Od marca 2016 r. to Prezes UTK sprawuje nadzór nad komisjami prowadzącymi postępowania w sprawie zdarzeń kolejowych - wypadków i incydentów. Do tej pory taki nadzór był sprawowany przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych.
Po nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym PKBWK bada głównie poważne wypadki. Po roku funkcjonowania tego systemu można zauważyć pierwsze sukcesy dotyczące jakości i dokładności postępowań prowadzonych przez komisje.
– Pomimo różnego charakteru wykonywanych zadań łączy nas wspólny cel – zapewnienie i rozwijanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa, a tym samym zmniejszenie liczby oraz skutków zdarzeń kolejowych w Polsce – podkreśla Ignacy Góra, Prezes UTK.
Pierwszym krokiem było zawarcie 3 czerwca ubiegłego roku porozumienia z Przewodniczącym Państwowej Komisji Badań Wypadków Kolejowych, w którym sprecyzowane zostały formy nadzoru nad komisjami kolejowymi. Obejmuje ono wymianę informacji i doświadczeń oraz prowadzenie nadzoru w oparciu o wspólne zasady postępowania obu stron porozumienia wobec komisji kolejowych. Kluczowymi celami porozumienia jest poprawna kwalifikacja zdarzeń kolejowych, podniesienie poziomu prac komisji oraz zapewnienie bazy danych do analiz prowadzonych przez organy nadzorcze.
Działania nadzorcze są prowadzone na wszystkich etapach badania zdarzenia przez komisję. Proces nadzoru – rozpoczyna się w momencie zawiadomienia Prezesa UTK o zdarzeniu, przez analizę materiałów po doradztwo merytoryczne oraz możliwość przedłużenia czasu pracy komisji na umotywowany wniosek przewodniczącego. Kolejnymi etapami są pomoc w rozwiązaniu sporów, analiza protokołu ustaleń końcowych i współpraca z komisją w celu uzupełnienia lub korekty protokołu ustaleń końcowych. Większość postępowań kończy się na tym etapie. W przypadku braku porozumienia stosowane jest pisemne wystąpienie do przewodniczącego komisji, w którym szczegółowo opisywane są stwierdzone wątpliwości, a w przypadku, gdy zachodzi taka konieczność, organizowane są również spotkania ze stronami postępowania.
Celem nadrzędnym nadzoru Prezesa UTK jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa polskiego transportu kolejowego, zgodnie z ideą Deklaracji w sprawie rozwoju kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym. Dla osiągnięcia jak najlepszych wyników UTK organizuje szkolenia i warsztaty dla członków komisji kolejowych. Organizowane są też spotkania członków komisji z inspektorami, mające na celu rozwiązywanie problemów oraz ciągłe doskonalenie ich pracy.
Codzienna praktyka nadzorcza pokazała, że jednym z najlepiej sprawdzających się działań są spotkania i rozmowy z członkami komisji. Kluczowe jest, by nadrzędną wartością stało się rzetelne analizowanie zdarzeń, a następnie wyciągnięcie wniosków prowadzących do zastosowania skutecznych środków zapobiegawczych.
– Częstym problemem podczas prac komisji kolejowych są spory pomiędzy członkami, a także nieprawidłowe sporządzanie protokołów ustaleń końcowych. Dzięki działaniom inspektorów oraz szkoleniom prowadzonym w ramach Akademii UTK można już zauważyć realny skutek tj. widoczną poprawę jakości protokołów ustaleń końcowych, a także sprawniejsze rozwiązywanie sporów komisji – dodaje Prezes Ignacy Góra.
Podsumowując pierwszy rok nadzoru na nowych zasadach, od 1 marca 2016 r. Urząd zarejestrował ponad 1600 zdarzeń, z których 177 wymagało wystąpienia pisemnego do przewodniczących komisji. W 94 przypadkach Protokół Ustaleń Końcowych został uzupełniony lub skorygowany, w 50 Urząd uzyskał wyczerpujące wyjaśnienia, 27 postępowań wciąż jest w trakcie realizacji, a 6 przekazano do PKBWK.
