Fundacja Pro Kolej podkreśla konieczność konsekwencji w egzekwowaniu prawa gwarantującego proporcjonalny podział kosztów budowy, przebudowy, remontów, utrzymania i obsługi przejazdów kolejowo-drogowych pomiędzy zarządców infrastruktury kolejowej i drogowej.
Jakub Majewski, prezes Pro Kolej uważa, że należy jak najszybciej opracować i wdrożyć model podziału odpowiedzialności między kolejarzy i drogowców za przejazdy kolejowo-drogowe, wymuszającego wzrost bezpieczeństwa na przejazdach, a przy tym ograniczającego koszty po stronie kolei.
W tym celu należy, przede wszystkim, w większym stopniu zaangażować zarządców dróg, którzy jakby nie zauważali, że dynamiczny wzrost ruchu drogowego zwiększa koszty napraw nawierzchni drogowej na przejazdach i wymusza zwiększenie nakładów na bezpieczeństwo np. w postaci skrzyżowań dwupoziomowych, obecnie finansowanych głównie przez PKP Polskie Linie Kolejowe.
Według Jakuba Majewskiego, aktywność zarządców dróg ogranicza się obecnie do udziału w komisjach terenowych, które biorąc pod uwagę rosnące natężenie ruchu samochodowego, wnioskują o przekwalifikowywanie przejazdów do wyższych kategorii. Nie dość, że te działania to zdecydowanie za mało, to jeszcze drogowcy nie chcą z kolejarzami współpracować. Przykładowo, często zdarzają się trudności w wyegzekwowaniu od zarządców dróg wyników pomiarów natężenia ruchu drogowego, które są zobowiązani przeprowadzać cyklicznie co 5 lat. A wiadomo, że natężenie to systematycznie rośnie.
Stanowisko Najwyższej Izby Kontroli w tej sprawie też nie pozostawia wątpliwości. W informacji o wynikach kontroli zarządzania drogami publicznymi na skrzyżowaniach z liniami kolejowymi (w części 2.3 Uwagi końcowe i wnioski) NIK wskazuje, że „nie można oczekiwać, iż znajdujące się w bardzo trudnej sytuacji finansowej PKP PLK sprostają zadaniom w zakresie utrzymania, przebudowy i budowy (zwłaszcza bezkolizyjnych) skrzyżowań dróg z liniami kolejowymi”.
Dotychczasowe próby włączenia przez PKP zarządców dróg i lokalnych samorządów wobec nieprecyzyjnych rozwiązań prawnych nie przyniosły efektów – stwierdza Pro Kolej. Konieczne jest zatem obligatoryjne zobowiązanie zarządców dróg i samorządów lokalnych do udziału w finansowaniu utrzymania skrzyżowań linii kolejowych z drogami publicznymi. Potrzebna jest zmiana w przepisach dotyczących zarządzania drogami i liniami kolejowymi oraz podjęcie skutecznych działań w tym zakresie.
Pro Kolej zwraca uwagę, że zapisy Strategii dla transportu kolejowego do 2013 w rozdziale „Finansowanie budowy, modernizacji i eksploatacji skrzyżowań linii kolejowych z drogami publicznymi” również jasno mówią, że koszty budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i obsługi przejazdów kolejowo - drogowych zostaną podzielone pomiędzy zarządcę infrastruktury kolejowej oraz zarządcę (właściciela) drogi. Jednak do dziś nie zostało to uregulowane, pomimo obowiązywania od 2004 roku Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1192/69 z 26 czerwca 1969 r., które umożliwia zarządcy infrastruktury dochodzenie od państwa rekompensaty w związku z ponoszeniem przez niego kosztów utrzymania przejazdów kolejowo-drogowych.
Dlatego Fundacja stwierdza, że należy opracować i wprowadzić w życie akty wykonawcze implementujące zapisy Rozporządzenia nr 1192/69, uruchomić mechanizm przekazywania należnych subwencji zarządcom kolejowym, a także wyłączyć z bazy kosztowej (stanowiącej podstawę do określenia stawek dostępu do infrastruktury kolejowej) połowę kosztów przejazdów kolejowo-drogowych.
W przeciwnym razie, brak rekompensat dla zarządcy przejazdów kolejowo-drogowych dalej będzie godził w zasady równej konkurencji między różnymi gałęziami transportu.
