Rząd przyjął „Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” przygotowany przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego, którego celem jest wsparcie rozwoju firm, ich produktywności i ekspansji zagranicznej oraz równomierny rozwój całego kraju. Jednym z obszarów, gdzie ma dokonać się zapowiadana „dobra zmiana”, jest kolej, dla której przygotowano przykładowy program rozwojowy o nazwie Luxtorpeda 2.0.
Plan jest zestawem narzędzi dynamizujących rozwój Polski. Zawiera diagnozę sytuacji, kierunkuje działania rządu na najbliższych kilkanaście lat i wskazuje konkretne zadania. – Chcemy, żeby rozwój Polski przebiegał w sposób skoordynowany i równomierny. Żeby każdy, niezależnie od tego gdzie mieszka, miał równe szanse. To jest realizacja naszej obietnicy – podkreśla premier Beata Szydło.
Filary rozwoju
Minister Morawiecki oparł swój plan na pięciu filarach. Są to reindustrializacja (wspieranie istniejących i rozwijanie nowych przewag konkurencyjnych i specjalizacji polskiej gospodarki), rozwój innowacyjnych firm (budowa przyjaznego otoczenia dla firm i systemu wsparcia innowacji), kapitał dla rozwoju (więcej inwestycji i budowanie oszczędności Polaków), ekspansja zagraniczna (wsparcie eksportu i inwestycji zagranicznych polskich firm, reforma dyplomacji ekonomicznej, promowanie polskich marek), rozwój społeczny i regionalny (m.in. reforma szkolnictwa zawodowego, włączenie obszarów wiejskich i małych miast w procesy rozwojowe).
Kluczowym narzędziem realizacji strategii będzie specjalnie do tego powołany Polski Fundusz Rozwoju (PFR), który powstanie w oparciu o istniejące instytucje rozwoju. Przejmie część funkcji dzisiejszego Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Polskich Inwestycji Rozwojowych, Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Agencji Rozwoju Przemysłu i Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych.
W ten sposób PFR zintegruje i uporządkuje narzędzia oferowane przez te instytucje oraz zaproponuje nowe. W rezultacie ich efektywność wzrośnie (do tej pory oferta instytucji dublowała się, niewielka była też skala ich działania). Zakres jego wsparcia obejmie wiele obszarów – małe i średnie firmy, inwestycje, infrastrukturę, eksport, promocję, innowacje. Fundusz pozyska kapitał na inwestycje oferowany na preferencyjnych warunkach przez międzynarodowe instytucje finansowe.
Ambitne cele
Cele, które stawia sobie rząd na 2020 r. to m.in.: wzrost inwestycji do poziomu ponad 25 proc. PKB, wzrost udziału nakładów na B+R do poziomu 2 proc. PKB, wzrost liczby średnich i dużych przedsiębiorstw do ponad 22 tys., więcej polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych (wzrost o 70 proc.), wzrost produkcji przemysłowej wyższy od wzrostu PKB oraz PKB na głowę 1 mieszkańca Polski na poziomie 79 proc. średniej unijnej.
W efekcie wdrożenia planu polska gospodarka ma wydostać się z pięciu pułapek rozwojowych: pułapki średniego dochodu, pułapki braku równowagi pomiędzy kapitałem zagranicznym i krajowym zaangażowanym w gospodarkę, pułapki przeciętnego produktu, pułapki demograficznej oraz pułapki słabości instytucji.
– Polskie przedsiębiorstwa powinny być silne we wszystkich branżach, ale musimy też mieć swoje specjalności, zwłaszcza takie, które oparte są na nowoczesnych technologiach – zaznacza Matuesz Morawiecki.
Ich rozwój wesprze wykorzystanie Krajowych Inteligentnych Specjalizacji i specjalne programy rozwojowe realizowane przez Ministerstwo Rozwoju i Polski Fundusz Rozwoju dla różnych branż, przykładowo lotniczej, zbrojeniowej, stoczniowej, chemicznej, spożywczej, transportowej i IT.
Jaka kolej?
Dla transportu kolejowego resort przygotował przykładowy program o nazwie Luxtorpeda 2.0. Jego celem jest wykorzystanie potencjału krajowych podmiotów działających w branży szynowej. W szczególności dotyczy to producentów taboru, takich jak Pesa i Newag. Zapotrzebowanie jest duże z uwagi na wciąż dużą liczbę przestarzałych pociągów, kursujących zwłaszcza na krótkich regionalnych trasach. Szansą będzie możliwość wykorzystania do tego celu środków pochodzących z funduszy unijnych, których beneficjentami mogą być nie tylko samorządy terytorialne i przedsiębiorstwa świadczące kolejowe przewozy pasażerskie i towarowe, ale także spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego (tzw. ROSCO – rolling stock leasing companies lub pool taborowy). Warto przypomnieć, że już w 2012 roku Paweł Szałamacha (obecny minister finansów) postulował tzw. pool taborowy, który z jednej strony miał uratować finanse na kolei, a z drugiej strony stymulować konkurencję.
Zakładanym efektem programu Luxtorpeda 2.0 ma być zbudowanie silnych podmiotów na wszystkich etapach łańcucha wartości w sektorze produkcji taboru, nie tylko dla kolei, ale też dla komunikacji miejskiej (autobusy elektryczne, tramwaje, metro). W tym ostatnim dużą rolę do odegrania ma polski producent autobusów Solaris, który i bez wsparcia doskonale sobie radzi zarówno w Polsce, jak i na zagranicznych rynkach (całkowita sprzedaż spółki w roku 2015 wyniosła 1279 sztuk autobusów i trolejbusów oraz 17 tramwajów).
Wymienieni producenci mają niepowtarzalną okazję wykorzystać infrastrukturalny boom inwestycyjny w perspektywie 2014-2020 oraz wpisać się w rosnący na całym świecie popyt na pojazdy z napędem niskoemisyjnym.
Jednym z końcowych rezultatów inwestycji w tabor nowej generacji, o których wspomina program Luxtorpeda 2.0 ma być stworzenie aglomeracji łódzko-warszawskiej w oparciu o szybką kolej.
Na rozwój polskiego przemysłu szynowego przewidziano fundusze z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska w wysokości ok. 8,5 mld euro, z czego 5,83 mld euro ma pochodzić z Działania V. Rozwój transportu kolejowego w Polsce, zaś 2,7 mld euro z Działania VI. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach.
