Od nowego rozkładu jazdy, który wejdzie w życie 9 grudnia każdy przewoźnik będzie odpowiedzialny za opóźnienie z jego winy pociągów innych przewoźników. Tym samym zostanie zobowiązany do wypłaty z tego tytułu kary umownej za opóźnienia.
To pierwsze kroki podjęte przez UTK, które zmierzają do podniesienia jakości na polskiej kolei. System obejmie wszystkich przewoźników realizujących przewozy na zarządzanej przez PKP PLK sieci kolejowej.
Do tej pory system kar był dobrowolny i to przewoźnicy decydowali, czy przewoźnik wstępuje do systemu oraz które jego pociągi mają być w systemie.
Dla rozkładu jazdy pociągów 2012/2013, zgodnie z zaleceniami Prezesa UTK, PKP PLK opracowała nowe zasady systemu kar i przedstawiła je Prezesowi UTK i przewoźnikom kolejowym.
Na przełomie września i października odbyły się spotkania w UTK zarządcy oraz przewoźników pasażerskich i towarowych poświęcone omówieniu zasad naliczania kar umownych a także rozliczeń z tytułu nienależytej realizacji rozkładu jazdy pociągów, których problematyka stanowiła dotychczas swoisty kamień milowy podczas toczących się przed Prezesem UTK negocjacji w przedmiocie zawarcia umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej.
Punktem spornym w negocjacjach z przewoźnikami była również kwota kary za minutę opóźnienia. W celu wyliczenia wysokości kwoty kary umownej za minutę opóźnienia pociągu Prezes UTK zobowiązał przewoźników do przedstawienia kosztów zmiennych, zależnych wyłącznie od wydłużenia czasu przejazdu pociągu, bez marży zysku. Na podstawie zebranego od przewoźników kolejowych oraz PKP PLK materiału, po dokonaniu uprzedniej analizy, Prezes UTK uznał za uzasadnione ukształtowanie wysokości kwoty kary umownej na rozkład jazdy pociągów 2012/2013 dla 1 minuty opóźnienia pociągu w wysokości 6 zł.
Kary umowne mają stanowić rekompensatę poniesionej przez przewoźników szkody w związku z nieprawidłowym wykonaniem zobowiązania umownego. Ponadto, kara ma stanowić środek mobilizujący uczestników rynku kolejowego do zachowania punktualności przewozu, co ma szczególne znaczenie wobec coraz większej wagi, jaką klienci przywiązują do terminowości świadczonych usług, w szczególności w kontekście przewoźników pasażerskich.
