Jak budować zintegrowaną sieć kolejową w UE zdolną do konkurowania z transportem drogowym korzystając z technik cyfrowych? – nad tym problemem zastanawiali się uczestnicy konferencji pt. „Platforma cyfryzacyjna a wdrażanie IV Pakietu Kolejowego” zorganizowanej przez Stowarzyszenie Ekspertów i Menadżerów Transportu Szynowego, Międzynarodowy Związek Kolei (UIC) i Instytut Kolejnictwa podczas 12. edycji Międzynarodowych Targów Kolejowych TRAKO.
Aby poprawić konkurencyjność branży kolejowej niezbędne jest zapewnienie otwartego konkurencyjnego rynku europejskiego. Problemem są historyczne różnice pomiędzy rozwiązaniami technicznymi, zwłaszcza w zakresie urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Sytuacja ta utrudnia bezproblemowy przejazd pociągów na terytorium całej Unii. W odpowiedzi na te wyzwania w unijnym sektorze kolejowym powstają wspólne koncepcje i rozwiązania. Zakładają one wdrażanie najnowszych technologii we wszystkich obszarach działalności transportu kolejowego, począwszy od produkcji, sterowania ruchem kolejowym, poprzez zarządzanie infrastrukturą liniową i punktową, a na organizacji procesu przewozów kończąc.
Obecny na konferencji Jean-Pierre Loubinoux, dyrektor generalny Międzynarodowego Związku Kolei UIC przypomniał, że w marcu 2016 opublikowano dokument pt. „Mapa drogowa dla cyfrowej kolei”.
– Od kilkudziesięciu lat kraje UE współpracują ze sobą, aby zwiększać korzyści gospodarcze, jakie dają większe i lepiej zintegrowane rynki oraz zagwarantować obywatelom dostęp do tych korzyści. Uznaliśmy, że głównym kierunkiem wykorzystania technologii cyfrowych w transporcie szynowym w Europie powinno być kreowanie oferty wykorzystującej niezawodną łączność, zapewniającą bezpieczeństwo, wydajność i atrakcyjność usług kolejowych – wskazywał szef UIC.
Honorowy przewodniczący UIC, a zarazem członek Stowarzyszenia Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego, Adam Wielądek dodawał, że na poprawę konkurencyjności kolei wpływa również optymalne wykorzystywanie rosnącej liczby danych o działalności zarządczej, operacyjnej, eksploatacyjnej itd.
Uczestnicy debaty podkreślili, że transport kolejowy od zawsze wykorzystuje nowoczesne technologie. Jednakże rozwój techniki i perspektywy jej zastosowania wymagają działania z odpowiednim wyprzedzeniem. – Obszarów na kolei, w których występuje cyfryzacja jest coraz więcej. Obejmuje nie tylko informację pasażerską czy cyfryzację poszczególnych usług, ale przede wszystkim urządzenia sterowania ruchem i łączność. W tym względzie wspierają wdrażanie przepisów IV Pakietu Kolejowego dotyczących interoperacyjności. Trzeba jednak pamiętać, że wraz z rozwojem technologii rodzą się nowe zagrożenia, chociażby w kontekście rozrastających się baz danych (tzw. big data). Niestety, im bardziej rozbudowane systemy informatyczne, tym bardziej narażone na cyberataki. Musimy zatem patrzeć w przyszłość, kreować innowacyjność, pokazywać możliwości rozwoju techniki, a jednocześnie tworzyć zabezpieczenia, aby ten postęp nie był zagrożony. W tym celu współpracujemy z UIC wyznaczając nowe kierunki badawcze i rozwojowe – zaznaczał Andrzej Żurkowski, dyrektor Instytutu Kolejnictwa, a jednocześnie wiceprzewodniczący Platformy Badawczej UIC (IRRB).
Na nowoczesne technologie, które powinny też służyć poprawie satysfakcji klientów oraz zwiększeniu przepustowości, niezawodności i efektywności kolei m.in. poprzez automatyzację procesów, zwracał uwagę Mirosław Antonowicz, członek zarządu PKP S.A., jednocześnie członek Stowarzyszenia Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego. – Od kilkudziesięciu lat ważnym elementem polityki UE jest promowanie wydajniejszych i bardziej zrównoważonych rodzajów transportu, zwłaszcza kolejowych przewozów towarowych. Aby to osiągnąć niezbędne jest zrównanie opłat dla przewozów kolejowych z transportem drogowym, rozbudowa infrastruktury terminalowej i rozwój centrów logistycznych, ale też wprowadzanie innowacyjnych technologii skracających do minimum czas przeładunku, automatyzacja prowadzenia ruchu kolejowego (m.in. wdrożenie systemu ERTMS), zapewnienie przewoźnikom informacji o dostępnych trasach w czasie rzeczywistym czy wyposażenie taboru kolejowego w elektroniczne identyfikatory umożliwiające jego śledzenie. Niezbędne jest też usprawnienie i automatyzacja procesów związanych z rozrządem wagonów w świetle spodziewanego wzrostu przewozów rozproszonych i dalszego wzrostu przewozów na Nowym Jedwabnym Szlaku, jak też likwidacja barier administracyjnych w transporcie kolejowym, np. uproszczenie procedur homologacji taboru i wydawania certyfikatów bezpieczeństwa – wymieniał Mirosław Antonowicz.
W debacie udział wzięli liczni przedstawiciele branży, w tym m.in. Tadeusz Szozda, przewodniczący Organizacji Współpracy Kolei OSŻD, która skupia ministerstwa transportu i centralne organy państwowe kierujące transportem kolejowym 27 krajów Europy i Azji.
