Rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu Programu Współpracy Transgranicznej Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa Polska - Białoruś - Ukraina 2014-2020. Głównym celem dokumentu jest wspieranie procesów rozwojowych, również w sektorze kolejowym, na pograniczu trzech państw.
Program kładzie nacisk na wzmocnienie integracji w regionie transgranicznym przy jednoczesnym dążeniu do wspierania i zachowania dziedzictwa kulturowego, historycznego i przyrodniczego, poprawy dostępności komunikacyjnej regionów, a także rozwiązania wspólnych problemów w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony.
Celem konsultacji jest zebranie opinii i uwag na temat kierunków wsparcia proponowanych w ramach Programu. Można je zgłaszać za pośrednictwem właściwego formularza na stronie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
Przewidywany budżet Programu Współpracy Transgranicznej EIS Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 to 175,8 mln euro ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, z czego ok. 53,4 mln euro zostanie przeznaczone na poprawę dostępności regionów, rozwój trwałego i odpornego na klimat transportu oraz sieci i systemów komunikacyjnych.
Autorzy dokumentu wskazali, że ograniczeniem dla rozwoju strefy przygranicznej jest m.in. słabo rozwinięta infrastruktura transportowa, w tym nieefektywne wykorzystanie potencjału transportu kolejowego. Tymczasem, infrastruktura transportowa ma szczególne znaczenie dla rozwoju obszarów przygranicznych, m.in. w związku z koniecznością obsługi granicznego ruchu tranzytowego.
Przez obszar wsparcia przebiegają ważne transeuropejskie korytarze transportowe: nr 2 Berlin-Moskwa (droga E30 i szlak kolejowy E20), nr 3 Drezno-Kijów (droga E40 i szlak kolejowy E30), a także szlaki kolejowe Warszawa-Kijów i Warszawa-Lwów i linia kolejowa nr LHS 65 o szerokim rozstawie torów.
W ostatnich latach w ramach tych korytarzy realizowany był szereg inwestycji mających ma celu podniesienie ich jakości i przepustowości. Niemniej, część istniejącej infrastruktury drogowej jest wciąż bardzo zaniedbana, co dotyczy zwłaszcza ukraińskiej części obszaru wsparcia. Podobna sytuacja dotyczy sieci kolejowej, która dodatkowo wyraźnie przegrywa konkurencję z transportem samochodowym z uwagi na długie czasy przejazdu i niską jakość infrastruktury towarzyszącej.
To samo odnosi się do przejść granicznych obsługujących regularny ruch pasażerski (kolejowych na granicy polsko-ukraińskiej jest 6 i na granicy polsko-białoruskiej - 5). Znaczenie kolejowych przejść granicznych z wyjątkiem Terespola (650 tys. przekroczeń) dla ruchu pasażerskiego było marginalne (w porównaniu do przejść drogowych), przy liczbie przekroczeń na poziomie 250 tys. w Kuźnicy Białostockiej do 100 tys. osób rocznie w Dorohusku i Przemyślu.
Obszar objęty programem (fot. pl-by-ua.eu)
Największy ruch graniczny na poziomie 20 mln przekroczeń na granicy ukraińskiej odnotowano w latach 2006 i 2007. Wskaźnik ten spadł do 11,6 mln w 2009 roku i ponownie wzrósł do 16,5 mln w roku 2013. W przypadku granicy polsko-białoruskiej największe natężenie ruchu - 13 mln przekroczeń odnotowano w 2000 roku, a kolejne lata przyniosły jego stopniowy spadek do poziomu 7,2 mln przekroczeń w roku 2013. Niemniej jednak przepustowość przejść granicznych dla wszystkich rodzajów ruchu jest niewystarczająca, co prowadzi do okresowych zatorów powodujących wydłużenie czasu oczekiwania na przekroczenie granicy.
