączyć się w nasze życie. Chcielibyśmy dać im pewność, że jesteśmy jednością”. A w ślad za tym idą dyrektywy i decyzje, które nakazują, aby pociągi ( a także stacje i inne elementy infrastruktury) dawały osobom niepełnosprawnym taki sam poziom dostępności.
Co należało zmienić – i co się zmieniło – w pociągach?
Rzeczywiście coraz bardziej uwidacznia się progres w zakresie podnoszenia komfortu podróżowania i udogodnień dla osób o ograniczonych możliwościach ruchowych. Coraz wyraźniejsza staje się też strona prawna – na terenie wspólnoty europejskiej wdraża się dyrektywy określające zasady obowiązujące dla taboru oraz infrastruktury. Dlatego projektując nowy pojazd staramy się brać pod uwagę przede wszystkim potrzeby pasażera. Projektanci kierują się, więc zasadami logiki, zdrowym rozsądkiem czy zasadami ergonomii. Po drugie – obowiązującymi przepisami, niegdyś zawartymi w karcie UIC 565-3 opisującej podstawowe wskazówki dla projektowania i wyposażenia wagonów osobowych przystosowanych do przewozu pasażerów na wózkach inwalidzkich. Dziś większość wymagań znajduje się w Dyrektywie WE zwanej TSI PRM.
Jakie są to wymagania?
W znacznej mierze odnoszą się do wnętrza pojazdu, ale są też wymagania związane na przykład z wyświetlaczami zewnętrznymi pojazdów; muszą one wyświetlać napisy o danej wielkości. Każdy projekt wymaga indywidualnego podejścia. Zebrane w dyrektywie wymagania mają być uniwersalne dla wszystkich pojazdów a te, często znacznie różnią się konfiguracją, przeznaczeniem, wyposażeniem. Dlatego wszystkie postanowienia w tego typu rozporządzeniach są za każdym razem wnikliwie analizowane przez specjalistów i wdrażane „z głową”. Ważnym aspektem są także wymagania przekazywane przez naszych klientów w specyfikacjach technicznych, tzw. SIWZ. Nasi klienci to instytucje, które mają bezpośredni kontakt z pasażerami. Ich zdanie jest dla nas bardzo cenne. Naszym obowiązkiem jest ująć wszystkie wymagania klienta porównując je jednocześnie z wieloma stronami przepisów i rozporządzeń.
Ilość osób z dysfunkcjami w Europie rośnie. Jak więc przekładają się przepisy i rozporządzenia na codzienność pasażerów, którzy mają problemy z poruszaniem się?
Pod względem technicznym, w naszych pojazdach przekłada się to na swobodny dostęp do informacji, możliwość korzystania z toalet, łatwy dostęp do pojazdów z peronów o różnych wysokościach, swobodne przejścia wewnątrz pojazdów etc. Ponadto wiele przycisków sterujących np. otwieraniem drzwi montuje się na łatwo dostępnych wysokościach. Instaluje się interkomy, przez które pasażerowie mogą łatwo i szybko skontaktować się z obsługą pojazdu. Innym rozwiązaniem są tzw. przyciski SOS, służące do alarmowania głównie w sytuacjach zagrożenia zdrowia. Ważnym elementem tej polityki jest również zastosowanie postanowień TSI PRM w aspekcie miejsc siedzących. Takie udogodnienia jak specjalna kolorystyka czy wyczuwalne manualnie znaki mają zwiększyć komfort podróżowania osobom niedowidzącym. Przez ostatnie lata projekty pojazdów kolejowych przeszły nie małą rewolucję.
