Republika Czeska i Słowenia uchybiły swoim zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii Europejskiej w dziedzinie transportu kolejowego – osądził Trybunał Sprawiedliwości UE.
Trybunał rozpatrywał skargi, które Komisja Europejska wniosła przeciwko krajom członkowskim ze względu na uchybienia w zobowiązaniach wynikających z dyrektyw regulujących funkcjonowanie sektora kolejowego.
Czechy
Do państwa należy ustalenie ram pobierania opłat, podczas gdy określenie stawek opłat oraz ich pobór należą do zarządcy. Trybunał stwierdził, że Czechy złamały prawo ustalając maksymalną stawkę za użytkowanie infrastruktury. A to ogranicza zakres uznania zarządcy infrastruktury. W opinii Trybunału zarządca musi być w stanie ustalić lub utrzymać wyższe opłaty np. w oparciu o długookresowe koszty określonych inwestycji.
Po drugie, nasz południowy sąsiad uchybił przepisom nie przyjmując środków mających na celu stworzenie zarządcom zachęty do zmniejszenia kosztów zapewniania infrastruktury i wielkości opłat za dostęp do tej infrastruktury. Według Trybunału wyeksploatowanie infrastruktury nie wyklucza przyjęcia środków mających na celu zapewnienia, żeby koszty zarządcy infrastruktury, po pierwsze, odpowiadały kosztom efektywnie zarządzanej infrastruktury, a po drugie, żeby nie zawierały zbędnych kosztów, które wynikają ze złej organizacji lub niegospodarności u samego zarządcy infrastruktury.
Po trzecie, KE zarzuciła Republice Czeskiej, że opłaty pobierane za minimalny pakiet dostępu oraz dostęp do torów w celu obsługi urządzeń nie są ustalane po koszcie, który jest bezpośrednio ponoszony w związku z wykonywaniem przewozów kolejowych. Trybunał stwierdził, że Komisja nie przedstawiła na poparcie swojej tezy argumentów niezbędnych do weryfikacji uchybienia. W rezultacie, Trybunał uznał ten zarzut za nieuzasadniony.
Po czwarte, Czechy łamią prawo unijne ze względu na brak planu poprawy wydajności, który stanowiłby zachętę dla przedsiębiorstwa kolejowego i zarządcy infrastruktury do minimalizowania zakłóceń eksploatacyjnych i poprawy wydajności sieci kolejowej. Trybunał uzasadniał, że nie może uznać powołanych przez Republikę Czeską przepisów ustawowych i umów zbiorowych jako spójną i transparentną całość, którą można zakwalifikować jako „plan poprawy wydajności”.
Po piąte, zasadny jest zarzut KE, który stwierdza, że prawo czeskie pozwalające na odwołanie od decyzji urzędu transportu kolejowego do ministerstwa transportu jest sprzeczne z Dyrektywą 2001/14. UE wyklucza tego rodzaju przedsądowe odwołania. Według prawa unijnego decyzje administracyjne wydane przez organ kontrolny mogą być poddane wyłącznie kontroli sądowej.
Słowenia
W przypadku Słowenii, Trybunał orzekł, że państwo to uchybia zobowiązaniom ze względu na łączenie przez jeden podmiot, Koleje Słoweńskie funkcji zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa, które świadczy usługi transportowych. Podmiot ten, po pierwsze, uczestniczy w ustalaniu rozkładu jazdy pociągów, po drugie, prowadzi ruch pociągów.
Drugi i trzeci zarzut pod adresem tego państwa dotyczył braku mechanizmu przeznaczonego do motywowania zarządców infrastruktury do obniżania kosztów zapewnienia infrastruktury i wysokości opłat za dostęp oraz braku planu poprawny wydajności. Mimo, że Słowenia wprowadziła odpowiednie zapisy do prawa krajowego, to uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej, gdyż dokonała tego po terminie ustalonym w skardze skierowanej do Trybunału. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istnienie uchybienia powinno być oceniane według stanu faktycznego w państwie członkowskim w momencie upływu terminu określonego w uzasadnionej opinii, a zmiany, które nastąpiły w okresie późniejszym, nie mogą być uwzględniane przez Trybunał.
